الگوی سیاست گذاری یکپارچه شهری و نقش آن در بازآفرینی بافت های ناکارامد: مورد پژوهی: شهر خرم آباد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدیر مرکز GIS معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی واحد لرستان

2 عضو هیات علمی دانشکده علوم زمین گروه ژئومورفولوژی دانشگاه دامغان

3 استادیار گروه جغرافیا دانشگاه پیام نور

چکیده

مقدمه: بازآفرینی شهری پایدار فرآیند توسعه‌ای همه جانبه در عرصه‌های  اجتماعی، اقتصادی، محیطی و کالبدی به منظور ارتقای کیفیت زندگی در محدوده‌ها و محله‌های هدف در پیوند با کل شهر است.
هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی سیاست گذاری یکپارچه شهری و نقش آن در بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهر خرم‌آباد انجام شده است.
روش‌شناسی: این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی مبتنی بر منابع اسنادی- پیمایشی تدوین شده است. جامعه آماری شامل کارشناسان شش دستگاه سیاست‌گذار در حیطه بازآفرینی در شهر خرم آباد(شهرداری، راه و شهرسازی، میراث فرهنگی، سازمان بهسازی و نوسازی، اداره کل اوقاف و اداره کل مدیریت بحران) و برخی اساتید دانشگاه و شهروندان ساکن در بافت ناکارآمد در شهر خرم آباد بود، که جمعاً 30نفر( از هر دستگاه سیاست گذار شهری 5 نفر) به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده، پرسشنامه محقق ساخته 24 سؤالی در طیف پنج گزینه‌ای لیکرت بود.  پایایی داده‎ها، به وسیله روش آلفای کرونباخ مورد محاسبه قرار گرفت و با ضریب آلفای کرونباخ 843/0 پایایی آن نیز تأیید گردید. برای سنجش  داده‌ها، از روش مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد.
قلمرو جغرافیایی: شهر خرم آباد مرکز استان لرستان.
یافته‌ها: نتایج  حاصل از تحلیل‌های حاصل از تحلیل ضریب مسیر نشان داد که در بین دستگاه‌های سیاست گذار شهری و اثر گذار بر بازآفرینی شهر خرم آباد، بیشترین اثرگذاری مربوط به اقدامات اداره راه و شهرسازی و کمترین میزان اثرگذاری ناشی از اقدامات صورت گرفته توسط اداره کل اوقاف و امور خیریه است به عبارت دیگر می‌توان بیان داشت که بعد از اداره راه و شهرسازی، سازمان بهسازی و نوسازی، شهرداری، میراث فرهنگی و گردشگری،  اداره کل مدیریت بحران و اداره اوقاف و امور خیریه در مرتبه‌های بعدی اثرگذاری قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


امیدوار، کمال و بیرانوندزاده، مریم .(1390). امکان ‌سنجی تجدید حیات و ساماندهی بافت‌های قدیم شهری با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی نمونۀ مطالعه­شده: محلۀ زید بن علی در شهر خرم‌آباد. فصلنامه علمی- پژوهشی صفه،21(4)، 94-110.
ایزدی، پگاه، هادیانی، زهره، حاجی نژاد، علی و قادری، جعفر .(1396)، بازآفرینی شهری با تأکید بر شناسایی و تحلیل خوشه‎های خلاق فرهنگی (مطالعه موردی: بافت تاریخی- فرهنگی شیراز). فصلنامه علمی-پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، 5(18)، 21-40.
بحرینی، سید حسین، ایزدی، محمد سعید و مفیدی، مهرانوش.(1392). رویکردها وسیاست های نوسازی شهری (از بازسازی تا بازآفرینی شهری پایدار)،. فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری، 3(9)پیاپی9، 17-30.
بیرانوندزاده، مریم.(1397). بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهری  برای کاهش اثرات ناشی از مخاطرات طبیعی(با تاکید بر اثرات زلزله در شهر خرم آباد). رساله جهت دریافت درجه دکتری تخصصی در رشته جغرافیای انسانی- برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی، استادان راهنما:  زهره فنی و جمیله توکلی نیا.
پژوتن، الهه.(1394). تبیین فرآیند ارزیابی و داوری تجربه‌های بازآفرینی شهری دردوره اول جایزه ملی بهترین تجربه بهسازی و نوسازی شهری. نشریه شهرسازی و معماری هفت شهر، 4( شماره 51 و 52)، 1-5.
حق پناه، یعقوب، ادیبی سعدی نژاد، فاطمه، ابوذری، پانته آ و کریمی، ببراز.(1390)، ،بررسی نقش مدیریت شهری و شهرداریها در احیاء بافت‌های فرسوده شهری، نخستین همایش ملی آرمان شهر ایران، نور.
حکیم، مدیا .(1393). بررسی نقش ظرفیت سازی در بازآفرینی شهری پایدار (نمونة موردی: خانة کتابدار محله منیریه تهران)، نشریه هفت شهر،  4(شماره 47 و 48) ، 122-130.
حناچی، پیروز و فدائی نژاد، سمیه.(1390). تدوین چارچوب مفهومی حفاظت و بازآفرینی یکپارچه در بافت‌های فرهنگی -تاریخی. نشریه هنرهای زیبا، 46، 15-26.
خداوردی، پوریا و معززی، امیر محمد .(1395). بازآفرینی شهری مدل برنامه ریزی و مدیریت جریان زندگی: انتشارات آزاد پیما.
رابرتز، پیتر و هیوسایک(1393)، بازآفرینی شهری، ترجمه سعید ایزدی و  پیروزحناچی، چاپ اول،  انتشارات دانشگاه تهران.
رهنما، محمد رحیم، حیاتی، سلمان، شیرزاد، زهرا، کاظمی بی نیاز، مهدی و  قنبری، محمد.(1396).تعیین اولویت احیاء بافت‌های فرسوده شهری با استفاده از روش‌های تصمیم گیری چند معیاره، محله سرشور مشهد. مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری. 4(1)،23-39.
سید اسماعیل سیدقادری کانی، سهراب .(1392). بازآفرینی بافت فرسوده شهری نمونه موردی: محله رودکی شهر سقز، پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد رشته­ی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی گروه جغرافیا دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.
سیدبرنجی، سیده کهربا.(1392). بازآفرینی فضاهای عمومی شهری با تکیه بر هویت و خاطره جمعی (میدان شهرداری رشت)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین.
شفیعی دستجردی، مسعود و  صادقی، نگین.(1396). بررسی تحقق پذیری طرح های بازآفرینی بافت فرسوده شهری به روش تلفیقی تحلیل شبکه ای- کارت امتیازی متوازن، بافت فرسوده زینبیه اصفهان. فصلنامه باغ نظر، 14(46)، 5-14.
صفایی پور، مسعود و زارعی، جواد.(1396). برنامه‌ریزی محله محور و بازآفرینی پایدار بافت‌های فرسوده شهری با تاکید بر سرمایه اجتماعی،  نمونه موردی: محله جولان شهر همدان. مجله آمایش جغرافیایی فضا. 7(23)، 135-150.
عبدی، کمیل، ارغان، عباس و سید علیان، انیسه.(1394). نقش بازآفرینی شهری در توسعه پایدار شهری، سومین کنفرانس بین المللی پژوهش های کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی،21-20اسفند،  1-14.
عظیمی آملی، جلال و  جمع دار، اکبر.(1395). بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری باتاکید بر الگوی حکمروایی خوب (نمونه موردی: محله ده ونک، منطقه 3 تهران)، فصلنامه جغرافیا(برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 7(1) پیاپی25، 99-85.
 فنی، زهره، توکلی نیا، جمیله و بیرانوندزاده، مریم.(1399)، کاربست تحلیلی- ساختاری بازآفرینی پایدار شهری (مطالعۀ موردی: شهر خرم‏ آباد). پژوهش های جغرافیای انسانی، 52(1)، 181-197.
معینی، سید مهدی.(1394). شهرهای پیاده مدار: انتشارات آذرخش.
ملک محمدی، حمیدرضا.(1389). مقدمه‌ای بر شناخت مثلث بهینه‌گی در سیاست گذاری جدید شهری. فصلنامه سیاست، 40 (4)پیاپی4، 289-298.
مهندسان مشاور بهاوند مهراز.(1389). طرح بهسازی و نوسازی محدوده بافت فرسوده شهر خرم آباد، اداره راه و شهرسازی استان لرستان.
وحید، مجید .(1387). تهران در آیینه سیاست گذاری شهری، فصلنامه سیاست، 38(4)، 279-297.
هادوی، فرامرز، پوراحمد، احمد، کشاورز، مهناز و علی اکبری، اسماعیل.(1396). بازآفرینی پایدار بافت‌های ناکارآمدی شهری مورد مطالعه، منطقه 10شهر تهران. فصل نامه آمایش محیط، 10( 37)، 167-194.