طراحی برنامه راهبردی توسعه مناطق شهری(نمونه موردی: منطقه 4 شهر اصفهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی و معماری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد برنامهریزی شهری، گروه شهرسازی و معماری، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

10.22034/jget.2023.144666

چکیده

مقدمه: با کنار رفتن رهیافت ساده جامع از دانش برنامه‌ریزی، رهیافت عقلانی جامع به رهیافت ساده جامع ترجیح داده شد. برنامه‌های جامع عقلانی با تأکید بر مدل تصمیم‌گیری عقلانی، زمینه حضور نگرش راهبردی را فراهم نمودند. در نظام برنامه‌ریزی ایران عدم تحقق کامل برنامه‌های جامع تهیه شده و موفقیت اندک در دست‌یابی به اهداف سبب گشت تا دستورکار جدیدی برای برنامه‌ریزی تحت عنوان "برنامه‌های راهبردی" تعیین گردد.
هدف: هدف این پژوهش طراحی برنامه راهبردی منطقه 4 شهر اصفهان می‌باشد.
روش شناسی: جهت دستیابی به اهداف، از روش استنتاج اهداف از مشکلات در بیانیه اهداف، روش تقابل و تعامل عوامل درونی و بیرونی در بیانیه راهبردها و روش تحلیل عرصه‌های تصمیم‌گیری مرتبط(تکنیک آیدا) و فرآیند اختیار راهبردی در دستیابی به برنامه شهری استفاده شده است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش منطقه 4 شهر اصفهان می​باشد.
یافته ­ها و بحث: پس از انجام مطالعات نظری، تدوین بیانیه اهداف بر پایه مشکلات و راهبردهای عنوان شده در اسناد فرادست و تدوین عرصه‌های تصمیم‌گیری بر مبنای بیانیه اهداف و تعیین ناسازگاری میان آن‌ها، تولید سناریوهای مطابق با سازگاری و ناسازگاری عرصه‌های تصمیم‌گیری، معرفی سناریوهای برتر، تولید سیاست‌های مرتبط با عرصه‌های تصمیم‌گیری بر پایه اهداف و راهبردها، تعیین ناسازگاری میان اختیارهای تصمیم‌گیری در هر یک از سناریوهای منتخب و تشکیل ماتریس سیاست‌گذاری صورت می​پذیرد.
نتیجه­ گیری: راهکارهای بهسازی و نوسازی، افزایش سطح و سرانه برخی کاربری‌ها، اعطای تسهیلات تشویقی مشارکتی، گسترش حمل و نقل شهری، تثبیت توسعه افقی و گسترش توسعه عمودی و تدوین مقررات مدیریت شهری می‌تواند در دستیابی به هدف کارساز باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اشرفی، یوسف و جان بابانژاد، محمدحسین.(1393).برنامه‌ریزی راهبردی و تدوین چشم‌انداز ساوه، آمایش سرزمین، 6(1)، 93-89.
اعرابی، محمد.(1395). دست‌نامه برنامه‌ریزی استراتژیک. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
پژوهان، موسی؛ مرادپور، نبی، قشقایی، رضا و عاشوری شادهی، محبوبه.(1397). کاربرد تحلیل عرصه‌های تصمیم‌گیری در بازآفرینی فرهنگ مبنا، با رهیافت گردشگری در محله‌های تاریخی (مطالعه موردی: محله ظهیرآباد تهران)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری. 6، 503-511.
تقوایی، مسعود؛ حسینی​خواه،حسین و علیزاده اصل، جبار.(1394). استراتژی توسعه شهری با تأکید بر توانمندسازی محلات شهری (مطالعه موردی: محله اکبرآباد یزد)، مجله آمایش جغرافیایی فضا. 142-125.
حسینی، رسول و بازرگان، عباس.(1388). فرآیند هدف‌گذاری در علوم میان‌رشته‌ای و نقش هدف‌ها در ارزیابی کیفیت نظام دانشگاهی، فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی. 1(4)، 145-123.
دانشپور، زهره.(1387)، معرفی رهیافت گام به گام مشکل‌یابی – مشکل‌گشایی پیشنهادی مقدماتی برای شیوه تدبیر شده مشکل‌یابی در شهر تهران، نشریه هنرهای زیبا. 36، 16-5.
رئیس‌دانا، فریبرز.(1388). دگرسازی یا بازسازی طرح‌های جامع، مجله تخصصی هنر، محیط، منظر، شهر، معماری. 4، 27-22.
