تبیین اثرات گردشگری در پایداری نواحی روستایی (مطالعه موردی : شهرستان آستانه اشرفیه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

2 استادیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

3 دانشیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

10.22034/jget.2023.327901.1394

چکیده

مقدمه: رونق گردشگری و پایداری آن در نواحی روستایی از جنبه‌‌های مختلف از جمله اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی بسیار حائز اهمیت است. زیرا تعامل سازنده بین جامعه گردشگری و جامعه میزبان از جنبه‌های مختلف گردشگری می‌تواند متضمن پایداری این صنعت در روستا باشد و باعث افزایش اشتغال و درآمد، کاهش فقر و مهاجرت و ... شود.
هدف پژوهش: بدین منظور، هدف این پژوهش نیز تعیین اثرات گردشگری در پایداری نواحی روستایی شهرستان آستانه است.
روش‌شناسی تحقیق: اطلاعات مورد نیاز از طریق مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه اخذ گردید. مقدار پایایی گویه‌ها برابر با 643/0 و از دو روش تحلیل عاملی و ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین مولفه‌ها و معنی‌داری رابطه آنها استفاده شد.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: این پژوهش در روستاهای گردشگری شهرستان آستانه اشرفیه واقع در استان گیلان انجام شده است.
یافته‌ها و بحث: نتایج نشان داد که 6 مولفه: "کالبدی-اقتصادی-اجتماعی"، "اجتماعی-اقتصادی"، "کالبدی-اقتصادی"، "اجتماعی-زیست محیطی"، "اجتماعی" و "زیست-محیطی" به ترتیب 44/20، 28/20، 71/15، 2/11، 92/10 و 9/8 درصد واریانس و در مجموع 45/87 کل واریانس داده‌ها را تبیین کرده‌اند. همچنین رابطه بین بهبود زندگی روستائیان در اثر رونق گردشگری با افزایش تعامل اجتماعی (**78/)0، اشتغال با افزایش تعامل اجتماعی، افزایش درآمد و خریداری تولیدات کشاورزی (*62/0، *7/0 و **85/0)، اشتغال غیرمستقیم با اشتغال در روستا (*67/0)، افزایش قیمت زمین و مسکن با اشتغال و اشتغال غیرمستقیم (*58/0 و *61/0)، تغییر کاربری اراضی با افزایش اشتغال و افزایش قیمت زمین و مسکن (*59/0 و *67/0)، تغییر کاربری (ویلاسازی) با کاهش جرائم، افزایش قیمت زمین و مسکن و تغییر کاربری زمین-ها (*61/0-، *62/0 و *71/0)، کمیت معابر با اشتغال غیرمستقیم و تغییر کاربری زمین‌ها (**71/0-، *58/0-) و کیفیت معابر با اشتغال غیرمستقیم (*67/0-) در سطح معنی‌داری α=0.05 و α=0.01 اثبات شد.
نتایج: بنابراین با افزایش اثرات مثبت گردشگری و کاهش اثرات زیست-محیطی آن می‌توان به پایداری نواحی روستایی این شهرستان کمک کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات