بررسی سطوح پایداری گردشگری در روستاهای هدف گردشگری شهرستان میامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه جغرافیا،واحد سمنان،دانشگاه آزاد اسلامی ، سمنان، ایران

چکیده

مقدمه: گردشگری بخش مهمی در توسعه پایدار محیط های روستایی است. توانایی آن در ایجاد اشتغال پایدار و سطح مطلوبی از سود ناشی از ثبات فعالیت های گردشگری در طول زمان است.
هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش سطح پایداری توسعه گردشگری و تبیین سطوح پایداری گردشگری در فرآیند چرخه حیات گردشگری در روستاهای هدف گردشگری شهرستان میامی در استان سمنان جهت برنامه ریزی گردشگری روستایی انجام شده است.
روش‌شناسی: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ زمان مقطعی و از لحاظ ماهیت از نوع تبیینی-تحلیلی و از لحاظ طرح تحقیق به صورت توصیفی بوده است و بر پایه تجزیه و تحلیل مدل بارومتر و باتلر انجام شد. به منظور جمع آوری داده های مورد نیاز از دو روش اسنادی و میدانی (پرسشنامه) و (مصاحبه) استفاده گردید.سطح تحلیل پژوهش روستا و واحد تحلیل، دهیاران و شورای روستا، مدیران و خبرگان محلی بودند.
قلمرو جغرافیایی: روستاهای هدف گردشگری شهرستان میامی در استان سمنان، شامل روستاهای فرومد و عباس آباد در شرق استان و روستاهای حسین آباد، نردین، نام نیک، تلوبین و دشت شاد در شمال شهرستان میامی می باشد.
یافته‌ها: ارزش پایداری در بعد محیطی 435/0 بعد اجتماعی اقتصادی 465/0 است که ابعاد و شاخص های اجتماعی و اقتصادی توسعه از پایداری بیشتری نسبت به بعد محیطی در روستاهای مورد مطالعه برخوردارند، این امر بیانگر شکننده بودن محیط ها و جاذبه های طبیعی در این روستاها است. بر اساس یافته های تحقیق میانگین پایداری کل روستاهای مورد مطالعه ،متوسط است و در این بین ،روستای فرومد با ارزش پایداری 5/0بیشترین میزان پایداری داشته و در سطح پایداری متوسط (خوب) قرار دارد و بیانگر این است این روستا از نظر امکانات و خدمات رفاهی، سطح اطلاعات و آگاهی مردم از مزایای گردشگری و سایر عوامل ، توسعه گردشگری وضعیت بهتری نسبت به روستاهای دیگر داشته است و روستای تلوبین به دلیل کمبود امکانات و خدمات رفاهی، پایین بودن وضعیت کیفی محیط روستا و عدم توجه مدیران محلی و سطح آگاهی و اقتصادی پایین مردم از مزایای گردشگری، با میزان 365/0، پایین ترین میزان پایداری را در بین روستاهای هدف داشته و در سطح نا پایداری بالقوه  (پایداری ضعیف) قرار دارد، روستاهای دیگر یعنی حسین آباد، عباس آباد ،نردین و نام نیک درسطح پایداری متوسط قرار دارند.
نتیجه‌گیری: ارزش پایداری گردشگری در بعد محیطی و اجتماعی فرهنگی در روستاهای مطالعه شده در سطح یکسانی قرار ندارد، روستاهای که سطح متوسط و بالاتری دارند از لحاظ چارچوب نقطه تکاملی گردشگری در مرحله گردشگری هستند که در تطابق با مدل گردشگری باتلر در مرحله مشارکت و مداخله و درگیر شدن جوامع محلی می باشند مشارکت منابع پذیری ،انسانی-آموزش، اجتماعی-فرهنگی ،زیرساختی" در چارچوب راهبرد کراچ و ریچی پیشنهاد می گردد. و روستای دشت شاد و تلوبین سطح  ناپایداری بالقوه و در نقطه پیش گردشگری می باشند  لذا در تطابق با مدل گردشگری باتلر در مرحله اکتشاف و راهکارها" منابع انسانی-آموزش ،اجتماعی -فرهنگی، بازاریابی-محصول" در چارچوب راهبرد پون پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the Levels of Tourism Sustainability in the Target Villages of Myami City, Iran

نویسنده [English]

  • saeid kamyabi
departement geography,semnan branch ,islamic azad university.semnan.iran
چکیده [English]

