تحلیل جغرافیایی کیفیت زندگی در روستاهای شهرستان انزلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

2 استادیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

3 استاد گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

4 دانشیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

10.22034/jget.2023.269777.1238

چکیده

مقدمه:  کیفیت زندگی مفهومی چند وجهی است که نشان دهنده ویژگی های کلی اجتماعی، اقتصادی و محیطی مناطق و نواحی می باشد و در مناطق روستایی بیانگر شرایطی است که میزان بهره مندی، برخورداری، بهزیستی و رفاه فردی یا اجتماعی را نشان می دهد.
هدف:  هدف این مقاله، تبیین جغرافیایی کیفیت زندگی در روستاهای شهرستان بندر انزلی با در نظر گرفتن سه متغیر تعداد جمعیت روستاها، فاصله روستاها از مرکز شهرستان و فاصله روستاها از منطقه آزاد تجاری بندر انزلی است.
روش شناسی:  روش تحقیق در این مطالعه توصیفی تحلیلی و جامعه آماری تمامی 26 روستای شهرستان است که بغیر از یک روستا، 25 روستای دیگر با استناد به نتایج سرشماری (مطالعات اسنادی) و داده های بدست آمده از مطالعات میدانی (مشاهده، چک لیست، مصاحبه و تکمیل پرسشنامه) بررسی شده اند. تجزیه و تحلیل اطلاعات با بهره گیری از آمار توصیفی (جدول فراوانی، نمودار و میانگین) و همچنین آمار استنباطی (آزمون همبستگی پیرسون) انجام شده است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو جغرافیایی مورد مطالعه در این پژوهش روستاهای شهرستان انزلی می­باشد.
یافته ­ها و بحث: بر اساس یافته های پژوهش و با بررسی 14 شاخص، نتیجه حاصل شد که بین متغیرهای تحقیق و موضوع کیفیت زندگی روستایی رابطه وجود دارد به طوریکه بر اساس نتایج آزمون همبستگی پیرسون، میزان رابطه بین متغیر فاصله از منطقه آزاد و کیفیت زندگی، 55/0 - (رابطه معکوس متوسط)، بین متغیر فاصله از مرکز شهرستان و کیفیت زندگی، 43/0 -   (رابطه معکوس متوسط) و بین متغیر فاصله از مرکز شهرستان و کیفیت زندگی، 56/0 (رابطه مستقیم متوسط) است.
نتیجه­ گیری:  با توجه به اینکه در بیشتر روستاها شاخص های جمعیتی وضعیت نسبتا مناسبی دارند پس برای بهبود شاخص های کیفیت زندگی باید تاکید بر جنبه های کالبدی روستا مثل کیفیت معابر، مقاومت و نمای سازه ها، سیستم فاضلاب و دفع زباله، راه دسترسی، خدمات زیربنایی (عمودی) و خدمات روبنایی (افقی) باشد و آشکار است که در موضوع خدمات روبنایی و بخصوص در روستاهای کوچک، تاکید بر امکان دسترسی راحت تر به خدمات در مراکز برتر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Geographical analysis of quality of life in the villages of Anzali

نویسندگان [English]

  • Ashraf hoseinzadeh 1
  • mohammad baset ghoreishi 2
  • Nasrollah Molaei Hashjin 3
  • Teimour Amar 4
1 Ph.D. student in Geography and Rural Planning, Department of Geography, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
2 Assistant Professor of Geography Department, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
3 Professor of Geography Department, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
4 Associate Professor of Geography Department , Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
چکیده [English]

Quality of life is a multifaceted concept that reflects the general social, economic and environmental characteristics of regions and areas and in rural areas represents the conditions that show the level of enjoyment, enjoyment, welfare and individual or social welfare.
The purpose of this article is to geographically explain the quality of life in the villages of Bandar Anzali city by considering three variables: the number of village population, the distance of villages from the city center and the distance of villages from Bandar Anzali free trade zone.
The research method in this study is descriptive-analytical and the statistical population of all 26 villages of the city, except for one village, 25 other villages based on census results (documentary studies) and data obtained from field studies (observation, checklist, interview and completion). Questionnaires) have been reviewed. Data analysis was performed using descriptive statistics (frequency table, graph and mean) as well as inferential statistics (Pearson correlation test).
Based on the research findings and reviewing 14 indicators, it was concluded that there is a relationship between research variables and the issue of rural quality of life. According to the results of Pearson correlation test, the relationship between the distance from the free zone and quality of life is -0.55 (average inverse relationship), between the distance from the city center and quality of life, - 0.43 (average inverse relationship) The variable of distance from the city center and quality of life is 0.56 (average direct relationship).

