توسعه پایدار، در گرو رعایت قوانین مهندسی جغرافیایی‌ فضا ( مطالعه موردی: روستاهای گردشگرپذیر شهرستان رضوانشهر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

عدم توازن توزیع امکانات و زیرساخت‌ها در روستاهای گردشگرپذیر، ناتوانی جذب و بی‌توجهی گردشگران را به این نواحی به دنبال خواهد داشت. بی توجهی به امکانات و زیرساخت‌ها در روستاهای گردشگرپذیر علاوه بر تمام زیان‌های آن، ناپایداری اقتصادی این نواحی را به دنبال خواهد داشت. بنابراین برای رسیدن به توسعه اقتصادی از طریق گردشگری لزوم توجه به شاخص‌های توسعه و نواحی روستایی کمتر برخوردار ضروری است. از این رو، پژوهش حاضر باهدف تحلیل نظام توزیع شاخص‌های توسعه‌یافتگی در روستاهای گردشگرپذیر ناحیه رضوانشهر تدوین شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجام، کیفی است. جامعه آماری تحقیق حاضر را روستاهای گردشگرپذیر (30 روستا) شهرستان رضوانشهر تشکیل می دهد. در این مطالعه توسعه‌یافتگی روستاهای گردشگرپذیر با 7 شاخص کلی با بهره‌گیری از تکنیک تاپسیس و تحلیل خوشه‌ای مورد تحلیل قرار گرفت. برای وزن دهی شاخص‌ها از ماتریس روش تاپسیس استفاده گردید. جهت تحلیل داده‌ها از Excel و Spss استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که نخست، درجه توسعه‌یافتگی در روستاهای مورد مطالعه متفاوت است به طوری که روستای پونل (0.8314) برخوردارترین و روستای زندانه(0.0952) کمتربرخوردارترین روستای مورد مطالعه به لحاظ شاخص‌های توسعه‌ای محسوب شد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل خوشه‌ای نشان داد که 5 روستا(16 درصد) در وضعیت برخوردار، 15 روستا(50 درصد) در وضعیت نیمه برخوردار و 10 روستا(34 درصد) در وضعیت برخوداری کم از لحاظ شاخص‌های توسعه قرار دارند. بنابراین، لازم است در سیاست‌گذاری‌های توسعه‌ای به قوانین مهندسی جغرافیایی فضا توجه لازم مبذول گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Sustainable Development, Subject to the Laws of Space Geographic Engineering Case: Tourist Villages in Rezvanshahr Area

نویسندگان [English]

  • Farhad Javan 1
  • Hasan Afrakhteh 2
  • Vahid Riahi 3
1 Ph. D Candidate in Geography and Rural Planning, Kharazmi University, Tehran, Iran.
2 Professor in Geography and Rural Planning, Kharazmi University, Tehran, Iran
3 Associate of Geography and Rural Planning. Kharazmi University, Tehran
چکیده [English]

The imbalance in the distribution of facilities and infrastructure in tourist villages will result in the inability to attract and disregard tourists in these areas. Ignoring facilities and infrastructure in tourist villages in addition to all its disadvantages will lead to economic instability in these areas. Therefore, in order to achieve economic development through tourism, it is necessary to pay attention to development indicators and less rural areas. Therefore, the present study was designed with the aim of analyzing the distribution system of development indicators in the tourist villages of Rezvanshahr. This research is applied in terms of purpose and qualitative in terms of method. The statistical population of the present study consisted of Tourist villages (30 villages) in Razvanshahr area. In this study, the development of tourist villages with 7 general indices was analyzed using TOPSIS technique and cluster analysis. Topsis method matrix was used to weight the indices. Excel and Spss were used for data analysis. The results showed that, first, the degree of development in the studied villages was different, so that Pounel (0.8314) was the most favored and Zandana (0.0952) the least favored in terms of developmental indicators. Also the results of cluster analysis showed that 5 villages (16%) were in favorable condition, 15 villages (50%) were in semi status and 10 villages (34%) were in low status in terms of development indices. Therefore, Development Policies need to pay Attention to the Laws of Space Engineering.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Service system
  • Space Geographic Engineering
  • Tourist villages
  • Development
  • Razvanshahr area

مراجع

آذر، عادل، رجب­زاده، علی. (1381). تصمیم­گیری کاربردی رویکرد MADM. تهران: انتشارات نگاه دانش.
اصغر پور، محمد جواد. (1383). تصمیم­گیری چند معیاره. چاپ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
افراخته، حسن. (1390). مقدمه­ای برنامه­ریزی سکونتگاه­های روستایی. چاپ اول، تهران: انتشارات پرهام نقش.
افراخته، حسن، رهنمایی، محمدتقی، طهماسبی، اصغر، ایمنی­قشلاق، سیاوش. (1395). تحلیل نابرابری­های فضایی در توسعه منابع گردشگری(مورد مطالعه: استان اردبیل). فصلنامه گردشگری و توسعه، 5(7)، 107ـ128.

جعفری­شمس­آبادی، مژگان، نظم­فر، حسین. (1395). تحلیل فضایی و سطح بندی شهرستان­های استان البرز بر اساس شاخص­های خدمات فرهنگی. فصلنامه برنامه­ریزی فضایی(جغرافیا)، 6(23)، 81ـ100.

حکمت نیا، حسن و موسوی، میرنجف. (1390). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه­ریزی شهری و ناحیه­ای. چاپ دوم، انتشارات علم نوین.
ریاحی، وحید، جوان، فرهاد. (1396). تحلیل و طبقه­بندی سطوح توسعه­یافتگی در راستای برنامه­ریزی راهبردی نواحی روستایی شهرستان تالش. فصلنامه نگرش­های نو در جغرافیای انسانی، 9(3)، 145ـ161.
زنگی­آبادی، علی، بهادری، عیسی، قادری، رضا. (1392). تحلیل فضایی و سطح­بندی شاخص­های بهداشتی ـ درمانی با استفاده از GIS (مطالعه موردی: شهرستان­های استان آذربایجان شرقی). فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 28(108)، 75ـ106.
طیب­نیا، سیدهادی، فتاحی، رزگار. (1398). تحلیل و سطح­بندی درجه توسعه­یافتگی شهرستان­های استان کرمانشاه. مهندسی جغرافیایی سرزمین، 3(6)، 17-29.
علی­یاری، ویدا، شریف­زاده، مریم. (1396). سنجش نابرابری خدمات در روستاهای هدف گردشگری شهرستان فیروزآباد، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال ششم، ویژه­نامه گردشگری روستایی، 23ـ44.
کلانتری، خلیل. (1390). برنامه­ریزی و توسعه منطقه­ای ( تئوری­ها و تکنیک­ها). تهران: انتشارات خوشبین و انوار دانش.
مرکز آمار ایران. (1395). شناسنامه آبادی های کشور، شهرستان رضوانشهر در سال‌ 1390. تهران: مرکز آمار ایران.
سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان گیلان. (1395). سالنامه آماری استان گیلان. معاونت آمار و اطلاعات.

مولائی­هشجین، نصرالله، صالحی­بابامیری، چیا. (1396). مدل پیشنهادی راهبرد مهندسی جغرافیایی فضا در برنامه­ریزی­های منطقه­ای ایران. مهندسی جغرافیایی سرزمین، 1(1)، 1ـ12.

مولائی­ هشجین، نصرالله، معتمدی­مهر، اکبر، دانش­نظافت، علیرضا. (1397). تحلیلی بر توسعه یافتگی مناطق شهری رشت با استفاده از تکنیک تاپسیس و آنتروپی شانون. مهندسی جغرافیایی سرزمین، 2(4)، 1ـ14.

مومنی، منصور. (1387). تحقیق در عملیات، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
Briedenhann, J., & Wickens, E. (2004). Tourism routes as a tool for the economic development of rural areas—vibrant hope or impossible dream? Tourism management, 25(1), 71-79.
Javan, F., Afrakhteh, H., Riyahi, V. (2019), Spatial Analysis of Tourism Impacts on the Economy of Rural Areas (Case Study: Rezvanshahr County, Iran). Journal of Research and Rural Planning, 8(3), 133-150.

Mishra, A., El-Osta, H., & Gillespie, J. M. (2009). Effect of agricultural policy on regional income inequality among farm households. Journal of Policy Modeling, 31(3), 325-340.

Shin, I. (2012). Income inequality and economic growth. Economic Modelling, 29(5), 2049-2057.

Sugiyarto, G., Blake, A., & Sinclair, M. T. (2003). Tourism and globalization: Economic impact in Indonesia. Annals of Tourism Research, 30(3), 683-701.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 آبان 1398
  • تاریخ پذیرش: 12 بهمن 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار