کاربرد GIS در زمینه تحلیل رابطه بین ازدحام شهری (توزیع ناهمگونی جمعیت) وپیشرفت تحصیلی (مطالعه موردی: شهر اردبیل)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر پسادکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

2 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

10.22034/jget.2023.154397

چکیده

مقدمه: اطلاع از وجود روابط بین ازدحام شهری با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان، گام مهمی در تعیین سرانه‌های کاربری‌های آموزشی در مقاطع مختلف تحصیلی و تلاش برای برنامه­ریزی هر چه بهتر خواهد بود
هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، تحلیل وجود یا عدم وجود رابطه بین ازدحام جمعیتی و پیشرفت تحصیلی در دبستان‌های شهر اردبیل می‌باشد.
روش شناسی: عنوان و اهداف تحقیق مؤید اجرای تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی - همبستگی است؛ که طی آن تراکم جمعیت به عنوان شاخص ملاک ازدحام شهری و میانگین معدل دانش‌آموزان پنجم ابتدایی دبستان‌های دولتی پسرانه به عنوان متغیر وابسته مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، جامعه آماری شامل دانش‌آموزان 10 دبستان دولتی شهر اردبیل در پنج گروه تراکمی می‌باشد. داده‌های تحقیق با استفاده از آمار جمعیتی حوزه‌ها و بلوک‌های آماری سرشماری سال 1390 مرکز آمار ایران و همچنین معاونت آمار سازمان آموزش و پرورش استان اردبیل جمع‌آوری گردیده و بانک اطلاعاتی مربوطه در محیط GIS تشکیل گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون آماری اسپیرمن استفاده شده است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: شهر اردبیل به عنوان مرکزیت اداری – سیاسی استان اردبیل بر اساس آخرین سرشماری رسمی کشور در سال  1395 دارای جمعیت،  525702 نفر و مساحت بیش از 6100 هکتار می باشد. همچنین این شهر داری 5 منطقه شهری است.
یافته­ ها و بحث: تحلیل معناداری رابطه بین شاخص تراکم جمعیتی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایه پنجم مدارس انتخابی شهر اردبیل با توجه به طبقه‌بندی تراکمی شهر صورت گرفت. بر این اساس کل شهر به 5 طبقه تراکمی تقسیم گردید و در هر طبقه 2 مدرسه انتخاب شدند. تحلیل مکانی مدارس انتخاب شده بیانگر معناداری رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق می‌باشد. بدین ترتیب که با کاهش میزان تراکم جمعیتی، میزان پیشرفت تحصیلی بیشتر می‌شود. تنها مورد استثنایی، طبقه تراکمی بسیار بالا می‌باشد که علیرغم قرار گرفتن در دامنه با پیشرفت تحصیلی نامطلوب، از نظم سلسله مراتبی تبعیت ننموده است.
نتیجه­ گیری: ازدحام جمعیتی اثرات منفی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان محدوده مورد مطالعه داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Application Gis analysis of relationship between urban overcrowding and academic achievement (Ardabil city)

نویسندگان [English]

  • borhan veysi nab 1
  • Feredon Babaei Agdam 2
1 tabriz
2 Associate professor of Geography and Urban Planning , university Tabriz, Iran
چکیده [English]

Knowing the relationship between urban congestion and students' academic achievement is an important step in determining the per capita use of educational applications at different levels of education and trying to plan for the better. The analysis of relationship between urban overcrowding and academic achievement in fifth class of primary schools in Ardabil city is the main objective of this research. So population density as urban crowding index and average grades of students of fifth class of the governmental primary as dependent variable have been studied. Research data has been gathered using population statistics of 1385 census of Iran's statistical center and education and training office of Ardabil province. Finally, the databank has been formed in GIS environment. In order to data analyzing, Spearman test have been used. Results showed that urban overcrowding with -0.818 correlation coefficient has negative impacts on academic achievement in studied area of research. correlation coefficient ha

کلیدواژه‌ها [English]

  • urban overcrowding
  • academic achievement
  • Ardabil city
  • GIS