بررسی عملکرد زنان روستایی در تولید محصول سالم (مطالعه موردی شهرستان های شفت و صومعه سرا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی، استادیار پ‍ژوهشی. بخش تحقیقات جنگلها، مراتع و آبخیزداری (بخش تحقیقات منابع طبیعی)، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران

چکیده

مقدمه: تولید محصول سالم در عصر حاضر یکی از دغدغه­های اصلی حوزه کشاورزی و صنعت غذایی است. روستاها بستر اصلی تولید محصولات غذایی هستند و زنان روستا یکی از مهمترین گروه­های تأثیرگذار بر این مقوله هستند.
هدف: با توجه به ضرورت تولید محصول سالم و نقش پررنگی که زنان روستایی در این مهم دارند در این پژوهش به بررسی عملکرد زنان در روستاهای شهرستان­های شفت و صومعه­سرا در تولید محصول سالم پرداخته شد.
روش‌شناسی: روش تحقیق از نوع توصیفی–تحلیلی است و در گردآوری داده‌ها از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده است. اطلاعات مأخوذه از طریق آزمون­های همبستگی پیرسون و اسپیرمن در بستر نرم افزار SPSS مورد ارزیابی قرار گرفت.
قلمرو جغرافیایی: شهرستان­های شفت و صومعه­سرا در غرب استان گیلان.
یافته‌ها: ویژگی­های فردی پاسخگویان همچون سن، تعداد اعضای خانواده و میزان درآمد تاثیر معنی­داری بر متغیر نقش زنان درتولید محصول نداشت. در مقابل زنان روستایی در میزان آگاهی از مضرات سموم و کودهای شیمیایی، ایجاد انگیزه برای شرکت در کلاس­های ترویجی، افزایش انگیزه تولید محصول سالم به‌واسطه برگزاری دوره‌های آموزشی-ترویجی، افزایش آگاهی در زمینه تولید محصول سالم به‌واسطه استفاده از نشریات آموزشی-ترویجی و میزان انتقال تجربیات درزمینه تولید محصول سالم به سایرکشاورزان نقش مؤثری را در جهت تولید سالم ایفا می نمایند.
نتیجه‌گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان نقش زنان روستایی را در حصول محصول سالم تر مؤثر و اساسی دانست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


