واکاوی خشکسالی و پیامدهای آن بر پهنه آبی تالاب انزلی

اسدی, کیوان; رضائی, پرویز; رمضانی, بهمن

واکاوی خشکسالی و پیامدهای آن بر پهنه آبی تالاب انزلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، واحدرشت، دانشگاه آزاداسلامی، رشت، ایران

² دانشیار، گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

³ استاد، گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

مقدمه: امروزه پدیده خشکسالی به عنوان مسئلهای ملی و فراملی حائز اهمیت و مورد توجه محافل علمی و حتی سیاسی است.
هدف: هدف این مقاله بررسی پدیده خشکسالی با استفاده از دادههای دما و بارش روزانه مربوط به سه ایستگاه سینوپتیک رشت، انزلی و ماسوله و چهار ایستگاه تبخیرسنجی رشت، کسما، چوبر و قلعهرودخان و نه ایستگاه هیدرومتری پارامترهای بارش و رواناب در یک بازه زمانی ۳۰ ساله(۲۰۱۸- ۱۹۸۸) پرداخته شده است.
روش شناسی: در این تحقیق به. روش تحلیل داده ها و روند تغییر عناصر اقلیمی و پایش خشکسالی با استفاده از روش من- کندال، SPI و RDI با استفاده از نرم افزار SPSS ، EXCELL و DIP انجام گرفته است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه در این تحقیق حوضه تالاب انزلی در استان گیلان است. این محدوده به عنوان اولین تالاب جهانی از جنبههای مختلف دارای اهمیت است.
یافته ها و بحث: نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که در ایستگاه رشت اگرچه تغییرات محسوس در پارامتر بارش مشاهده نمیگردد اما بصورت کلی نشاندهنده روند منفی و نزولی در میزان آن میباشد. از طرفی پیش بینی حاکی از کاهش بارش و دما تا سال 2050 به میزان 48 میلیمتر و 79/0 درجه سانتی گراد میباشد. از طرفی نتایج ایستگاه انزلی نشان از عکس وضعیت موجود در رشت می باشد با این تفاوت که تغییرات در آن ایستگاه با جهشهای کوتاه مدت متوالی و نامنظم میباشد. و برخلاف ایستگاه رشت، بارش متوسط سالانه و ماهانه در این دوره روند صعودی تقریبی 1/0 درصد در سال به میزان 63 میلیمتر افزایش می یابد و دمای میانگین سالانه آن نیز حاکی از افزایش 43/1 درجه سانتیگراد بیشتر از متوسط مشاهداتی است. بررسی خکسالیها نیز نشان دادند که روش RDI شرایط واقعی اقلیمی منطقه را با توجه به اینکه دما و تبخیر و تعرق پتانسیل در مراحل محاسباتی این شاخص دخیلاند بهتر نشان میدهد.
نتیجهگیری: شدت و حجم خسارتها و روند فزاینده‌ی تغییرات بطئی عوامل تاثیرگذار به گونه ای است که ایجاب میکند تدابیر مؤثرتر و اساسیتری به خصوص جهت پیشگیری ازآثار این وقایع به عمل آورد نهایت با توجه به اهمیت موضوع تغییر اقلیم در سالهای اخیر در مجامع ملی و بینالمللی، تعیین آسیبپذیری سیستم‌ طبیعی تالاب انزلی به تغییر اقلیم گزینههای مناسب مدیریتی برای سازگاری با این پیامد شوم در راستای اهداف تخصصی این مطالعه ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها