TY - JOUR ID - 138803 TI - تحلیل سینوپتیکی آلودگی هوای مناطق۲، ۵، ۹ و ۱۸ شهرداری تهران JO - مهندسی جغرافیایی سرزمین JA - JGET LA - fa SN - 2538-1490 AU - افشاری آزاد, علی AU - رمضانی, بهمن AU - بیگ دلی, آتوسا AU - افشاری آزاد, محمدرضا AD - دانشجوی دکتری اقلیم شناسی ، واحد رشت ، دانشگاه آزاد اسلامی ، رشت ، ایران AD - استاد گروه جغرافیا ، دانشکده علوم انسانی ، واحد رشت ، دانشگاه آزاد اسلامی ، رشت ، ایران AD - استادیار گروه جغرافیا ، دانشکده علوم انسانی ، واحد رشت ، دانشگاه آزاد اسلامی ، رشت ، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 6 IS - 2 SP - 345 EP - 361 KW - سینوپتیک جو KW - شدت ناپایداری KW - وارونگی دما KW - ژئوپتانسیل KW - پارامترهای اقلیمی DO - N2 - مقدمه: آلودگی هوا به‌ویژه در دو آلاینده ذرات معلق کمتر از ۵/۲ میکرون و دی‌اکسیدگوگرد از معضلات مهم شهرهای بزرگ و صنعتی ایران از جمله در تهران به‌ویژه در نیمه سرد سال است که بر سلامت و آسایش شهروندان مؤثر است. شدت و ضعف آلودگی هوا در تهران با الگوهای اقلیمی و تسلط توده‌های هوا بر روی شهر تهران در ارتباط است. هدف: این پژوهش با دنبال کردن آلودگی هوا در طول سال ۱۳۹۹ متغیرهای آلاینده را به صورت ماهانه، روزانه و ساعتی برای ۴ منطقه ۲، ۵، ۹ و ۱۸ شهر تهران در پنج ایستگاه آلودگی‌سنجی بررسی کرده و بر اساس سه سناریوی اقلیمی: اثر پایداری، ناپایداری و وارونگی، روزهای پاک و آلوده را جدا کرده و نقش توده‌های هوای مسلّط بر شهر را برای هر دو شرط بررسی نماید. روش‌شناسی: برای درک بهتر رابطه بین الگوهای هوای حاکم بر محدوده مطالعه، شرایط جو در ترازهای ۱۰۰۰ و ۵۰۰ میلی بار و همینطور نقشه سطح زمین مورد تحلیل قرار گرفته است. فشار هوا، دما، باران و باد عناصری هستند که مورد بررسی قرار گرفته‌اند. داده‌های آلاینده‌سنجی از ایستگاههای مستقر در مناطق چهارگانه شهرداری تهران و از شرکت کنترل کیفیت هوا وابسته به شهرداری تهران بدست آمده است و داده‌های هواشناسی از سازمان هواشناسی کشور گرفته شده و در نهایت از داده‌های رادیوسوند ایستگاه مهرآباد برای مطالعه وارونگی استفاده شده است. قلمرو جغرافیایی: این پژوهش برای شهر تهران و چهار منطقه شهرداری 2، ۵، ۹ و ۱۸ برای بازه زمانی سال ۱۳۹۹ انجام شده است. یافته‌ها: کیفیت هوای محدوده مطالعه وابستگی شدیدی به توسعه پشته ژئوپتانسیل در تروپوسفرمیانی،  فقدان وزش باد با سرعت قابل توجه در سطح زمین، پایداری شدید هوا و ایجاد لایه وارونگی از نوع دینامیک یا فرونشینی با ارتفاع زیاد دارد. به عبارت دیگر دوره‌های شدت آلودگی هوا با گرادیان فشار ضعیف، باد آرام، فرونشینی هوا و وارونگی دما در رابطه است. نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان می دهد که  در زمان آلودگی شدید و بحرانی هوا پرفشار بر سطح شهر حاکم است و هوا پایدار است و باد یا وجود ندارد و یا کمتر از ۳ متر بر ثانیه است که قدرت پالایندگی هوا ندارد. در سنازیوهای تعریف شده وجود باد پرقدرت ( بالای ۶ متر بر ثانیه) بهترین راه حل برای داشتن هوای پاک است و بارندگی تنها زمانی که با شدت و مدت طولانی ندام داشته باشد در زدودن آلودگی مؤثر است. UR - https://www.jget.ir/article_138803.html L1 - https://www.jget.ir/article_138803_58f251cc25573407dbff7a6873cdb41c.pdf ER -