آینده نگاری توسعه پایدار در سکونتگاه های روستایی شهرستان رشت

براتی چیرانی, فرهاد; حسنی مهر, سیده صدیقه; اصغری, حسین; پور شیخیان, علیرضا

doi:10.22034/jget.2023.144645

آینده نگاری توسعه پایدار در سکونتگاه های روستایی شهرستان رشت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.

² دانشیار گروه جغرافیا، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.

³ استادیار گروه جغرافیا، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.

10.22034/jget.2023.144645

چکیده

مقدمه: توسعه پایدار حالت تعادل و توازن میان ابعاد مختلف توسعه است. توسعه روستایی فرایندی همه جانبه و پایداری است که در چارچوب آن، تواناییهای اجتماعی و اقتصادی روستایی به منظور رفع نیازهای مادی، معنوی و کنترل موثر بر نیروی شکل دهنده نظام سکونتی محلی (اکولوژی، اجتماعی، اقتصادی و نهادی) رشد و تعالی مییابد. حال آیندهنگاری توسعه پایدار روستایی باعث میشود که ما با دیدن زمان حال بهتر بتوانیم آینده و بخصوص آینده توسعه و توسعه پایدار و چالشهای پیشروی جامعه و بخصوص جامعه روستایی را در راستای تحقق هر چه سریعتر رسیدن به یک جایگاه مناسب که همان دستیابی به توسعه پایدار است بیش از پیش درک کنیم.
هدف: تحقیق حاضر با هدف آیندهنگاری توسعه پایدار روستایی در مناطق روستایی شهرستان رشت و تدوین الگوی استراتژی توسعه‌ی منطقه‌ای (RDS) انجام شده است.
روش شناسی: این تحقیق از نظر روش توصیفی- تحلیلی با اهداف کاربردی و روش گرد آوری اطلاعات بصورت کتابخانهای، اسنادی و میدانی میباشد. تجزیه و تحلیل دادهها نیز با استفاده از تکنیک تحلیلی سوات و بررسی وضعیت توسعه در سطوح شهرستان ضمن وزندهی به 43 شاخص انجام شده است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی مورد مطالعه در این پژوهش مناطق روستایی شهرستان رشت میباشد.
یافتهها و بحث: نتایج تحقیق نشان داد پس از تدوین استراتژی بر اساس نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید، 19 استراتژی تدوین گردید که توسعه زیرساخت‌ها و بالا بردن توان رقابت‌پذیری گردشگری، صنایع تولیدی و کشاورزی برآمده از موقعیت ST (تنوع بخشی) دارای بالاترین اولویت بوده و به همین ترتیب استراتژیهای توسعه‌ روابط اقتصادی و تجاری با کشورهای حاشیه‌ی خزر و توسعه زیرساخت‌های مدرن و کارآمد شهری در موقعیت‌های ST (تنوع بخشی) و SO (رقابتی/ تهاجمی) دومین و سومین استراتژیهای دارای بیشترین امتیاز بوده‌اند.
نتیجهگیری: بیانگر رشد نسبتاً متوازن شهرستان رشت در بخش‌های اقتصادی، اجتماعی و زیربنایی بوده است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.25381490.1401.6.4.8.1

موضوعات

مهندسی جغرافیایی فضاهای روستایی و عشایری

عنوان مقاله [English]

Future of sustainable rural development in rural areas of Rasht

نویسندگان [English]

Farhad Barati Chirani ¹
Sedigheh Hassanimehr ²
hossein asghari ³
Alireza poushikhiyan ³

¹ Ph.D. Candidate in Geography and Rural Planning, Astara Branch, Islamic Azad University, , Astara, Iran

² Associate Professor, Department of Geography, Astara Branch, Islamic Azad University, Astara, Iran.

³ Assistant Professor of Geography Department, Astara Branch, Islamic Azad University, Astara, Iran.

چکیده [English]

Sustainable development is a state of balance between different dimensions of development. Rural development is a comprehensive and sustainable process in which rural social and economic capabilities are developed to meet the material, spiritual needs and effective control over the force that forms the local housing system (ecological, social, economic and institutional). The future of sustainable rural development enables us to see the present better and the future and especially the future of sustainable development and the challenges facing the community and especially the rural community in order to achieve a suitable position as soon as possible that the same Achieving sustainable development is more than we understand. The present study was conducted with the aim of predicting sustainable rural development in rural areas of Rasht city. This research is a descriptive-analytical method with applied objectives and a method of collecting information in the form of library, documentary and field. Data analysis was also performed using SWOT analysis technique. The results showed that after formulating a strategy based on strengths, weaknesses, opportunities and threats, 19 strategies were formulated that the development of infrastructure and increasing the competitiveness of tourism, manufacturing and agriculture from the ST position (diversification) has the highest priority similarly, strategies for developing economic and trade relations with the Caspian littoral states and developing modern and efficient urban infrastructure in the ST (diversification) and SO (competitive / aggressive) situations have been the second and third highest scoring strategies.

