تحلیل شاخص‌های رقابت‌پذیری اقتصادی شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور

چکیده

مقدمه: شاخص‌ رقابت‌پذیری یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی در طبقه‌بندی مناطق ازلحاظ سطح توسعه‌یافتگی است و میزان رقابت و قدرت اقتصادی یک منطقه بر اساس این شاخص مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

هدف: در این راستا این پژوهش با روش توصیفی و تحلیل و هدف‌گذاری کاربردی، 20 شهرستان استان را ازلحاظ شاخص‌های رقابت‌پذیری اقتصادی در استان آذربایجان شرقی مورد بررسی قرار می‌دهد.

روش شناسی تحقیق: شاخص‌های موردمطالعه در قالب 25 شاخص در قالب 2 معیار اصلی است. برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از مدل‌های آنتروپی شانون تعمیم-یافته، تحلیل رابطه خاکستری (GRA) و روش خودهمبستگی فضایی موران جهانی (Moran's I) و از نرم‌افزار ‌ Arc GIS 10.3 استفاده شده است.

قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش حاضر، شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی است.

یافته‌ها و بحث: ازنظر رقابت‌پذیری اقتصادی شهرستان تبریز با توجه به مرکزیت استان و برخورداری از امکانات و زیرساخت‌های کلان با میزان امتیاز رابطه خاکستری (432/0) در جایگاه اول و شهرستان‌های مراغه و مرند با میزان رابطه خاکستری (512/0) و (516/0) در جایگاه‌های دوم و سوم قرار گرفتند در سوی مقابل شهرستان خدا آفرین با میزان امتیاز رابطه خاکستری (661/0) در جایگاه آخر قرارگرفته است. با نگاه آماری ازنظر برخورداری از شاخص‌های موردمطالعه در سطح استان، 5 درصد شهرستان‌ها در سطح بالا (1)، 45 درصد (9) در سطح متوسط و 50 درصد (10) در سطح پایین قرار گرفتند.

نتایج: نابرابری در سطح شهرستان‌ها وجود دارد و همچنین شاخص موران در اکثر مؤلفه‌های رقابت‌پذیری اقتصادی کمتر از یک است که نشان‌ از الگوی غالب توزیع شاخص‌ها به‌صورت تصادفی (Random) و بدون برنامه‌ریزی‌ است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات