مدل پیشنهادی راهبرد مهندسی جغرافیایی فضا در برنامه ریزی های منطقه ای ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

2 دانش آموخته دکتری جغرافیای انسانی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

با عنایت به ابلاغ سیاست های کلی برنامه ششم توسعه و تدوین برنامه مذکور جهت تصویب، ابلاغ و اجرا در طی پنج سال آینده (1400-1396 هـ . ش) و نیز تجربه ده برنامه عمرانی و توسعه قبل و بعد از انقلاب اسلامی، توجه و تاکید بر ابعاد توسعه پایدار  منطقه­ای ودرون منطقه ای مبتنی بر" راهبرد مهندسی جغرافیایی فضا(SGES)"، یعنی اتکا بر ظرفیت­ها و استعدادهای طبیعی و انسانی آنها و اولویت توسعه درون زا و توجه به توسعه برون زا در مرحله بعد و در صورت نیاز می تواند به توسعه پایدار منجر شود. در صورت لحاظ راهبرد مهندسی جغرافیایی فضا با در نظر گرفتن تمامی ابعاد توسعه پایدار اعم از محیطی- اکولوژیک، اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، نهادی- مدیریتی و کالبدی- فضایی می­تواند ضمن تحقق توسعه و اهداف آن در مناطق و درون آن، موجبات توزیع بهینه جمعیت و فعالیت در سطوح ملی، منطقه­ای، ناحیه­ای و محلی فراهم شود. راهبرد مهندسی جغرافیایی فضا با تکیه بر توان­های طبیعی و انسانی و در سطوح مختلف ملی تا محلی و با رعایت اصول عدالت فضایی، دسترسی به جای برخورداری، برنامه­ریزی محدوده­ای به جای برنامه­ریزی نقطه­ای و پراکندگی و تمرکززدایی به جای تمرکزگرایی می نماید و با تاکید بر توسعه درون زا همراه با بهره­گیری از توسعه برون زا بصورت مکمل در راستای توسعه پایدار و در ابعاد مختلف آن را تضمین می کند. در راهبرد مهندسی جغرافیایی فضا بهره برداری مطلوب و بهینه از محیط جغرافیایی برای تأمین رفاه و آسایش نسل موجود به گونه ای که ضمن رعایت پایداری تمامی ابعاد آن زمینه بهره­مندی از آن برای نسل­های آتی نیز تضمین گردد و نیز شناخت دقیق و کامل محیط جغرافیایی در تمامی ابعاد آن و برنامه­ریزی توسعه براساس این شناخت با بهره گیری از مدل ها و روش­های ترکیبی(کمی- کیفی) با تاکید بر مدل­ها و روش­های کمی و قانونمند مورد توجه و تاکید می باشد.  بنابراین مدل پیشنهادی راهبرد مهندسی جغرافیایی فضا در برنامه­ریزی منطقه­ای به دنبال توزیع بهینه جغرافیایی و سازماندهی فضایی جمعیت و فعالیت­ها با رویکرد توسعه پایدار و تحقق بهترین شکل توزیع فعالیت­ها همزمان با روند توسعه است و از طرفی سازماندهی اکولوژیک، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، نهادی- مدیریتی و کالبدی در سطوح ملی، منطقه­ای،   ناحیه­ای و محلی به منظور تحقق آینده­ای مطلوب و مبتنی بر توسعه پایدار می­باشد. بر این اساس برنامه­ریزی­های بلندمدت، میان مدت و کوتاه­مدت و در سطوح مختلف باید به همراه برنامه­ریزی فضایی با هدف کاهش و از بین بردن عدم تعادل فضایی یا نابرابری­های فضایی صورت گیرد و در یک کلام لحاظ راهبرد مهندسی جغرافیایی فضا به برنامه­ریزی فضایی به عنوان مکمل برنامه­ریزی منطقه­ای منجر خواهد شد.



کلیدواژه‌ها