تحلیل اثرات سیاست‌های گردشگری در توسعه کارآفرینی نواحی روستایی (مطالعه موردی: شهرستان رامسر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

2 دانشجوی دکتری گروه گردشگری، مرکز تحقیقاتی گردشگری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

3 استاد گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی ، رشت ، ایران

4 استاد گروه گردشگری، مرکز تحقیقاتی گردشگری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

5 استادیارگروه جغرافیا، واحد رشت،دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

10.22034/jget.2023.142855

چکیده

مقدمه:  برنامه‌ریزی و سیاست­گذاری، جهت توسعه گردشگری روستایی از آن دست اقداماتی است که در مناطق روستایی می‌تواند منجر به توسعه آن مکان شود. سیاست­گذاران حوزه روستایی بایستی با در نظر گرفتن منابع محلی و ظرفیت‌های موجود این مناطق سیاست­هایی را مورد توجه قرار دهند که فرایند کارآفرینی روستایی را به عنوان مداخله­ای راهبردی برای ارتقای توسعه روستایی تسریع بخشد.
هدف: هدف اصلی از انجام این پژوهش تحلیل اثرات سیاست‌های گردشگری در توسعه کارآفرینی نواحی روستایی شهرستان رامسر بود.
روش شناسی: روش انجام پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی انتخاب شد. برای گردآوری اطلاعات از روش پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر، روستاهای هدف گردشگری در شهرستان رامسر بود. برای نمونه‌گیری نیز از روش تمام شماری استفاده شد و 25 روستای هدف گردشگری، مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع تعداد 150 پرسشنامه توسط کارآفرینان، سرمایه­گذاران بخش گردشگری، دهیاران و اعضای شورا روستاهای نمونه تکمیل شد. در این پژوهش 28 نوع سیاست گردشگری در سه بعد زیرساخت‌های گردشگری، آموزش و توسعه منابع انسانی و بازاریابی و تبلیغات گردشگری انتخاب شدند. همچنین تعداد 10 شاخص در زمینه کارآفرینی انتخاب شد. با استفاده از تکنیک پرسشنامه میزان تأثیرگذاری هر سیاست بر روی هر یک از شاخص‌ها در قالب طیف لیکرت ارزیابی شد. برای رتبه‌بندی سیاست‌ها و تعیین سیاست‌هایی که بیشترین تأثیرگذاری را داشتند، از مدل آنتروپی شانون و مدل تاپسیس استفاده شد
قلمرو جغرافیایی پژوهش:  این مطالعه در نواحی روستایی شهرستان رامسر به انجام رسید.
یافته ­ها و بحث:  نتایج نشان داد که سیاست‌های توسعه گردشگری روستایی در حوزه‌های متنوع همچون سلامت، ورزش، غذا و ...با نمره 845/0 بیشترین اثرات را بر کارآفرینی نواحی روستایی شهرستان رامسر داشت. سیاست‌های ارتقاء امنیت در شبکه‌های ارتباطی روستایی و همچنین سیاست‌های ارتقا زیرساخت‌های اقامتی در روستاها به ترتیب با نمرات 8/0 و 796/0 در رتبه های دوم سوم قرار داشتند. نمرات نهایی بدست آمده از مدل تاپسیس نشان داد که سیاست‌گذاری در حوزه زیرساخت‌های گردشگری با نمره 706/0 بیشترین و در زمینه بازاریابی و تبلیغات گردشگری نیز با نمره 649/0 در رتبه دوم و نهایتا‌  در آموزش و توسعه منابع انسانی با نمره 619/0 در رتبه سوم تاثییرات سیاست­های گردشگری در توسعه کارآفرینی نواحی روستایی قرار گرفت.
نتیجه ­گیری: نتایج به طور کلی نشان از تأثیرات بالای سیاست‌های گردشگری بر روی کارآفرینی در محدوده مورد مطالعه داشت. در این زمینه می‌توان سیاست­گذاری در زمینه زیرساخت‌های گردشگری نسبت به دو بعد دیگر تأثیرگذاری بیشتری داشت. بازاریابی و تبلیغات گردشگری و آموزش و توسعه منابع انسانی نیز از تأثیر قابل توجهی برخوردار بودند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of the effects of tourism policies on the development of entrepreneurship in rural areas (case study: ramsar county)

نویسندگان [English]