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Analysis"
  • "Village"
  • "Quality of Life"
  • "Bandar Anzali County"
  • "Anzali Free Economic Zone"
اسماعیلی، مهناز، قاسمی، مریم، بوزرجمهری، خدیجه، 1398، تبیین رابطه تنوع منابع درآمدی و کیفیت زندگی خانوارهای روستایی مورد: دهستان گلمکان شهرستان چناران، مجله اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 8، شماره 30. 62-35
بسحاق، محمدرضا، تقدیسی، احمد، رحیمی، حمزه، 1393. ارائه مدلی برای تبیین ارتباط بین پایداری نظام کشاورزی با کیفیت زندگی در مناطق روستایی(مطالعه موردی: دهستان میانده شهرستان فسا)، مجله پژوهش و برنامه ریزی روستایی، سال3، شماره 6. 39-27
پوراحمد، احمد، فرجی ملائی، امین، عظیمی،آزاده، لطفی، صدیقه، 1390. تحلیل طبقه بندی کیفیت زندگی شهری با روش  saw  ، پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره 44، شماره4، ص: 21-44.
تازیکی، رقیه، طوسی، رمضان، حاجی زاده، مریم، 1396، تحلیل و شناسایی مولفه های موثر بر افزایش کیفیت زندگی در مناطق روستایی (مطالعه موردی: دهستان استرآباد شمالی، شهرستان گرگان)، مجله رابرد توسعه، شماره 49
جمعه پور، محمود، روشنودی، بهزاد، 1390. بررسی نقش شهرهای کوچک در توسعه، توسعه روستایی، دوره سوم، شماره 1.
چاره جو، فرزین، احمدی، عاطفه، 1399، ارزیابی شاخص‌های کیفیت زندگی در محلات حاشیه نشین شهر سنندج، مجله مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 51
رهنمایی، محمد تقی، منوچهری میاندوآب،ایوب، فرجی ملائی، امین، 1390. تحلیل کیفیت زندگی در بافت فرسوده شهر میاندوآب، مدیریت شهری، شماره 28. 240 - 223
سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان (پرتابل)، به آدرس   http://sdi.mpogl.ir/2-2-1397
سپهر، عادل، اختصاصی، محمد رضا، المدرسی، سید علی، 1391، ایحاد سامانه شاخص‌های بیابان‌زایی بر اساس DPSIR (بهره گیری از روش فازی- تاپسیس)، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دوره 23، شماره یک
سروش مهر، هما، اعظمی، موسی، یعقوبی، احمد، مهرگان، نادر، 1396. ارزیابی کیفیت زندگی روستایی در ایران بر اساس منطق فازی، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال17، شماره 65.
شاهرخی‎ساردو، صالح، نوری پور، مهدی، پدرام، پیمان، 1394، ارزیابی کیفیت زندگی مناطق روستایی با استفاده از تاکسونومی عددی (مورد مطالعه: دهستان اسفندقه، شهرستان جیرفت)، مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، دروه 11، شماره 2.
شیخ الاسلامی، علیرضا و خوشبین، نجمه، 1391. سنجش کیفیت زندگی مطالعه موردی ناحیه یک شهر بهشهر، فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس، سال چهارم، شماره 13.
عنابستانی، علی اکبر، روستا، مجتبی، محمدی، عبدالرضا، رفیعیان، سجاد، 1394. تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی در سکونتگاه­های روستایی شهرستان جهرم، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، دوره 5، شماره 18.
عنابستانی، علی اکبر، محمودی، حمیده، سربرقی طرقبه، تکتم، 1395. بررسی تأثیر کیفیت زندگی روستاییان بر ارتقای کیفیت مسکن روستایی(مطالعه موردی بخش شاندیز، شهرستان بینالود)، فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه ریزی فضایی جغرافیا، سال6، شماره اول، پیاپی 20.
غفاری، غلامرضا، امیدی، رضا، 1390. کیفیت زندگی شاخص توسعه اجتماعی (مطالع برنامه های عمران و توسعه ایران)، چاپ دوم، نشر شیرازه تهران.
قادرمرزی، حامد، جمینی، داوود، جمشیدی، علیرضا، 1395. توزیع فضایی کیفیت زندگی در سکونتگاههای روستایی شهرستان روانسر، مسکن و محیط روستا، شماره 155.