افشارزاده، نشیمل. پاپ زن، عبدالحمید. (1390). دانش بومی زنان در فرآیند توسعه پایدار کشاورزی. نشریه علوم اجتماعی زن در توسعه و سیاست، 9(4)، 115-133.
بابایی‌بازکیایی، زهرا. دهدار درگاهی، محمد. عبدزاده‌گوهری، علی. (1389). میزان آگاهی و مشارکت زنان روستایی از مسائل زیست محیطی و تأثیر آن در تولید محصول سالم (مطالعه موردی در روستای بازکیاگوراب استان گیلان). اولین همایش ملی کشاورزی پایدار و تولید محصول سالم، اصفهان، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان.
تقی‌بیگی، معصومه، خسروی‌پور، بهمن و شرفی، لیلا. (۱۳۹۳). بررسی عوامل مؤثر بر تمایل باغداران شهرستان قصرشیرین به استفاده از کودهای آلی و تولید محصول سالم. کنفرانس بین المللی اقتصاد، حسابداری، مدیریت و علوم اجتماعی، کشور لهستان.
حجازی، یوسف. میرترابی، مهدیه السادات. حسینی، سیدمحمود. (1390). مشارکت زنان روستایی درفعالیت‌های پس از برداشت محصولات کشاورزی مطالعه موردی بخش آسارا شهرستان کرج. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران (علوم کشاورزی ایران). 42(1)، 117-128.
خیاطی، مهرناز، علی‌آبادی، وحید. صدیقی، حسن. (1395). نقش متغیرهای اجتماعی و اقتصادی بر دانش کشاورزی پایدار گندم-کاران استان تهران. فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 38، 112-121.
رفیع، افتخار. (1394). توسعه پایدار و نقش محوری زیست محیطی زنان روستایی. ماهنامه پیام زن، 79، 44.
شادی‌طلب، ژاله. خانجانی‌نژاد، لیلا. (1391). نگرش روستاییان به توانایی‌های زنان در مدیریت اجرایی روستا (مطالعه موردی روستاهای پلت‌کله و بالاپاپکیاده شهرستان لنگرود). پژوهش­های روستائی، 3(4)، 154-129.
علی‌بیگی، امیرحسین، بابایی، محمدحسین و غلامی، مصیب. (1391). تحلیل انگیزه‌های زنان روستایی برای مشارکت در برنامه‌های آموزشی و ترویجی. جامعه‌شناسی زنان (زن و جامعه)، 12، 160-139.
فخرالدین، ر. (1373). میزان مشارکت زنان در فعالیت‌های کشاورزی و بررسی وضعیت آموزشی آنان در شهرستان شوشتر. پایان نامه کارشناسی ارشد، ترویج کشاورزی، دانشگاه تهران.
فیض‌اربابی، سمیرا، میردامادی، سیدمهدی، امیدی نجف‌آبادی، مریم. (1391). بررسی عوامل ترویجی و آموزشی مؤثر در برنامه‌ریزی مدیریت تلفیقی محصول توسط کشاورزان شهر کرج. مجله پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 17، 14-1.
کولایی، الهه. طاهری، ابراهیم. (1390). تأثیر توانمندسازی زنان بر توسعه روستایی در ایران. مجله تحقیقات زنان (مجله مطالعات زنان)، 5(1)، 65-50.
کوهی، کمال. (1393). ناامنی غذایی و سرمایه اجتماعی. مجله اخلاق زیستی، 11، 165-196.
محمد پور، پریسا. (1397). نقش زنان روستایی درتوسعه پایدار کشاورزی با تأکید براثربخشی فعالیت های آموزشی - ترویجی در ترویج تولید محصول سالم (مطالعه موردی: نواحی روستایی شهرستان های لنگرود و رودسر). مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، 45، 989-1002.
مریدالسادات، پگاه و اسدی، علی و صادقی، فتح اله. 1386. بررسی اثر بخشی طرح تسهیلگران زن روستایی در شهرستان دماوند. علوم کشاورزی ایران، 38(2) (ویژه اقتصاد و توسعه کشاورزی), 301-309. 
ملک سعیدی، حمید، آجیلی، عبدالعظیم و رضائی مقدم، کورش. (1388). عوامل مؤثر بر دانش کارشناسان کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان نسبت به کشاورزی ارگانیک. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، (علوم کشاورزی ایران سابق)، 40(2)، 91-81.
نجفیان، محسن. نامداری، روح انگیز. (1391). بررسی عوامل اجتماعی- اقتصادی مؤثر بر عملکرد زنان در حفظ محیط زیست. نشریه زن و فرهنگ، 11، 98-89.
نیک‌نامی، مهرداد. تقی‌زاده، مهدیه و امیدی نجف‌آبادی، مریم. (1391). نقش آموزش‌های ترویجی بر کاهش ضایعات خرما در شهرستان بم. پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 20، 91-81.
همتی، بهنام و آجیلی، عبدالعظیم. (1392). نقش زنان روستایی در امنیت غذایی. اولین همایش سراسری کشاورزی و منابع طبیعی پایدار، تهران.
Kotrlik, J. W. K. J. W. & Higgins, C. C. H. C. C. (2001). Organizational research: Determining appropriate sample size in survey research appropriate sample size in survey research. Information technology, learning, and performance journal, 19(1), 43.
Gobayan, I. & Hakobian, L. 2005. Rural Women Participation in Decision Making in America.
Coleman, E. A. & Mwangi, E. (2013). Women's participation in forest management: A cross-country analysis. Global Environmental Change, 23(1), 193-205.
Rasul, G. & Thapa, G. B. (2004). Sustainability of ecological and conventional agricultural systems in Bangladesh: an assessment based on environmental, economic and social perspectives. Agricultural systems, 79(3), 327-351.
Sharma, R. & Kaushik, B. (2011). Role of women in environmental conservation. EXCEL International Journal of Multidisciplinary Management Studies, 1(2), 162-167.