واسنجی تاثیر جایگاه برند اقتصادی بر شاخص های پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر چابهار)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.

2 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.

3 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.

10.22034/jget.2023.160265

چکیده

مقدمه:  عوامل و متغیرهای اقتصادی، تأثیر عمده در شکل­گیری و فرم شهر، تعیین ویژگی­های کالبدی، اندازه، وسعت و... شهر دارند. آگاهی و اطلاع از ساختمان و طرز کار اقتصاد یک شهر، برای برنامه­ریزی­ها در هر سطح اعم از شهری­، منطقه­ای و کشوری و تجزیه و تحلیل استفاده از زمین ضرورت دارد.
هدف:  هدف پژوهش حاضر،  واسنجی تاثیر جایگاه برند اقتصادی بر شاخص­های پایدار شهری در چابهار می­باشد.
روش شناسی:  روش تحقیق تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه­ای، اسنادی و میدانی است. به منظور تحلیل­های فضایی و نمایش فضایی یافته­های تحقیق از محیط نرم­افزار SPSS و مدل AHP Fuzzy استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل ساکنین شهر چابهار می­باشد که با استفاده از فرمول کوکران (382) نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شد. همچنین از 20 نفر از متخصصین در حوزه برنامه­ریزی شهری با استفاده از روش دلفی نیز جهت پاسخ به سوالات مدل پژوهش، پرسش به عمل آمد.
قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو جغرافیایی مورد مطالعه در این پژوهش شامل شهر چابهار در جنوب استان سیستان و بلوچستان می­باشد.
یافته­ ها و بحث: نتایج رتبه­بندی شاخص­های توسعه پایدار با توجه به جایگاه اقتصادی شهر چابهار با استفاده از مدل AHP فازی نشان داد، معیار C3  (اقتصادی) با وزن نرمال نشده 56/0، و وزن نرمال شده 345/0، در اولویت اول قرار دارد. نتایج آزمون رگرسیون چندگانه مورد سنجش نشان داد، متغیر مستقل (جایگاه برند اقتصادی) با متغیر­های وابسته (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، بهداشتی و درمانی) دارای رابطه معناداری در سطح 05/0=P می­باشد. 
نتیجه­ گیری:  نتایج نشان داد برند اقتصادی شهر چابهار تاثیر بسزایی در توسعه  شاخص­های پایدار شهری داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Impact of Urban Economic Brand Position on Sustainable Development Indicators (Case Study: Chabahar City)

نویسندگان [English]

  • Hussein Kaykhaei 1
  • Gholamreza Miri 2
  • Maryam Karimian Bostani 3
1 PhD student, Department of Geography and Urban Planning, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Zahedan Branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran.
چکیده [English]

Introduction

Economic factors and variables have a major influence on the shape and form of the city,determining the physical characteristics, size, extent,etc.of the city.Awareness of the building and operation of a city's economy,for planning at any level,whether urban,regional or national and analysis of land use is necessary.The aim of this study is to calibrate the effect of economic brand position on sustainable urban indicators in Chabahar.



Methodology

The research method is analytical and based on library, documentary and field studies.SPSS software and AHP Fuzzy model were used for spatial analysis and spatial representation of research findings. The statistical population of the present study includes the residents of Chabahar,which was determined as the sample size using the Cochran's formula(382 people).Also,20 experts in the field of urban planning using the Delphi method were asked to answer the questions of the research model.



Geographical area of research

It includes the city of Chabahar in the south of Sistan and Baluchestan province.



Results and discussion

The ranking results of sustainable development indicators according to the economic status of Chabahar city using fuzzy AHP model showed that X1(economic)criterion with non-normalized weight of 0.56 and normalized weight of 0.345 is in the first priority.The results of multiple regression test showed that the independent variable(economic brand position)with significant variables (economic, social, physical, health and medical), has a significant relationship at the level of P=0.05.



