ارزیابی تأثیر اختلاط کاربری اراضی شهری بر مصرف انرژی با تأکید بر حمل و نقل (مطالعه موردی: شهر تبریز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

2 دانش‌‌آموخته کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی آمایش سرزمین، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

10.22034/jget.2023.154010

چکیده

مقدمه:  صنعت حمل و نقل مصرف کننده بخش قابل توجهی از انرژی تحت تأثیر عوامل مختلف تبعات مخرب فراوانی در ابعاد مختلف و به ویژه زیست محیطی دارد.
هدف:  تحقیق حاضر به بررسی اختلاط کاربری با رویکردهای ترکیب، تراکم و توزیع به بررسی تأثیر اختلاط کاربری و برنامه‌ریزی کاربری زمین بر مصرف انرژی با تأکید بر حمل و نقل در تبریز پرداخته است.
روش شناسی:  ژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش پژوهش آن توصیفی- تحلیلی می‌باشد. برای جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها از مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی، طرح‌های جامع و نهادها و سازمان‌های مرتبط استفاده شده است. برای محاسبه اختلاط کاربری از روش‌های آنتروپی، شاخص کثرت، شاخص توزیع و آماره کانونی و برای بررسی وضعیت انرژی از آمار مصرف انرژی در تبریز، ضریب مالکیت خودرو، میزان جذب و تولید سفر، سرانه سواره و پیاده و میزان استفاده از انواع حمل و نقل عمومی و شخصی استفاده شده است. بررسی رابطه متغیرهای تحقیق با استفاده از همبستگی پیرسون انجام گرفته است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش:  محدوده مورد مطالعه در این پژوهش کلانشهر تبریز می­باشد. بر اساس اخرین سرشماری عمومی جمعیت شهر تبریز 1558693 نفر می­باشد و  بزرگ‌ترین شهر منطقه شمال‌غرب ایران می­باشد.
یافته­ها و بحث:  میزان اختلاط کاربری در شهر تبریز در حد متوسط قرار دارد به گونه‌ای که این اختلاط در روش افت برابر با 6/0 و در روش اختلاط کاربری، تقریباً برابر با 72/0 و در روش HHI برابر با 61/0 است. دامنه تغییرات آماره کانونی در مناطق مختلف شهری تبریز (5/0) نشان‌دهنده توزیع نامناسب کاربری‌ها در سطح شهر تبریز است. از نظر شاخص کثرت، 6 کاربری در سطح بسیار مناسب، 6 کاربری در سطح متوسط و مناسب و 6 کاربری در سطح نامناسب از نظر تراکم قرار دارند.
نتیجه­گیری: نتایج حاصل از همبستگی پیرسون با شدت 712/0 در سطح معناداری 95% همبستگی بسیار قوی بین اختلاط کاربری و مصرف انرژی در حمل و نقل تبریز وجود دارد. در بین شاخص­های حمل و نقل بیشترین همبستگی با مصرف انرژی به ترتیب شاخص­های تولید و جذب سفر، سرانه سفر پیاده، سرانه سفر سواره، طول معابر و ضریب مالکیت خودرو با ضرایب همبستگی 649/0، 632/0، 621/0، 425/0 و 293/0 می­باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Evaluation of the Effect of Urban Land use Mixed on Energy Consumption Emphasizing Transportation (Case study: Tabriz city)

نویسندگان [English]

  • Abolfazl Ghanbari 1
  • Musa Vaezi 2
1 Academic Member/University of Tabriz
2 M. A/ University of Tabriz
چکیده [English]

the present study investigates mixed land use to investigate the effect of mixed land use and land use planning on energy consumption. According to the latest general census, the population of Tabriz is 1558693 people and it is the largest city in the northwestern region of Iran. Amount of mixed landuse in Tabriz is moderate, so that this mixed is equal to 0.6 in the drop method, approximately 0.72 in the mixed land use method and 0.61 in the HHI method. The range of focal statistics in different urban areas of Tabriz (0.5) indicates the inappropriate distribution of land uses in the city of Tabriz. In terms of multiplicity index, 6 land uses are at a very suitable level, 6 land uses are at a moderate and appropriate level and 6 land uses are at an inappropriate level in terms of density.
The results of Pearson correlation with an intensity of 0.712, at a significance level of 95%, there is a very strong correlation between mixed landuse and energy consumption in Tabriz transportation. Among the transportation indices, the highest correlations with energy consumption were the indices of production and travel absorption, per capita pedestrian travel, per capita passenger travel, length of roads and car ownership coefficient with correlation coefficients of 0.649, 0.632, / 621, respectively. 0, 0.425 and 0.293.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mixed Land use
  • Energy Consumption
  • Entropy
  • Focal Point
  • Tabriz