Introduction: Tourism is an important part in the sustainable development of rural environments. Its ability to create sustainable employment and a desirable level of profit comes from the stability of tourism activities throughout the year.
Objectives: The aim of this study is to measure the level of sustainability of tourism development. Also it explains the levels of sustainability of tourism in the process of tourism life cycle in the target villages of My‌ami in Semnan Province.
Methodology: This study is an applied research in terms of purpose, cross-sectional in terms of time, explanatory-analytical in  terms of nature and descriptive in terms of research design. It was performed based on the analysis of Barometer and Butler models. In order to collect the required data, two methods of document and field studies (questionnaire) and (interview) were used.
Geographical Contex: The target villages of tourism in Myami County of Semnan Province، including the villages of Fromad and Abbasabad in the east of the province and the city and the villages of Hosseinabad, Nardin, Nam Nik, Talobin and Dasht Shad in the north of Myami.
Result and Discussion: The value of sustainability in the environmental dimension is 0.435, and for socio-economic dimension is 0.465. The social and economic dimensions and indicators of development are more sustainable than the environmental dimension in the studied villages. According to the research findings, the average stability of all studied villages is average, and among them, Fromad village with a stability value of 0.5 has the highest level of stability. It indicates that this village has a better situation comparing to other villages in terms of facilities and services welfare, level of information and awareness of people about the benefits of tourism and other factors. Telubin village has the lowest level of stability among the target villages due to lack of facilities and services, low quality of rural environment and lack of attention of local managers and level of awareness and the low economic status of the people from the benefits of tourism. It scores a value of 0.365, and is at the level of instability (poor stability).
Conclusion: The value of tourism sustainability in the environmental and socio-cultural dimension is not at the same level in the studied villages. Villages that have a medium and higher level are in the evolutionary tourism which is the stage of participation, intervention and involvement of local communities is in accordance with Butler tourism model. Based on Crouch and Ritchie strategy, the villages of Dasht-e Shad and Talubin are potentially unstable and at the pre-tourism stage, so in accordance with Butler's tourism model in the exploration and solutions phase, "human resources-education, social-cultural, product marketing" is offered in the framework of Poon strategy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainability Barometer
  • Butler’s Integrated Approach
  • Sustainable Development of Rural Tourism
  • Target Tourism Villages
  • Miami County
افتخاری، رکن الدین .عبدالرضا، مهدوی، داوود، پور طاهری، مهدی. (1389( ارزیابی پایداری گردشگری در روستاهای تاریخی ـ فرهنگی ایران با تأکید بر پارادایم توسعه پایدار گردشگری. مطالعات مدیریت گردشگری، 14(5)، 1-39.
اکبریان رونیزی، سعیدرضا. (1395).سنجش پایداری گردشگری در روستاهای هدف گردشگری مورد مطالعه: شهرستان سپیدان. پژوهش­های روستائی.7(1)،193-167
بهرامی، رحمت الله، حبیبی، کیومرث، قادری، رضا. (1390). برنامه ریزی استراتژیک توسعه گردشگری روستایی (مطالعه موردی : مناطق روستایی استان کردستان. پژوهش های بوم شناسی شهری،3 (2)، 61-74.
حاجی نژاد، علی، پایدار، ابوذر، باقری، فاطمه، عبدی، ناصر. (1393). تدوین برنامه‌ راهبردی توسعه گردشگری روستایی ایران. سیاست های راهبردی و کلان، 8(2)،111-135.
حافظی زاده، شقایق، جعفری، حمید. (1396). عوامل مؤثر در جذب گردشگران به مقصد های روستایی. جغرافیایی سرزمین، 54(14)، 31-41
حیدری ساربان، وکیل، حاجی حیدری، سمیه. (1397). تحلیل عوامل مؤثر بر موفقیت گردشگری روستایی، مطالعه موردی: (روستای موئیل شهرستان مشگین‏شهر. برنامه ریزی فضایی جغرافی، 7 (4)، 73-92.