Conclusion

The results showed that the economic brand of Chabahar city has had a significant impact on the development of sustainable urban indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic brand
  • Sustainable urban indicators
  • Free zones
  • Chabahar city

مراجع

ابراهیم­زاده، عیسی، طیبی، نجمه، شفیعی، یوسف. (1391). تحلیلی کارکردی از نقش اقتصادی شهرهای کوچک در توسعه روستایی مطالعه موردی، زاهدشهر در بخش شیبکوه فسا، نشریه جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، 23 (2) (پیاپی 46)، صص 172-151.
احمدرش، رشید، احمدی، هیوا، عبده­زاده، سیروان. (1397). مطالعه کیفی بازنمایی پیامدهای اقتصاد مرزی در زندگی مرزنشینان کردستان، همایش ملی جامعه شناسی مرز: سیاست های توسعه و حیات اجتماعی مرزنشینان (صص 1-11)، کردستان، دانشگاه کردستان.
ارغان، عباس، شعبانی، محمد، (1396)، از رشد شهر تا توسعه پایدارشهری و بررسی بعد زیست محیطی کلان شهر تهران، کنفرانس پژوهش­های معماری و شهرسازی اسلامی و تاریخی ایران، (صص 1-14)، شیراز.
انتظاری، بهروز، جمالی، فیروز، حسین­زاده دلیر، کریم. (1386). درآمدی بر اثرات فضایی سیستم صنعتی فوردیزم در توسعه شهر و مکانیابی شهرکهای صنعتی مورد: منطقه شهری تبریز، فصلنامه پژوهش­های جغرافیایی،  39 (9)، صص، 73-88.
انهالت، سایمون، (1390)، هویت رقابتی مدیریت نوین برند برای ملل، شهرها و مناطق، ترجمه مصطفی اکبری مطلق، مجتبی شاکری روش، محمد صالح شریفی، تهران، انتشارات طحان.
جعفری، محمد، (1398)، نقش توسعه بندر چابهار به عنوان یک ابرپروژه در توسعه اقتصادی، نشریه مجله امنیت بین الملل، پیاپی ۹، صص 1-40.
جوان، فرهاد، طهماسبی، بهمن، حجت شمامی، سیروس. (1397). تبیین اثرات اقتصادی کشاورزی در پایداری جمعیتی سکونتگاه های روستایی (مورد مطالعه: نواحی روستایی شهرستان کوهدشت)، ششمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم جغرافیا و برنامه ریزی، معماری و شهرسازی(صص 1-12)، تهران.
حسین­زاده دلیر، کریم، قربانی، رسول و شکری فیروزجاه، پری. (1388). تحلیل و ارزیابی کیفی سنجههای پایداری شهری در شهر تبریز، مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای،  1(2)، صص18-1
درس­خوان، رسول، جعفری پابندی، سیدمحمد حسین. (1396). تحلیل اثرات اقتصاد سیاسی اسلامی بر توسعه پایدار شهری (مورد مطالعه: شهر زنجان)، اقتصاد و مدیریت شهری،  6 (1) (پیاپی21)، صص 53-58.
رحمانی، اسماعیل، هادیانی، زهره. (1395). تحلیل اثرات منطقه آزاد تجاری- صنعتی چابهار بر ابعاد اقتصادی و فیزیکی شهر چابهار، مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، 11(34)، صص 85-100.
رهنمایی، محمدتقی و شاه­حسـینی، پروانـه. (1389). فرآیند برنامه­ریزی شهری ایران، چـاپ هفتم، انتشارات سـمت، تهران.
رهنورد فرج‌الله، (1389)، عوامل مؤثر بر عملکرد مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی ایران، نشریه فرایند مدیریت و توسعه، ۲۳ (۲)، صص ۵۹-۴۵.
صالحی، رحمان و منصور، رضاعلی. (1384). ساماندهی فضایی مکانهای آموزشی (مقطع متوسطه) شهر زنجان به کمک GIS، مجله پژوهش­های جغرافیایی،  37 (52)، صص 136-123.
عزتی، عزت­الله، شکری، شمس­الدین. (1391). بررسی جایگاه چابهار در ترانزیت شمال جنوب و نقش آن در توسعه شهرهای همجوار، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، 9 (36)، صص 73-88.
