مقایسه تطبیقی موانع توسعه گردشگری ایران(مورد مطالعه: اردبیل و ترابزون)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جامعه شناسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال ،ایران

2 استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران

10.22034/jget.2023.326924.1416

چکیده

مقدمه:  از نگاه جامعه‌شناختی، توریسم پدیده‌ای است که از دیرزمان در جوامع انسانی وجود داشته است و به‌تدریج در طی مراحل تاریخی مختلف به پدیده‌ای فراگیر و جهانی مشتمل بر موضوعات متعدد فنی اقتصادی و اجتماعی رسیده است.
هدف:  تحلیل جامعه‌شناختی روند توسعه گردشگری ایران و ترکیه و تدوین راهبرد برای گردشگری ایران است.
روش شناسی:  این تحقیق یک تحقیق توصیفی- تحلیلی محسوب می‌شود، هرچند این پژوهش بر اساس هدف، از نوع تحقیقات کاربردی است، بر اساس نحوه گردآوری داده‌‌ها و ماهیت داده‌ها از نوع ترکیبی یا آمیخته (کمی- کیفی) است. جامعه آماری این تحقیق در بخش کمی، شامل تمام شهروندان بالای 18 سال شهر اردبیل است که با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 384 نفر برآورد گردیده است. شیوه نمونه‌گیری نیز به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای انجام‌شده است. پرسشنامه محقق ساخته با پایایی 97/0 به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای در اختیار 400 نفر از آن‌ها قرار داده شد. در بخش کیفی، جامعه آماری شامل متخصصین حوزه گردشگری است. در بخش کیفی روش نمونه‌گیری نظری، هدفمند و در دسترس خواهد بود به این معنی که با در نظر گرفتن امکان ارتباط و دسترسی، انتخاب نمونه‌ها صورت ‌می گیرد و در مواردی هم نمونه بعدی با واسطه و هماهنگی نمونه قبلی انتخاب می شود. در انتها نتایج با استفاده از روش دلفی و اعداد فازی استخراج و رتبه بندی گردید.
قلمرو جغرافیایی پژوهش:  شهر اردبیل که در شمال غرب ایران واقع شده است. و شهر ترابزون ترکیه که شهری ساحلی و در مجاورت دریای سیاه در شمال شرقی ترکیه واقع‌شده است.
یافته ­ها و بحث:  نتایج نشانگر این است که مهم‌ترین موانع توسعه گردشگری استان اردبیل عبارتند از فقدان امکانات و تسهیلات مناسب ورود و خروج اتباع خارجی، وضعیت تبلیغات مناسب جاذبه‌های گردشگری در رسانه­های اجتماعی، شبکه­های رادیو و تلویزیونی و تبلیغات محیطی و بیلبوردها، سطح و میزان آگاهی اجتماعی پایین مردم جامعه میزبان از فرهنگ جامعه گردشگران، وضعیت سرمایه­گذاری داخلی و خارجی در بخش توریسم و بخش­های وابسته به آن؛ عکس این موانع، در واقع عوامل توسعه توریسم ترابزون هستند. در انتها نتیجه این تحلیل برای تدوین راهبرد می­تواند مورد استفاده قرار گیرد.
نتیجه­ گیری: نتایج بررسی موانع توسعه گردشگری اردبیل با دلایل توسعه گردشگری در ترابزون ترکیه نشان می دهد عوامل مشترک مورد بحث در این منطقه دارای اولویت بندی متفاوتی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparative comparison of barriers to tourism development in Iran (case study of Ardabil and Trabzon)

نویسندگان [English]

  • rasul esmailikia 1
  • Eqbale Azizkhani 2
  • samad abedini 2
1 Ph.D candidate in social science, khalkhal Branch ,Islamic Azad university ,Khalkhal, Iran
2 Assistant professor Department of sociall science, khalkhal Branch ,Islamic Azad university, Khalkhal, Iran
چکیده [English]

From a sociological point of view, tourism is a phenomenon that has existed for a long time in human societies and has gradually reached a pervasive and global phenomenon including various technical, economic and social issues during different historical stages.The purpose of this study is a sociological analysis of tourism development trends in Iran and Turkey and the development of a strategy for tourism in Iran; Therefore, this research consists of the main part of cognitive analysis.This research is a descriptive-analytical research, although this research is applied research based on its purpose.Depending on how the data is collected and the nature of the data is of the combined or mixed (quantitative-qualitative) type.The statistical population includes all experts and activists in the field of tourism in the cities of Ardabil and Trabzon, Turkey, which was estimated to be 384 people using the Cochran's formula.The sampling method is multi-stage clustering. In the end, the results were extracted and ranked using the Delphi method and fuzzy numbers. Radio and television networks and environmental advertisements and billboards, low level and level of social awareness of the people of the host community about the culture of the tourist community, the situation of domestic and foreign investment in the tourism sector and related sectors; The opposite of these barriers are in fact the development factors of Trabzon tourism. Finally, the result of this analysis can be used to formulate a strategy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sociological analysis
  • Iranian tourism
  • Turkish tourism
  1. ابراهیم‌زاده، عیسی و آقاسی زاده، عبدالله (1390). تأثیر منطقه آزاد چابهار بر توسعه گردشگری حوزه نفوذ آن با بهره‌گیری از مدل رگرسیون و آزمون T-test، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 21، صص 26 – 5

    ابراهیمی، فرحناز (1398). بررسی توان گردشگری در استان چهارمحال و بختیاری، فصلنامه تخصصی پژوهش­های گردشگری و توسعه پایدار، سال دوم، شماره 1، صص 41-46.

    ابراهیم­زاده، عیسی و کاظم نژاد، شمس الله (1390) برنامه­ریزی استراتژیک توسعه­گردشگری، با تأکید بر گردشگری مذهبی (مطالعه موردی شهر قم)، پژوهشهای جغرافیای: 116. انسانی، شماره­ی 76.

    امینی، مرجان؛ امینی، مژگان؛ مهدی­پور، عبدالرحمن و قاسمی، حمید (1396). تبیین شاخص­های تأثیرگذاری موانع ورزشی ایران با استفاده از روش AHP گروهی با تأکید بر نقش اطلاعاتی و ارتباطی، مدیریت ارتباطات در رسانه­های ورزشی، دوره چهارم، شماره 15، صص 27-36.

    حقیقت، علی و خرسندیان، عبدالخالق و عربی، حامد (1392). بررسی رابطه علیت میان رشد اقتصادی و توسعه گردشگری در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا (منا)، فصلنامه سیاس تهای راهبردی و کلان، سال یکم، شماره دوم.

    جهان تیغ مند، سمیه، زینی وند، یاسین، و موسوی ندوشن، سیدمعین. (1402). ساماندهی فضای-مکانی حاشیه رودخانه های شهری بارویکرد توسعه گردشگری (نمونه موردی شهرستان پلدختر). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی (علوم جغرافیایی)، 23(68 )، 43-60. SID. https://sid.ir/paper/963460/fa

    رسولی، سیدحسن، قرنجیک، عبدالغغار، رجایی، مریم. (1394). بررسی و ارزیابی برنامه راهبردی و اجرایی توسعه صنعت اقتصادی و گردشگری در (شهرستان ساری).پژوهش های نوین در عمران، معماری وشهرسازی، 24، 2-27.

    رضایی، محمدرضا، و مرادی رمقانی، رضا. (1401). سنجش تاثیر عملکرد مولفه های امنیت مقصدهای گردشگری بر رضایتمندی گردشگران خارجی در راستای توسعه پایدار صنعت گردشگری کلان شهر شیراز. جغرافیا و پایداری محیط (پژوهشنامه جغرافیایی)، 12(45 )، 1-22. SID. https://sid.ir/paper/1007548/fa

    رنج­پور، رضا و کریمی تکانلو، زهرا و نجفی نسب، میرحجت (1390). بررسی فرضیه توریسم، فصلنامه تحقیقات اقتصادی راه اندیشه، شماره 88، صص 115-134.

    سعیده زرآبادی، زهرا سادات و عبداله، بهار (1393). ارزیابی عوامل مؤثر در توسعه صنعت گردشگری منطقه آزاد چابهار با بهره­گیری از روش فرایند شبکه­ای (ANP)، نشریه علمی- پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 6، صص 48-37.

    سلطانی، ناصر و سلامی، هادی (1392). نگرش گردشگران به شاخص­ها و راهکارهای توسعه­ی گردشگری در مناطق مرزی آذربایجان غربی با تأکید بر رویکرد سلسله مراتبی فازی-دلفی، جغرافیا و توسعه، شماره 33، صص 113-130.

    شماعی، علی و موسی وند، جعفر (1390). سطح بندی شهرستان های استان اصفهان از لحاظ زیرساخت های گردشگری با استفاده از مدل Topsis و AHP، فصلنامه مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه ای، سال سوم، شماره 10، صص 40 - 23.

    شهماری­اردجانی، رفعت، کاموسی علمداری، جواد. (1398). بررسی گونه های گردشگری موثر بر توسعه ی گردشگری منطقه آزاد ارس. نشریه گردشگری شهری، دوره 6، شماره 1، صص 33-46.

    علیزاده­آذر، کامران؛ احمد­توزه، واحد و عزیزیان، صلاح (1394). تحلیلی بر وضعیت توسعه گردشگری و موانع عمده جذب گردشگر در شهرها، گردشگری شهری، دوره 2، شماره 3، صص 233-252.

    قادری، اسماعیل، فرجی راد، عبدالرضا و بروجی، سمیرا (1390). جایگاه گردشگری در سیاست ها و برنامه های توسعه مناطق آزاد (مطالعه موردی: قشم)، فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، سال اول، شماره 1، صص 114 - 101.

    کاظمی، مهدی (1395). تحلیل ادراک شهروندان زاهدانی در توسعه ی گردشگری چابهار، مجله جغرافیا و توسعه، سال ششم، شماره 12، صص 100 – 81

    محرابی، جواد؛ خلیلی، سیاوش و خلفی، احمد (1391). بررسی موانع توسعه صنعت گردشگری در جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مدیریت، توسعه و تحول، شماره 90.

    نافذی علمداری، محمدصادق (1390). شناسایی فرصت‌های کسب و کارهای گردشگری در منطقه آزاد ارس، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران

    ویسی، هادی (1396). بررسی سیاست­گذاری صنعت گردشگری در قوانین بالادستی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی، دوره 7، شماره 25، صص 95-112.

    ویسی، هادی و خدیجه مهماندوست (1394). بررسی موانع توسعه صنعت گردشگری بین‌المللی ایران با تأکید بر گردشگری ورودی . فصلنامۀ ژئوپلیتی. ک سال 11. شمارۀ 1. صص 135 – 1.

    همایون، محمدهادی (1391). چهانگردی، ارتباطی میان فرهنگی: مطالعه تطبیقی الگوی غربی معاصر و الگوی اسلامی؛ انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) تهران؛ چاپ دوم.

    1. یعقوب زاده، رحیم (1393). آمار گردشگری http://tourismroham.com

    Alhowaish, A. (2016). Is tourism development a sustainable economic growth strategy in the long run? Evidence from GCC countries. Sustainability, 8(7), 605.

    Briones, J, Abraham / Tejeida. P, Ricardo / Morales.M, Oswaldo, (2009). Toward the Evolution of the Tourism’s Conceptual System, Instituto Politécnico Nacional, México.

    Cheer, J. M. & Lew, A. A. (2017). Sustainable tourism development: Towards resilience in tourism. Interaction, 45(1), 10.

    Galdini, R. (2007). Tourism and the City: Opportunity for Regeneration, Tourismos, Vol.2, N.2, pp. 95- 11.

    ICAO (2018). “Travel and Tourism a Force for Good in the World,” accessed November 7, (2018). https://www.icao.int

    .Inskeep, E. (1991), "Tourism planning: anintegrated development approach", and sustainabl Van Nostand Reinhold. New York.

    Kişi, N. (2019). A Strategic Approach to Sustainable Tourism Development Using the A’WOT Hybrid Method: A Case Study of Zonguldak, Turkey. Sustainability, 11(4), 964.

    Klimenko, T. I., Shinkevich, A. I., Kudryavtseva, S. S., Shinkevich, M. V., Barsegyan, N. V., Farrakhova, A. A., & Ishmuradova, I. I. (2018). Modeling Factors of Environmental Tourism Development in Innovation Economy. Ekoloji Dergisi, (106).

    Management, World Tourism Organization (1994). National and regional tourism planning”; A world tourism organization (WTO) publication. London: Routledge 27, 600–614.

    Mishra, P. K., Rout, H. B., & Pradhan, B. B. (2018). Seasonality in Tourism and Forecasting Foreign Tourist Arrivals in India. Iranian Journal of Management Studies, 11(4), 629-658.

    Rojulai, N., Aminudin, N., & Anuar, N. A. M. (2018). A Conceptual Framework of Tourism Development Perceived Impact, Quality of Life and Support for Tourism Further Development: A Case of Malaysia Homestay Experience Programme (MHEP). International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 8(16), 339–355.

    Sharpley, R. (2008). «Tourism, Tourists and Society», Elm Publications, P. 67.

    Sharpley. R. (2002). Sustainability: A Barrier to Tourism Development? In: Tourism and Development: Concepts and Issues. Edited by Richard Sharpley and David J. Telfer. Channel View Publication. pp. 319-337.

    Sofronov, B. (2018). THE DEVELOPMENT OF THE TRAVEL AND TOURISM INDUSTRY IN THE WORLD. Annals of Spiru Haret University. Economic Series, 18(4), 123-137.

    Suleiman, Jafar Subhi Hardan & Mohamed, Badaruddin, (2011), Factors Impact on Religious Tourism Market: The Case of the Palestinian Territories, International Journal of Business and Management Vol. 6, No 7.

    Tribe, J., 1997, corporate strategy for Tourism, Thomson

    UNWTO (2012). Yearbook of Tourism Statistics. UNWTO publication.Available on: www.unwto.org

    1. UNWTO, (2007), Tourism Highlights 2007 Edition, Available in "www.unwto.com".

    UNWTO. (2015). Tourism Highlights. 2015 Edition. Madrid: World Tourism Organization.

    Vanhove, N. (2005). «The Economics of Tourism Destinations», U.K. Elsevier Publishing.

    Zamfir, A., & Corbos, R. A. (2015). Towards sustainable tourism development in urban areas: Case study on Bucharest as tourist destination. Sustainability, 7(9), 12709-12722.

    UNWTO (2018). Tourism Highlights 2012 editions. World Tourism Organization.

    UNWTO (2019). Tourism Highlights 2013 editions. World Tourism Organization.