1
استاد گروه جغرافیا، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده
ضرورت توسعه یکپارچه و متوازندر کشورهای جهـان سوم از جمله ایران، شناخت ویژگی‌های نواحی مختلف و نابرابری بین آنها را اجتناب‌ناپذیری نموده است. شناختوضعیتموجودمناطقازلحاظشاخص‌هایتوسعهومقایسهآنهابایکدیگر،اولینمرحلهدربرنامه‌ریزی‌هایمنطقه‌ایو ایجادتعادلوتأمینعدالتاجتماعیبینمناطقبشمارمی‌رود. از این‌رو پژوهش حاضر باهدف سنجش سطوح توسعه‌یافتگی درون منطقه‌ای استانهای مناطق(1، 2، 8 و 9) کشور به لحاظ ابعاد اقتصادی انجام‌شده است. روش پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی با هدف کاربردی است. در این پژوهش برای وزندهی به شاخص‌های مورد پژوهش از مدل ANP و جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره پرومته و گایا استفاده‌شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد که در مناطق(1، 2، 8 و 9) کشور، استانهای آذربایجان شرقی، مازندران، فارس و کرمان با کسب رتبه اول از وضعیت اقتصادی مطلوب، و استانهای اردبیل، گلستان، کهکیلویه و بویراحمد و سیستان و بلوچستان با کسب رتبه‌های آخر از وضعیت اقتصادی بسیار ضعیفی برخوردار می‌باشند. همچنین یافتههای این پژوهش نشان میدهد که بین مرکزیت منطقه‌ای و جذب امکانات اقتصادی رابطه معناداری وجود دارد. به‌طوری‌که در منطقه یک(استان آذربایجانشرقی)، در منطقه 2 (استان مازندران)، در منطقه 8 (استان فارس) و در منطقه 9 (استان کرمان) در مرکزیت منطقه خود قرار گرفته‌اند که نسبت به استانهای همجوار خود از وضعیت اقتصادی مطلوبی برخوردار بوده‌اند. بررسی تفاوت‌های بین منطقه‌ای نیز نشان میدهد که به لحاظ شاخص‌های توسعه اقتصادی منطقه 2 رتبه اول، منطقه 1 رتبه دوم، منطقه 8 رتبه سوم و منطقه 9 رتبه آخر را به خود اختصاص دادهاند. همچنین یافتههای پژوهش نشان میدهد که در جهت دستیابی به توسعه متعادل فضایی در استانهای مناطق(1، 2، 8 و 9) میبایستی در برنامههای آتی آمایش ملی، استانهای اردبیل، گلستان، کهکیلویه و بویر احمد و سیستان و بلوچستان از اولویت بسیار بالا، استان هرمزگان از اولویت بالا، استانهای آذربایجان غربی، گیلان و بوشهر از اولویت متوسط، استانهای کرمان و فارس از اولویت ضعیف و استانهای آذربایجان شرقی و مازندران از اولویت خیلی ضعیف برخوردار باشند.
سرور, رحیم, عشقی چهاربرج, علی, & علوی, سعیده. (1396). ارزیابی تحلیل وضعیت توسعه یافتگی فضای ملی بر مبنای بخش‌های 15 گانه اقتصادی (مطالعه موردی: مناطق 1، 2، 8 و 9). مهندسی جغرافیایی سرزمین, 1(1), 24-39.
MLA
رحیم سرور; علی عشقی چهاربرج; سعیده علوی. "ارزیابی تحلیل وضعیت توسعه یافتگی فضای ملی بر مبنای بخش‌های 15 گانه اقتصادی (مطالعه موردی: مناطق 1، 2، 8 و 9)". مهندسی جغرافیایی سرزمین, 1, 1, 1396, 24-39.
HARVARD
سرور, رحیم, عشقی چهاربرج, علی, علوی, سعیده. (1396). 'ارزیابی تحلیل وضعیت توسعه یافتگی فضای ملی بر مبنای بخش‌های 15 گانه اقتصادی (مطالعه موردی: مناطق 1، 2، 8 و 9)', مهندسی جغرافیایی سرزمین, 1(1), pp. 24-39.
VANCOUVER
سرور, رحیم, عشقی چهاربرج, علی, علوی, سعیده. ارزیابی تحلیل وضعیت توسعه یافتگی فضای ملی بر مبنای بخش‌های 15 گانه اقتصادی (مطالعه موردی: مناطق 1، 2، 8 و 9). مهندسی جغرافیایی سرزمین, 1396; 1(1): 24-39.
)