نقش دانش بومی روستاییان در کاهش آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی در برابر مخاطرات طبیعی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان جیرفت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 استادیار، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریری روستایی، گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

چکیده

یکی از عوامل مهم اسیب پذیری سکونتگاه‌های روستایی در کشور در دهه‌های اخیر، مخاطرات طبیعی چون زلزله، بروز خشکسالی‌ها ، سیلاب‌ها بوده است و موجب تخلیه روستاها و تخریب زیادی شده است. به نظر می رسد علل افزایش این بحران‌ها ناشی از عدم توجه به رویکردهای پایین به بالا، محلی، مشارکتی و دانش ها و تجربیات بومی مردمان در مدیریت بحران‌ها بوده است. در این راستا روستاهای بخش مرکزی شهرستان جیرفت در دهه-های اخیر با مخاطراتی همچون سیل و خشکسالی مواجه بوده اند که معیشت روستاییان را تحت تأثیر قرار داده است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی ارزیابی دانش بومی روستاییان جهت کنترل مخاطرات طبیعی و کاهش آسیب‌‌پذیری روستاها انجام شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری شامل سرپرستان خانوارهای روستایی بخش مرکزی شهرستان جیرفت است که از 12 روستای نمونه ، 261 خانوار با فرمول کوکران و به روش تصادفی ساده تعیین حجم و انتخاب شدند. داده‌های بدست آمده از طریق عملیات میدانی (پرسشنامه) به کمک روش‌های آماری تحت نرم افزار SPSS پردازش و تحلیل شد. نتایج حاکی از آن است که خطرات خشکسالی و سیل عمده‌ترین خطرات طبیعی از نظر مردم منطقه بوده است که در حد بالایی سبب آسیب‌پذیری روستاها شده‌است و میزان دانش مخاطره شناسی بومی و میزان تأثیرگذاری آن در محدوده مورد مطالعه، بالاتر از حد متوسط (3) ارزیابی گردید و میزان دانش بومی مردم با سن آنها رابطه معناداری مثبت داشته ولی با جنسیت و نوع شغل رابطه معناداری تایید نشد.

کلیدواژه‌ها

مهندسی جغرافیایی سرزمین
دوره 2، شماره 3
شهریور 1397
صفحه 17-32

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 06 خرداد 1396
  • تاریخ بازنگری: 07 مهر 1397
  • تاریخ پذیرش: 20 شهریور 1397
  • تاریخ اولین انتشار: 20 شهریور 1397

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار