بررسی اثرات بازارهای هفتگی در توسعه اقتصادی - اجتماعی نواحی روستایی شهرستان صومعه سرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.

2 استادیارگروه جغرافیا، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی ،آستارا ، ایران

3 دانشیار گروه جغرافیا، واحد واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.

10.22034/jget.2023.172379

چکیده

مقدمه:  بازارهای هفتگی ازعمده­ترین روش­های تغییر در توسعه محسوب می گردد که می­توانند تحولی بنیادین درکارکرد، کالبد، تولید، اشتغال و درنهایت تغییرات اقتصادی- اجتماعی مناطق ایجادکنند. بازارهای هفتگی درگیلان از زمانهای قدیم تاکنون ازاهمیت خاصی از دیدگاه مردم برخوردار بوده اند. درگذشته به دلیل مشکلات گوناگون،ازجمله، عبورو مرور روستاییان که امروزه به کمک توسعه راهها وتراکم وسایل نقلیه کمتر شده است و برای  پاسخگویی به نیاز سکونتگاه های شهری و روستایی با هدف مبادله کالا اعم از تولیدات مازاد برمصرف روستاییان وتأمین کالاها وخدمات مورد نیازشان صورت میگیرد. و موجب تقویت اقتصاد جامعه روستایی و بهبود روابط مناطق روستایی با شهر و مناطق می گردد. 
هدف:  مطالعه بازارهای هفتگی در روستاهای شهرستان صومعه سرا و اثرات آنها بر توسعه کالبدی نواحی روستایی است.
روش شناسی:  از نظر هدف، کاربردی و مبنای روش انجام آن توصیفی  - تحلیلی  و شیوه کتابخانه ای و میدانی در جمع آوری داده ها استفاده شده است جامعه آماری شامل محصولات تولیدات کشاورزی و باغی و همچنین تعداد دست فروشان در محدوده تحقیق می باشد و حجم نمونه  با روش استاندارد مورگان انجام گرفته و تعداد نمونه 297  نفر بطور تصادفی انتخاب و از آنها پرسشنامه تکمیل گردیده است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو پژوهش شهرستان صومعه­سرا و روستاهای موجود در این شهرستان است.
یافته­ ها و بحث: با توجه به رونق محصولات کشاورزی در نواحی روستایی، مازاد تولیدات محلی بدونه واسطه و بطور مستقیم  در بازارهای هفتگی عرضه می شود. و موجب رونق و منبع درآمدی برای ساکنین نواحی روستایی می شود.
نتیجه­ گیری:  نتایج نشان داد که بازار نقش بسیار مهمی را در اشتغال برای روستائیان که در این بازارها بعنوان فروشنده مشغول هستند و درآمد زایی برای روستائیان بخصوص زنان بی سرپرست که درآمد و هزینه ای ندارند و تقویت تنوع تولید محصول به منظور عرضه به این بازارها می گردد از اثرات اجتماعی بازارهای هفتگی می توان به جلوگیری از مهاجرت روستائیان به حاشیه شهرها به منظور معیشت روز گذران، ارتباط و تبادل فرهنگی ، افزایش اگاهی و اطلاعات روستائیان اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating the effects of weekly markets on socio-economic development of rural areas of Somehsara city

نویسندگان [English]

  • Anosh mehraban 1
  • rafat shahmari 2
  • Sedigheh Hassanimehr 3
  • Alireza poushikhiyan 2
1 Ph.D. Candidate in Geography and Rural Planning, Astara Branch, Islamic Azad University, , Astara, Iran
2 assistant Professor Department of Geography , Astara Branch ,Islamic Azad University, Astara ,Iran
3 Associate Professor, Department of Geography, Astara Branch, Islamic Azad University, Astara, Iran.
چکیده [English]

Weekly markets are one of the main methods of change in development that can make a fundamental change in the function, body, production, employment and ultimately socio-economic changes in the regions. In the past, due to various problems, including the passage of villagers, which today has decreased with the help of road development and congestion of vehicles, and to meet the needs of urban and rural settlements with the aim of exchanging goods, including surplus products consumed by villagers and provided goods. And strengthens the economy of rural society and improves the relations of rural areas with cities and regions. The purpose of this article is to study the social and economic effects of weekly markets. The study method is descriptive and analytical which has been collected by library and field method. The market size is weekly and the sample size is done by Morgan standard method and the sample size of 297 people is randomly selected and a questionnaire is completed. The results showed that the market plays a very important role in employment for villagers in these markets as sellers. And generate income for the villagers, especially homeless women who have no income and no expenses, and strengthen the diversity of product production in order to supply these markets. The social effects of the weekly markets can prevent the migration of villagers to the outskirts of cities for a living, He mentioned cultural communication and exchange, increasing the awareness and information of the villagers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Village
  • weekly market
  • economy
  • social
  • development
احمدی، غلامرضا محمد علی شریفی­نیا، شعبانعلی نوروزی، 1385، بررسی بازارهای محلی روستاهای استان مازندران از دیدگاه خریداران و فروشندگان،فصلنامه روستا و توسعه ، شماره 35 ، صفحات  125-105.
ازکیا، مصطفی، 1395، مقدمه­ای بر توسعه روستایی با تاکید بر ایران، انتشارات اطلاعات.
افتخاری­ رکن الدین، 1394، تبیین الگوی فضایی سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار روستایی مورد  روستاهای استان خراسان رضوی، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال چهارم، شماره 1، صفحات ۸۷-۱۰۷.
امیرانی، محمدهادی، 1388، استقرار صنعت در روستا در بهره وری بخش کشاورزی، ماهنامه جهاد، شماره مسلسل 216-271، سال 18، صفحات42-32.
تودارو، مایکل، 1376، توسعه اقتصادی در جهان سوم ، ترجمه غلامعلی فرجادی ، تهران سازمان مدیریت و برنامه ریزی.
جوان،جعفر،1390، نقش متنوع سازی فعالیت های اقتصادی در توسعه پایدار روستایی مطالعه موردی شهرستان سمیرم ،فصلنامه جغرافیا ، سال نهم شماره 29. صفحات 43-17 .
حسینی، سید محمود ، بهروز دری، فرج قوچانی، اکرم هادیزاده، صدیقه صائمیان ، 1393: تبیین الگوی توسعة شایستگیهای برند شخصی، مطالعات مدیریت راهبردی بهار 1393 شماره 17 صفحات 122-93.
 خواجه شاهکوهی، علیرضا، راضیه ده مرده، صدیقه جعفری تیتکانلو ، فاطمه زراعتی باغخیراتی، 1395، بررسی نقش بازارهای هفتگی در توسعه اقتصادی روستا، مطالعه موردی شهرستان گرگان، دومین کنفرانس بین­المللی علوم جغرافیا، صفحات 55-42.
رضوانی، علی اصغر،1388، روابط متقابل شهر و روستا با تأکید بر ایران، انتشارت پیام نور.
    سازمان برنامه و بودجه گیلان، ۱۳95، فرهنگ آبادی­های شهرستان صومعه­سرا .
شفیعی­ثابت، 1388، نقش بازارچه های هفتگی روستایی در تحولات اقتصادی روستاهای استان تهران، همایش توسعه کشاورزی دانشگاه فردوسی صفحات 59-۱42 
شهبازی، اسماعیل، 1375، توسعه روستایی با تاکید بر جامعه روستایی ایران، انتشارات نشر نی .
طاهری، شهنام، 1376، توسعه اقتصادی و برنامه­ریزی، تهران، نشر هستان.
طیب نیا، 1394، نقش بازارچه­های مرزی در توسعه اجتماعی و اقتصادی نواحی روستایی مورد: روستاهای بخش خاو و میرآباد شهرستان مریوان، اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال پنجم، شماره 1 ، صفحات 172-147.
عظیمی، حمید، 1378،ایران  ن امروز در آینه مباحث توسعه (برای حل بحرانهای کوتاه و بلندمدت چه می­توان کرد؟)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم
قرنجیک، عبدالحمید، 1388،نقش بازارهای هفتگی در توسعه اقتصادی نواحی روستایی ایران­، فصلنامه مازندران شماره 20 صفحات 53-37.
قره نژاد، حسن، 1385، مقدمه­ای بر جغرافیای صنعتی، اصفهان، هشت بهشت، دوم.
مرادپور محمد خدا و مریم زنگنه، 1398، بررسی مولفه­های توسعه پایدار روستایی چالش­ها و راهکارها، جغرافیا و روابط انسانی، دوره 2 شماره 2، صفحات  195-188.
مطیعی لنگرودی، سید سن، 1390، نقش بازارهای دوره­ای محلی در توسعه اقتصادی– اجتماعی روستاهای استان گیلان، چشم انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، سال ششم، شماره 15، صفحات 154-138.
مهدوی، مسعود، تقی احمدی زاده هندخاله،1390،  نقش بازارهای هفتگی استان گیلان درتوسعه روستایی وزایش شهرهای جدید مطالعه موردی شهرستان صومعه سرا، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، علمی – پژوهشی، سال هشتم، شماره 29  صفحات 54-37.
میرلطفی محمودرضا، معصومه کمان باز، 1395  تحلیل رابطه بازارهای جادهای با پایداری اقتصادی- اجتماعی روستاهای منطقه سیستان ، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال هفدهم، شماره 46 ، پاییز ، صفحات 21-1.
نظری عبدالحمید، بهمن صحنه علی سقر، 1395، تحلیل مکانی ـ فضایی بازارهای هفتگی روستایی بر مبنای نظام سلسله‌مراتب روستایی در شهرستان آق‌قلا، برنامه ریزی فضایی سال ششم، شماره 1، صفحات 124-103.