تحلیل سینوپتیکی آلودگی هوای مناطق۲ ، ۵ ، ۹ و ۱۸ شهرداری تهران

افشاری آزاد, علی; رمضانی, بهمن; بیگ دلی, آتوسا; افشاری آزاد, محمدرضا

تحلیل سینوپتیکی آلودگی هوای مناطق۲ ، ۵ ، ۹ و ۱۸ شهرداری تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری اقلیم شناسی ، واحد رشت ، دانشگاه آزاد اسلامی ، رشت ، ایران

² استاد گروه جغرافیا ، دانشکده علوم انسانی ، واحد رشت ، دانشگاه آزاد اسلامی ، رشت ، ایران

³ استادیار گروه جغرافیا ، دانشکده علوم انسانی ، واحد رشت ، دانشگاه آزاد اسلامی ، رشت ، ایران

چکیده

آلودگی هوا به‌ویژه در دو آلاینده ذرات معلق کمتر از ۵/۲ میکرون و دی‌اکسیدگوگرد از معضلات مهم شهرهای بزرگ و صنعتی ایران از جمله در تهران به‌ویژه در نیمه سرد سال است که بر سلامت و آسایش شهروندان مؤثر است. شدت و ضعف آلودگی هوا در تهران با الگوهای اقلیمی و تسلط توده‌های هوا بر روی شهر در ارتباط است. این پژوهش با دنبال کردن آلودگی هوا در طول سال ۱۳۹۹ متغیرهای آلاینده را به صورت ماهانه، روزانه و ساعتی برای ۴ منطقه ۲، ۵، ۹ و ۱۸ شهر تهران در پنج ایستگاه آلودگی‌سنجی بررسی کرده و بر اساس سه سناریوی اقلیمی: اثر پایداری، ناپایداری و وارونگی، روزهای پاک و آلوده را جدا کرده و نقش توده‌های هوای مسلّط بر شهر را برای هر دو شرط بررسی نماید. برای درک بهتر رابطه بین الگوهای هوای حاکم بر محدوده مطالعه، شرایط جو در ترازهای ۱۰۰۰ و ۵۰۰ میلی بار مورد تحلیل قرار گرفته است. از داده‌های رادیوسوند ایستگاه مهرآباد برای مطالعه وارونگی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که کیفیت هوای محدوده مطالعه وابستگی شدیدی به توسعه پشته ژئوپتانسیل در تروپوسفرمیانی، فقدان وزش باد با سرعت قابل توجه در سطح زمین، پایداری شدید هوا و ایجاد لایه وارونگی از نوع دینامیک یا فرونشینی با ارتفاع زیاد دارد. به عبارت دیگر دوره‌های شدت آلودگی هوا با گرادیان فشار ضعیف، باد آرام، فرونشینی هوا و وارونگی دما در رابطه است.

کلیدواژه‌ها