کاربرد استنتاج منطق فازی و AHP در زمینه اولویت‌بندی گونه های درختی سازگار با شهر زابل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

کشف روابط بین انتخاب گونه‌های درختی خاص و سازگار با شرایط آب‌وهوایی ویژه مناطق موردنظر همواره از موارد چالش‌برانگیز و قابل‌تأمل در مدیریت و برنامه‌ریزی شهری بوده است. شناخت منطقی این روابط از سویی باعث افزایش بهره‌وری و بازدهی بالای این درختان و از سوی دیگر موجب صرفه‌جویی‌های اقتصادی ناشی از این امر می-شود که این امر به‌نوبه خود زیبایی شهر و رضایتمندی شهروندان را نیز به دنبال دارد. دشت سیستان به دلیل خشک‌سالی‌های اخیر و طوفان‌های شن سهمگین آن دارای شرایط خاص جغرافیایی در استان سیستان و بلوچستان و کشور می‌باشد، و این خاص بودن همواره باعث شده است تا گونه‌های خاص و مقاومی از پوشش گیاهی را پذیرا باشد. این تحقیق به بررسی چندگونه درختی مقاوم و سازگار با شرایط جغرافیایی شهر زابل پرداخته و با استفاده از مدل سیستم استنتاج فازی و AHP اقدام به بررسی این گونه‌ها از جنبه معیارهای اکولوژیکی و اجتماعی-کارکردی نموده و با ذکر ابعاد مختلف ضعف و قوت هرکدام از درختان اقدام به اولویت‌بندی آن‌ها کرده است، تا با استفاده از نتایج آن بتوان در مورد تمرکز سرمایه‌گذاری و انتخاب گونه اصلح‌تر برای کشت تصمیم‌گیری نمود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در بین گونه‌های گیاهی شش‌گانه مورد بررسی، درختان اکالیپتوس و نخل زینتی به ترتیب با وزن نهایی (0.273 و 0.263) مناسب‌ترین درختان برای کاشت و در مقابل درخت توت تزئینی با کسب امتیاز (0.125) نامناسب‌ترین درخت برای کاشت در شرایط اکولوژیکی و اجتماعی- کارکردی زابل است.

کلیدواژه‌ها


احمدی، م (1377). مقدمه ای بر اصول زیبایی شناسی، مجموعه مقالات همایش آموزش و پژوهشی سازمان پارک ها و فضای سبز شهر تهران، جلد دوم.
امینی فسخودی، ع (1384)، کاربرد استنتاج منطق فازی در مطالعات برنامه‌ریزی و توسعه منطقه‌ای، مجله دانش و توسعه، شماره 17، نیمه دوم سال 1384.
آسایش، ح و استعلاجی،ع. (1382). اصول و روش‌های برنامه‌ریزی ناحیه‌ای (مدل، روش‌ها و فنون). دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری.
جعفری، م، رسولی،ب،عرفانزاده،ر،مرادی،ح (1384). بررسی تأثیر کشت گونه‌های تاغ، آتریپلکس و گز بر خصوصیات خاک در مسیر بزرگراه تهران قم، مجله منابع طبیعی، 58 (4) 921.
سلیمی کوچی، ح (1392). بهبود درآورد درصد پوشش گیاهی در مناطق شهری با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای چند مقیاس. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی خواجه‌نصیرالدین طوسی (دانشکده مهندسی نقشه‌برداری).
شبان، م (1384). تعیین و مقایسه مقاوت به خشکی تعدادی از درختان و درختچه های منطقه جنگلی البرز و زاگرش تحت تنش خشکی و شرایط طبیعی. پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان.
صالحه شوشتری، م، بهنام فر،ک، غدیری پور، پ، فرزاد، م (1390). معرفی تعدادی از گونه‌های سازگار درختی، درختی، درختچه‌ای وزینتی در نقاط مختلف اکولوژیکی استان خوزستان، همایش باغ گیاه‌شناسی ملی ایران، آبان 1390.
طاهری، س. (1378)، آشنایی با نظریه مجموعه‌های فازی، مشهد: جهاد دانشگاهی مشهد،.
غفاری شیروان، ج. (1377). مروری بر وضعیت بهره برداری منابع آب ایران، مجموعه مقالات نهمین همایش کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران، تهران، ص 395- 405.
کاتبی، س (1381). یادگیری تکاملی سیستمهای فازی.  مجموعه مقالات مباحثی در نظریه مجموعه‌های فازی، گردآورنده: رجبعلی بازوئی)، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان.
Andriantiatsaholiniania, L. A., V. S. Kouikoglou et al. (2004). Evaluating strategies for sustainable development: fuzzy logic reasoning and senility analysis. Ecological Economics, 48(2), 149-172.
Attar Software (2002). Fuzzy Logic in knowledge Builder. A White paper in: www.elsevier.com.
Cornelissen, A.M.G.J. van den Berg et al. (2001). Assessment of the contribution of nsustainability indicators to sustainable development: a novel approach using fuzzy set theory. Agriculture, Ecosystems and Environment, 86 173-185.
Dixon, Lucas (2001). A Comparison of the Interpretation Methods for Fuzzy Inference. University of Edinburgh, in: www.elsevier.com.
Lostma, F. A, (1997). Fuzzy Logic for Planning and Decision Making, Dordrecht, Kluwer Academic Publisher.
Ross, T.J. (1995). FUZZY Logic whit Engine Applications. McGraw- Hill, Inc., in:  www.elsevier.com.
Saaty, T L. (2004), Mathematical Methods of operations Research, courier Dover publication, New York.
Storm, (2005). Artificial Intelligence: Fuzzy Expert Systems. DeMolay Popoola, Department of Computing, University of Surrey, in:  www.elsevier.com.