قرخلو، مهدی، حسینی، هادی. (1385). شاخص­های توسعه­ی پایدار شهری، مجله­ی جغرافیا و توسعه­ی ناحیه­ای، 4 (8)، صص 175-155.
کیخایی، حسین، میری، غلامرضا، کریمیان بستانی، مریم، (1400)، جایگاه اقتصادی مناطق شهری و تاثیر آن بر ابعاد پایداری (مورد مطالعه شهر چابهار)، فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای، 11(4)، صص  489-504.
لزگی انسیه، صیامی قدیر، (1396)، تبیین مولفه‌های برندینگ شهری با تاکید بر ابعاد اقتصادی آن نمونه موردی : کلان‌شهر مشهد. فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی،  ۳۲ (۳)، صص 152-162.
لطیفی، غلامرضا. (1382). توسعه شهری پایدار توسعه فرهنگی، فصلنامه علوم اجتماعی(ویژه برنامه ریزی شهری)، شماره 22، صص 25-13.
مرادی فاطمه، سعیده زرآبادی زهرا سادات، ماجدی حمید، (1397)، تبیین مدل برندسازی شهری در راستای ارتقای رقابت‌پذیری و رشد اقتصاد شهری با استفاده از مدل F’ANP،  فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری. ۶ (۲۲)، صص 33-56.
ملکی چوبری، مجتبی، رحمتی، حامد، (1394)، شاخص های برنامه ریزی توسعه پایدار شهری با رویکرد برنامه ریزی هسته­ای، همایش ملی عمران و معماری با رویکردی بر توسعه پایدار، (صص 1-12)، فومن.
مولدان، بدریچ و بیلهارز، سوزان. (1381). شاخص­های توسعه پایدار، ترجمه و تدوین نشاط حداد تهرانی و ناصر محرم­نژاد، انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست، تهران.    
نظریان، اصغر، (1380)، شهرهای آینده: کانون فاجعه­ی انسانی یا بستر تعامل فرهنگی، مجلـه فضـای جغرافیـایی، 1 (3)، صص 22-1.
وارثی، حمیدرضا، زنگی‌آبادی، علی، یغفوری، حسین. (1387). بررسی تطبیقی توزیع خدمات عمومی شهری از منظر عدالت اجتماعی، مطالعه موردی: شهر زاهدان، فصلنامه جغرافیا و توسعه، 6 (11)، صص 139-156.
Connelly, S., (2007), Mapping sustainable development as a contested concept, Local Environment, 12(3), 259–278.
Devadas, V. and Vaibhav, G., (2011), Planning for Special Economic Zone: A Regional Perspective, Institute of Town Planners, 8(2), 53-58.
Levosoa, A, Farreny Gayaab, R, (2020), Methodological framework for the implementation of circular economy in urban systems, Journal of Cleaner Production, 248 (1).
Nader, M. R, Sallounm, B.A, Karam.N. (2008). Environment and sustainable development indicators in Lebanon: A practical municipal level approach, Ecological Economics, 18(64), 186-198
Rohne, E. (2013). Chinese-initiated Special Economic Zones in Africa: a case study of Ethiopia’s Eastern Industrial Zone, Master thesis. Supervisor: Erik Green
Varol, C., Ercoskun, O., Gurer. Y. (2010), Local participatory mechanisms and collective actions for sustainable urban development in Turkey, Habitat International, 35 (1), 9-16.
Wang. J. (2013). The economic impact of Special Economic Zones: Evidence from Chinese municipalities, Journal of Development Economics, (101). 133-147.
Yeung, Y; Lee, J, Kee, G. (2009). China’s Special Economic Zones at 30, Eurasian geography and economics. (50) 2: 222-240.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 مرداد 1400
  • تاریخ بازنگری: 17 بهمن 1400
  • تاریخ پذیرش: 27 بهمن 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار