تبیین نقش بنیان‌های محیطی در توسعه پایدار سکونتگاه‌های روستایی(مطالعه موردی: منابع آب شهرستان شفت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

2 دانشیار، گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

3 استاد، گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

10.22034/jget.2024.140650

چکیده

مقدمه: امروزه در توسعه پایدار سکونتگاه­های روستایی عوامل طبیعی نظیر منابع آبی و شرایط محیط ضمن آنکه در تعداد و پراکندگی زیستی حائز اهمیت هستند، اساس و شرایط اقتصادی و اجتماعی را نیز رقم زده­اند. منابع آب و پراکندگی شبکه آب­های جاری و سطحی و آب­بندان­ها از دیرباز نقش مهمی در تشکیل و پراکندگی روستاها داشته است.
هدف:  مقاله‌ با هدف تبیین زمینه­های بهره گیری از عوامل و عناصر محیط طبیعی شهرستان شفت تدوین شده است.
روش شناسی: روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با بهره­گیری از الگوریتم آنتروپی شانون در سه سطح کوهستان و کوهیایه و جلگه می­باشد. گردآوری اطلاعات از طریق دو روش اسنادی و میدانی صورت گرفته است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو مکانی تحقیق 97 روستای شهرستان شفت در دو بخش مرکزی و احمد سرگوراب می­باشد که طبق سرشماری عمومی سال 1395، دارای 14165 خانوار بوده است.
یافته ­ها و بحث: در واقع رودخانه­ ها به عنوان یکی از عوامل طبیعی تاثیرگذار علاوه بر تامین آب، شکل و پوشش ناهمواری، در تعیین مکان روستاها و بافت کالبدی آنها نیز موثر بوده­اند. نکته قابل توجه شکل­گیری تعداد 48 روستا در فاصله کمتر از 500 متری از مسیر رودخانه­ها و آبراهه­های شهرستان شفت است. 31 روستا از دهستان جیرده با 45 عدد آببندان و 08/18 درصدجنگل و 20 درصد اراضی دیم و آبی از حیث منابع آب توسعه یافته­ترین و 15 روستا از دهستان ملاسرا با 11 عدد آببندان و کمتر از 2 درصدجنگل و 8 درصد اراضی دیم و آبی از حیث منابع آب توسعه نیافته­ترین می باشند.
نتیجه­ گیری: نتایج بیانگر این موضوع است که موقعیت سکونتگاه­های روستایی  بر منابع آبی تاثیر بسزایی دارد و ارزیابی روند تغییرات منابع آبی بعنوان عمده­ترین عامل کشت شالی و آبزی­پروری بمنظور پایایی اقتصاد روستاهای محدوده و پوشش گیاهی (کاشت درختان با نگاه برداشت اقتصادی کلان) با توجه به رقم توسعه روستاهای هر دهستان حائز اهمیت است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Explain the role of environmental foundations in the sustainable development of rural areas with emphasis on water resources. Case study of Shaft county

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Taghizadeh Naserani 1
  • Teymur Amar 2
  • Nasrallah Molaei 3
  • Parviz Rezaei 2
1 PhD Student, Department of Geography and Rural Planning, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
2 Associate Professor, Department of Geography, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
3 Professor, Department of Geography, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
چکیده [English]

Water resources and the distribution of surface and running water networks and dams have long played an important role in the formation and distribution of villages. Explaining the fields of using the factors and elements of the natural environment is the practical purpose of the present study and the research method is descriptive-analytical. Data collection has been done through two methods: documentary and field. The research area is 97 villages of Shaft city, which according to the general census of 2016, had 14165 households. In fact, rivers as one of the influential natural factors, in addition to water supply, shape and cover of unevenness, have also been effective in determining the location of villages and their physical texture. A noteworthy point is the formation of 48 villages less than 500 meters from the rivers and waterways of Shaft city. 31 villages of Jirdeh village with 45 dams and 18.08% of forests and 20% of rainfed and irrigated lands are the most developed in terms of water resources and 15 villages of Molasra village with 11 dams and less than 2% of forests and 8% of rainfed and irrigated lands They are the most underdeveloped in terms of water resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water Resources
  • Sustainable Development
  • Rural Development
  • Shaft city