  • Mohammadkazem Hallajisani 1 2
  • Nasrollah Molaeih 3 4
  • Mohammadbaset Ghoreyshi 5
1 Ph.D. Candidate in Geography and Rural Planning, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran |Ph.D. Candidate in Department of Tourism, Tourism Research Center, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
2 Ph.D. Candidate in Geography and Rural Planning, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran |Ph.D. Candidate in Department of Tourism, Tourism Research Center, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
3 Professor Department of Geography, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran |Professor Department of Tourism, Tourism Research Center, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
4 Professor Department of Geography, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran |Professor Department of Tourism, Tourism Research Center, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
5 Assistant Professor, Department of Geography, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
چکیده [English]

In this study, the effects of tourism policies on the development of entrepreneurship in tourism target villages in Ramsar city have been investigated using questionnaire techniques and quantitative models.The research method is descriptive-analytical. The results of TOPSIS model and Shannon entropy in prioritizing tourism policies in terms of the impact on entrepreneurship development indicators showed that rural tourism development policies in various fields such as health, sports, etc. with a score of 0.845 have the greatest effects on entrepreneurship in the regions. There was a village in Ramsar city. Policies to improve security in rural communication networks as well as policies to improve residential infrastructure in rural areas were ranked second to third with scores of 0.8 and 0.796, respectively. Policies for the revitalization and activation of rural industries, the provision of necessary training for rural professionals and tourism managers, the training of tour guides among rural youth, and policies to promote environmental health in rural tourism spaces were also ranked next. Then, the mean scores for the three main areas of the studied infrastructure were analyzed. In fact, the effectiveness of tourism infrastructure, training and development of tourism human resources and tourism marketing and advertising has been calculated and prioritized based on the final scores obtained from the TOPSIS model. The results in this regard showed that policy-making in the field of tourism infrastructure with a score of 0.706 will have the greatest impact on the development of entrepreneurship in rural areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural tourism
  • tourism policies
  • entrepreneurship
  • Ramsar
ایزدی، حسن، و برزگر، سپیده (1392). کارآفرینی و توسعه روستایی؛ آموزه هایی از تجارب کشور چین، پژوهش های روستایی، سال 4، شماره 4.
امیدی، نبی؛ محمدی، اسفندیار؛ و شیری، اردشیر (1396). تدوین راهبردهای توسعه صنعت گردشگری در استان ایلام، فرهنگ ایلام، سال 18، شماره 56 و 57.
ابراهیمی، محمدصادق، خاتون آبادی، سیداحمد، و بنی اسدی، ندا (1393). مؤلفه های توسعه کارآفرینی روستایی، کارآفرینی و کشاورزی، سال 1، شماره 1.
ارمغان، سیمین (1396). چالش ها و چشم اندازهای نقش کارآفرینی در توسعه روستایی ایران، جغرافیا، سال 8، شماره 1.
بوزرجمهری، خدیجه، شایان، حمید، و قندهاری، الهام (1396). نقش و جایگاه گردشگری کشاورزی در توسعه روستایی، همایش منطقه ای ظرفیت های گردشگری و توسعه شهرستان فردوس، 23 و 24 اسفند.
جعفری، مرضیه (1393). توسعه گردشگری روستایی از طریق کارآفرینی، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: دکتر پویا علاءالدینی، دانشکده علوم اجتماعی.
جمعه پور، محمود (1387). مقدمه ای بر برنامه‌ریزی توسعه روستایی: دیدگاه ها و روش ها، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، چاپ سوم، تهران.
حبیبی، حسن، منشی زاده، رحمت الله، و رضویان، محمدتقی (1398). تبیین نقش گردشگری در کارآفرینی نواحی روستایی، مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه های انسانی، سال 14، شماره 2.
سلیمی سبحان، محمدرضا، حجت شمامی، سیروس، (1398). واکاوی نقش گردشگری در پایداری اقتصادی نواحی روستایی مورد: بخش رحمت آباد و بلوکات، اقتصاد فضا و توسعه روستایی،  جلد 8، ویژه نامه گردشگری روستایی، 189-206.
علی بیگی، جواد، و قاسمی، یارمحمد (1394). تأثیر گردشگری مذهبی بر کیفیت زندگی و سرمایه اجتماعی خانوارهای روستایی، مطالعات اجتماعی گردشگری، سال 3، شماره 6.
غنیان، منصور، و فتوتی، هستی (1392). گردشگری راهکاری جهت توسعه کارآفرینی زنان روستایی، ماهنامه اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه، شماره 159.
غنیان، منصور، خانی، فضیله، و بقایی، لیلا (1390). ارزیابی فضای کارآفرینی در گردشگری روستایی، پژوهش های روستایی، سال 2، شماره 3.
فلاح حقیقی، نگین (1396). هرم توسعه کارآفرینی روستایی بر اساس اصول سیاست‌های توسعه روستایی اتحادیه اروپا، نشریه کارآفرینی در کشاورزی، سال 4، شماره 1.
فیروزی، محمدعلی، گودرزی، مجید، و زارعی، رضا (1392). بررسی رابطه متقابل بین توسعه کارآفرینی و گردشگری پایدار روستایی، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 3، شماره 12.
کریمی، سعید (1393). کارآفرینی روستایی: چالش ها و فرصت ها، نشریه کارآفرینی در کشاورزی، سال 1، شماره 3.
کاظمی، مصطفی پور، سعادتی پور، سمیرا و بیطرف، فاطمه (1390). تأثیر تصویر ذهنی گردشگران بر ارزش ادراک شده از شهرهای ساحلی دریای خزر با تأکید بر نقش واسط کیفیت عوامل ادراک شده،  پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال 6، شماره 2، صص: 34-19.
ملکی، سعید، پرویزیان، علیرضا، و احمدی، هاجر (1396). سنجش کارایی و رتبه بندی شاخص‌های طبیعی و زیرساخت‌های گردشگری در شهرستآن‌های استان ایلام، فرهنگ ایلام، سال 18، شماره 54 و 55.
ناظم تقوی، علی، و صفری، آرش (1389). توسعه روستایی و کارآفرینی روستایی، دانشگاه جامع علمی کاربردی، جهاد دانشگاهی مشهد.
نصیری مقدم، منوچهر، و خوش سیما، صدیقه (1394). گردشگری روستایی راهبردی برای توسعه پایدار روستایی، جغرافیایی فضای گردشگری، سال 4، شماره 14.
نیک رفتار، طیبه، و نصرتی فر، زهرا (1396). تحلیل فرصت های کارآفرینی در گردشگری روستایی البرز، اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 6، شاره 6.
Bredvold, R, Skålen, P.(2016), Lifestyle entrepreneurs and their identity construction: A study of the tourism industry, Tourism Management, Vol 56, p: 96.
Chowdhury, M.S. (2007). Overcoming Entrepreneurship Development Constraints: the Case of Bangladesh, Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy, 1 (3), 240-251.
Dobrev, S. and Barnett, W. (2005). Organizational Roles and Transition to Entrepreneurship cademy of , Management Journal, 48 (3): 433- 449.
Figueiredo, E. and Raschi, A. (2013). Trekking out of the crisis: is there a role for rural tourism? Working group number: 17, XXV ESRS Congress, Florence, Italy, and 29 July- 1 August, 2013. http://www.florenceesrs2013.com
Fons, M. V. S., Fierro, J. A. M., & y Patino, M. G. (2011). Rural tourism: A sustainable alternative. Applied Energy, 88 (2), 551-557.
Gamma C., Montserrat v., Gerda K., Asuncion, B., (2004). Rural tourism in Spain: an Analyses of Recent Evolation, Geoforumn, No26.
Hrubcova, G., Loster, T., & Obergruber, P. (2016). The economic effects of tourism in the group of the least developed countries. Procedia Economics and Finance, 39, 476-481.
Martin, J. S., & Novicevic, M. (2010). Social entrepreneurship among Kenyan farmers: A case example of acculturation challenges and program successes. International Journal of Intercultural Relations34(5), 482-492.
Peak & Marshall‚ (2006). Nowoczesne metody doboru i oceny personelu (Modern methods of personnel selection & assessment). Wyd. Profesjonalnej Szkoly business‚ Krakw.
Poon, J. P., Thai, D. T., & Naybor, D. (2012). Social capital and female entrepreneurship in rural regions: Evidence from Vietnam. Applied Geography35(1-2), 308-315.
Zamora, O. M. (2011). Development Instruments for the Cross-Border Cooperation in Ukraine, In: Problems of tourism development on rural areas, Krystyna Krzyżanowska (ed.), Warsaw University of Life Sciences Press, Warsaw 2011, pp: 109- 121.