مقدمه: برنامه‌ریزی برای توسعه مناطق محروم و عقب مانده به ویژه مناطق مرزی کرمانشاه به علت جایگاه شان در توسعه و امنیت در بسیاری از کشورها ازجمله ایران ضرورت تام یافته است
هدف پژوهش: هدف تحقیق بررسی عوامل توسعه نیافتگی نواحی مرزی در شهرستان های مرزی استان کرمانشاه است.
روش شناسی تحقیق: این پژوهش به لحاظ روش توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف توسعه‌ای کاربردی می‌باشد. روش گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه‌ای و میدانی می باشد که از ابزارهای مصاحبه و پرسشنامه جهت جمع آوری داده ها و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSSاستفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل خبره‌‌های محلی در زمینه مطالعات مرزی و مدیران ارشد استان و نواحی مرزی کرمانشاه می باشد، که با استفاده از نمونه گیری هدفمند 350 نفر از بین آنها انتخاب شده است
قلمروجغرافیایی پژوهش: این تحقیق در شهرستان های مرزی استان کرمانشاه انجام شده است
یافته ها و بحث: نتایج به دست آمده حاکی از این است که مناطق مرزی ازلحاظ برخورداری در وضعیت محروم قرار دارند و همچنین از ظرفیت‌های این مناطق به نحو درستی استفاده نشده است. علل و ریشه‌های توسعه نیافتگی استان با توجه به ماهیت و نوع ارتباطشان در چهار دسته‌بندی کلی «عوامل اجتماعی- فرهنگی »، «عوامل سیاسی ایدئولوژیک و امنیتی»، « جنگ و پیامدهایش» و در نهایت «عوامل مربوط به دولت و مدیریت توسعه» قابل شناسایی هستند.
نتایج: ریشه ای‌ترین علل وضعیت کنونی استان را می توان در نظام معیشتی عشایری، جنگ تحمیلی، نگرش تاریخی تساوی اقتدار با امنیت و تسلط نگرش ایدئولوژیک به جای شایسته سالاری در انتصابات و مهمتر از همه وجود انواع «اختلالهای ارتباطی» در سطوح مختلف در استان جستجو کرد. تعدادی از عوامل از جمله نظام معیشتی، جنگ تحمیلی و بینش تساوی اقتدار با امنیت هر چند آثارشان کاملاً از بین نرفته اما اکنون خود آنها به عنوان عامل تداوم اثرات، دیگر نقش جدی و موضوعیتی ندارند. اما بقیه عوامل یاد شده، بویژه انواع اختلالهای ارتباطی در سطوح مختلف همچنان نقش بازی می‌کنند.
)