حیدری سورشجانی، رسول، کیانی سلمی، صدیقه، باسره، هدی. (1397). ارزیابی و اولویت بندی روستاهای هدف گردشگری با استفاده از فنون تصمیم گیری چندمعیاره. مطالعات مدیریت گردشگری،43(13)، 140-101
رحیمی، داریوش و رنجبر، محمود(1391). ارزیابی و اولویت بندی جاذبه های اکوتوریسم  (روستاهای هدف گردشگری استان چهار محال و بختیاری. مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه ای،14(4)، 131-150.
رضوانی، محمد رضا، بدری، سید علی، ترابی، ذبیح الله. (1397). موانع تحقق طبیعت گردی حامی فقرا (مورد مطالعه: روستاهای منتخب شرق استان سمنان). برنامه ریزی و توسعه گردشگری،26 (7)، 28-51.
سعیدی. عباس (1390). مبانی جغرافیای روستایی تهران: سازمان‌ مطالعه ‌و تدوین‌ کتب‌ علوم ‌انسانی ‌دانشگاه ها (سمت).
سلطان‌ محمّد میرزا قاجار. (1364) سفرنامۀ مکه. ترجمه علی اکبر خداپرست. تهران: نشر نی.
شادی، محمدعلی، مهدوی حاجیلویی، مسعود، عزتی، عزت اله. (1395). تدوین شاخص های روستاهای هدف گردشگری ایران و ارزیابی آنها؛ مطالعه موردی:روستاهای نمونه استان سمنان. نگرش های نو در جغرافیای انسانی، 9(1)،97-71
ظاهری، محمد، آقایاری هیر، محسن و حسین زاده، اکبر. (1398 ) سطح­بندی پایداری فعالیت­های گردشگری نواحی روستایی درشهرستان طارم. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 27(8)،120-137.
علیقلی زاده فیروزجایی، ناصر و افشار، سمیه. (اسفند 1393). تحلیل تطبیقی منابع گردشگری روستاهای هدف گردشگری استان مازندران (مطالعه موردی: روستاهای جلگه ای و کوهستانی)، مقاله منتشر شده  در همایش ملی توسعه پایدار فضایی در سواحل دریای خزر، بابلسر(107-118). مازندران: دانشکده علوم انسانی واجتماعی دانشگاه بابلسر.
فیض، داود، نبوی چاشمی، سید رضی. (1395). توسعه صنعت گردشگری با تاکید بر رویکرد منابع انسانی (مورد مطالعه: استان سمنان. برنامه ریزی و توسعه گردشگری،17(5)،96-82.
کامیابی، سعید و رجایی، محمد علی. (1396). بررسی راهبردهای توسعه طبیعت گردی در بخش چهاردانگه شهرستان ساری. پژوهش و برنامه ریزی روستایی،20(6)،126-107.
کرم شوریده یزدی (1378). جغرافیای تاریخی فرو مد. دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد مشهد
کرمی دهکردی، مهدی، بهرامی ده توتی، مسعود. (1399). ارزیابی پایداری روستاهای نمونه گردشگری بر اساس مدل بارومتر پایداری و چرخه حیات مورد مطالعه: شهرستان بروجن. پژوهشهای روستائی،11(1)،89-66.
کمیته آمار اطلاعات اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان سمنان. (1399). وزرات خانه گردشگری و میراث فرهنگی و صنایع دستی.
مودودی ارخودی، مهدی، بوزرجمهری، خدیجه، شایان، حمید، ضیایی، محمود. (1394). نقش گردشگری در تحوّلات اقتصادی و اجتماعی روستاهای هدف استان گلستان. جغرافیا و توسعه ناحیه ای،13(2)، 28-1.
مهدوی، داود. (1391). ارزیابی پایداری توسعة گردشگری روستایی در ایران (مورد روستاهای تاریخی فرهنگی ایران). پایان نامه رسالة دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، جغرافیا و برنامه ریزی روستایی.
مهندسان مشاور سامان. (1391). سند تفصیلی تدبیروتوسعه شهرستان میامی، گزارش طرح پژوهشی مصوب سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان سمنان.
 یاری حصار ارسطو، مهدوی داوود، حیدری ساربان وکیل، ابراهیمی خدیجه. (1394) پایش چرخه حیات گردشگری پایدار با استفاده از مدل تلفیقی آلن-باتلر (مطالعه موردی: روستاهای هدف گردشگری استان اردبیل). برنامه ریزی و آمایش فضا، ۱۹(4)،216-۱۸۵.

Boley, B. B., McGehee, N. G., & Hammett, A. T. (2017). Importance-performance analysis (IPA) of sustainable tourism initiatives: The resident perspective. Tourism Management58, 66-77.

Estêvão, R. S., Ferreira, F. A., Rosa, Á. A., Govindan, K., & Meidutė-Kavaliauskienė, I. (2019). A socio-technical approach to the assessment of sustainable tourism: Adding value with a comprehensive process-oriented framework. Journal of Cleaner Production236, 117487.
Kamyabi, S., Gholamzadehdoab, A., & Mokhtari, A. (2014). Study ecotourism development of deserts in Semnan province, Iran. Journal of Applied Science and Agriculture9(5, Special), 2253-2266.
Martínez, J. M. G., Martín, J. M. M., Fernández, J. A. S., & Mogorrón-Guerrero, H. (2019). An analysis of the stability of rural tourism as a desired condition for sustainable tourism. Journal of Business Research100, 165-174.
Vazquez de la Torre, M. G. M., Trechera Herreros, J. L., & Morales Fernández, E. (2012). Rural tourism as an alternative to the development for rural areas and the creation of employment. International Journal of Humanities and Social Science2(20), 162-174.