کلیدواژه‌ها [English]

Futurism
Sustainable Development
Rural Development
Rasht City

مراجع

امیر انتخابی، شهرام. (1394)، طرح سطح‌بندی و گونه شناسی روستاهای استان گیلان. مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، سال دهم، شماره 30، 46-29

بنیاد مسکن انقلاب اسلامی. (1391). نگاهی به فعالیتهای عمرانی روستایی در برنامه چهارم توسعه. معاونت عمران روستایی، تهران.

بهشتی، محمدباقر، زالی، علی. (1390). شناسایی عوامل کلیدی توسعه منطقهای یا رویکرد برنامهریزی بر پایه سناریو. سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور، تهران.

پژوهان، موسی. (1393)، راهبرد توسعه‌ی منطقه‌ای (RDS) و راهبرد شبکه‌ی منطقه‌ای (RNS)؛ مقدمه‌ای بر ادغام یک دستورالعمل توسعه‌ای در یک پارادایم نظری، قزوین، همایش ملی نظریه‌های نوین در معماری و شهرسازی.

حسین زاده دلیر، کریم. (1391). برنامه‌ریزی ناحیه‌ای. چاپ یازدهم، انتشارات سمت، تهران.

رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا. (1389). مدیریت توسعه‌ روستایی (بنیان‌های نظری). انتشارات سمت، تهران.

رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا، بدری، سید علی، سجادی قیداری، حمدالله. (1390). بنیانهای نظریه‌ای برنامه‌ریزی کالبدی مناطق روستایی. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تهران.

زالی، نادر و منصوری بیرجندی، سارا. (1394)، طراحی الگوی روش شناختی کاربرد برنامه‌ریزی فرض بنیاد در مطالعات توسعه‌ی منطقه‌ای، آمایش سرزمین، دوره‌ی هفتم، شماره‌ی دوم، صفحات 254-231.

زاهدی، شمسالسادات. (1391). توسعه پایدار. سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، انتشارات سمت، تهران.

شکویی، حسین. (1390). اندیشه‌های نو در فلسفه‌ی جغرافیا (فلسفه‌های محیطی و مکتب‌های جغرافیایی). جلد دوم، چاپ هفتم، گیتاشناسی، تهران.

طبیبیان، منوچهر. (1378). تعیین شاخص پایداری و ابعاد آن در محیط‌زیست. محیط‌شناسی، سال 25، شماره‌ 24، صص 1-11.

کنت، سیلویا، مک لوین، کتی. (1391). جغرافیای توسعه. ترجمه: فاطمه بخشی زاده، جهاد دانشگاهی، تهران.

محمدی، علیرضا. (1392)، راهبرد توسعه‌ی منطقه‌ای (RDS)، تهران، اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه‌ی پایدار.

مومنی، احمد، ایمانی، بهرام. (1397). آیندهنگاری توسعه پایدار روستایی. نخستین همایش ملی آیندهنگاری راهبردی در حوزه علوم جغرافیایی و مطالعات شهری- منطقهای، صص 1-9.

نوروزی، اصغر. (1393). مقدمهای بر الگوی نوین توسعه پایدار روستایی با تاکید بر الگوی اسلامی. انتشارات پیشرفت، تهران.

Godet, M. 2006. Creating Futures: Scenario Planning as a Strategic Management Tool. France ,Economical publish. Torjman,

Torjman, S. (2000). The Social Dimension of Sustainabe Development. Caledon Institute Social.

UK Department for Regional Development (DRD), (2013), Northern Ireland Regional Development Strategy 2035. for Northern Ireland. Department for Regional - Development. Strategic Planning and Co-ordination Division. From: www.drdni.gov.uk/RDS2035. Accessed on 18 November 2013.

Meijers E J, Burger M J, (2010), Spatial structure and productivity in US metropolitan areas, Environment and Planning A 42(6) 1383 – 1402

Neil Adams, Neil Harris, (2005), Best practice guidelines for regional development strategies. From: www.interreg-grids.org. Accessed on 18 November 2013.