قدیری‎معصوم، مجتیب، قراگوزلو، هادی، احمدی، سجاد، لرستانی، اکبر، 1393، تحلیل فضایی کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: دهستان بلوران، استان لرستان)، مجله مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، دوره 9، شماره 28
کلانتری، خلیل، 1385، پردازش و تحلیل داده‏ها د تحقیقات اجتماعی – اقتصادی، ناشر: تهران، شریف
کوچکی نژاد فاطمه، رمضان زاده لسبویی مهدی، معصوم پورسماکوش، جعفر، فتاحی، احداله، 1390، بررسی و سنجش کیفیت زندگی در نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان کرمانشاه، مجله مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، دوره 6، شماره 14
محمدی، جمال، زنگنه، مهدی، عبدلی، اصغر، 1389. سنجش شاخص های کیفیت زندگی از نظر شهروندان شهر مشهد، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، سال دوم، شماره 3
مرکز آمار ایران
ناصری، زهرا، صحنه، بهمن، نجفی‎کانی، علی اکبر، 1398، تحلیل کارکرد بازارهای هفتگی در کیفیت زندگی نواحی روستایی شهرستان گنبدکاووس، مجله روستا و توسعه، دوره 22، شماره 2
Allen, John, Voget, Rebecca and Cordes, Sam, (2002), Quallity of Life in Rural Neebraska: Trends and Changes, Institute of agriculture and natural resoures.
Bernard, Josef(2018), Rural quality of life – Poverty, satisfaction and opportunity deprivation in different types of rural territories, European Countryside, Vol 10, 2018. No 2. P 191-209 
Boncinelli, Fabio, Pagnotta, Gabrielle, ricciolli, Francesno, Casini, Leonardo, The Determinates of Quality of life in rural Areas From a Geographic Perspective: The Case of Tuscany, Urban & Regional Development Studies
Das, D, 2008. Urban quality of life: a case study of Guwahati. Social indicators research, 88 (2), P: 297-310.
Gragi, I, Zimbrek , T, Tratnik ,M , Markovina , J, Jura, J,2010.quality of life in rural areas of Croatia: to stay or leave?, Africa journal of agricultural research,V: 5,N:8, p:653-660.
Higgins, P, Josep, M.C, 2011. Quality of life in English city locations, journal homepage cities, V: 28, P: 290-299.
Idris, K, & Mohamed Shaffril, HA, Md.Yassin, S, Abu Samah, A, Hamzah, A, Abu Samah, B, 2016, Quality of Life in Rural Communities: Residents Living Near to Tembeling, Pahang and Maur Rivers, Malaysia. Plos One 11(3)
Ivo, Grgic , Tito, Zimbrek ,Miroslav, tratnik ,Jirko, markovina & josip, Juracak ,(2009). Quality of life in rural areas of Croatia, journal of agricultural research, vol: 5(8).
mer, J, Spears, D, 2016. Village sanitation and child health: effects and external validity in a randomized field experiment in rural India, Journal of health economics, V: 48, P: 135-148.
Sabbah, I, Srouby, N, Sabbah, S, retell rude, N, mercier, M, 2003. Quality of life in rural and urban populations in Lebanon using sf-36, health survey health and quality of life outcomes, P: 1-82.
Tsai SY1, Chi LY, Lee LS, Chou P, Health-related quality of life among urban, rural, and island community elderly in Taiwan, Journal of the Formosan Medicak Association, Taiwan yi zhi, 2004, 103(3), 196-204
Ward, M & McGarrigle, & C, A, Carey, D, 2020. Social Capital and Quality of Life among Urban and Rural Older Adults. Quantitive Findings from the Irish Lngitudinal Study on Ageing. Applied Research Quality Life, Springer (2020)