شریف‌زادگان، محمدحسین و مومنی، مصطفی.(1391). برنامه‌ریزی راهبردی توسعه یکپارچه و پایدار منطقه قزوین مبتنی بر تحلیل عرصه‌های مرتبط تصمیم‌گیری، فصلنامه آمایش محیط. 26 ، 64-39.
شهسوار، امین؛ کمانرودی، موسی، پریزادی، طاهر و ابوالقاسم​پور، مه لقا.(1399). برنامه‌ریزی راهبردی توسعه محله‌های شهری تهران(مورد مطالعه: محله فردوسی منطقه 12)، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 57، 295-281.
طرح بازنگری طرح تفصیلی شهر اصفهان
طرح پایه آمایش استان اصفهان
طرح جامع شهر اصفهان
عرب، داوودرضا؛ رجبی هشتجین، مهدی و اشرفی، یوسف.(۱۳۸۹). برنامه‌ریزی عملیاتی شهرداری‌ها با رویکرد راهبردی. پژوهشکده مدیریت شهری و روستایی با همکاری استانداری مرکزی، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور: تهران.
عزیزی، منصور؛ درسخوان، رسول و پور محمدی، محمدرضا.(1400). ارزیابی چارچوب هنجاری برنامه‌ریزی استراتژیک در تحقق حکمروایی خوب شهری در منطقه 22 تهران، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 64 ، 54-31.
ملک‌زاده، ندا و بزاززاده، مهدی.(1399). تولید سناریوهای ممکن برنامه توسعه مجدد شهری(RAP) با استفاده از فن تحلیل عرصه‌های تصمیم‌گیری(AIDA)(مطالعه موردی: محله باغ شاطر)، فصلنامه چشم‌انداز شهرهای آینده. 2، 33-49.
موسوی، ملیکاسادات.(1399). ارزیابی زیست‌پذیری سکونتگاه‌های همجوار اکوپارک صنعتی فولاد مبارکه جهت اسکان کارکنان، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان و ایران.
نامه‌گشای‌فرد، مجید و سید جواد، سید محمد.(1395). اندازگیری چشم‌انداز، اهداف کلان و خرد با شاخص‌های عملکردی و نتیجه‌ای، اولین کنفرانس بین المللی نوآوری وتحقیق در علوم تربیتی،مدیریت و روانشناختی.
نور محمدزاد، حسین.(1385).تعیین وتبیین هدف در فرآیند برنامه‌ریزی شهر، نشریه هنرهای زیبا. 26، 27-36.
A’arabi, S. M. (2006). Strategic planning textbook. Second edition, Tehran: Culture research bureau, 77-79. [Persian].
-Abdelkader,osama.(2019). Exploring the general awareness og young users according to AIDA model applied to social networking ADS, Journal of Theoretical and Applied Information Technology 97(6):1693-1703.
Ayu Ananda & Syifaa Novianti.(2021). Tourists interest in camping as an alternative tourism  activity during COVID 19 pandemic: the AIDA model application, Journal of Tourism Sustainability, Volume 1  Nomor 2,74-81.
International trade centre, Strategic Plan 2018–2021 Trade Routes to Sustainable and Inclusive Development.2018. 1-56.
Marull Joan, Pino, Joan, Mallarach, Josep Maria, Cordobilla, Maria Jose (2007), A Land Suitability Index for Strategic Environmental Assessment in metropolitan areas, Journal of ELSEVIER: Landscape and Urban Planning, 81, 200-212.
Tarigan, Zeplin Jiwa Husada and Siagian, Hotlan (2021) The effects of strategic planning, purchasing strategy and strategic partnership on operational performance, scientific repository, petra ciristian university Surabaya, Indonesia, Volume 9 Issue 2 pp. 363-372.
Tayebeh Zol-ala & Sara Mohamadpour.(2019). Investigating the Impact of Outdoor Advertisement on Cinema attendance in Tehran, Based on AIDA Model, International Journal of Social Sciences (IJSS), Vol. 9, No. 1, 2019, 67-74.
UN HABITAT.(2020).the strategic plan 2020-2023, 3-76.