تحلیل الگوی مکانی- فضایی توسعه کشاورزی در سکونتگاه‌های روستایی(مطالعه موردی: دهستان گیل دولاب شهرستان رضوانشهر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

افزایش جمعیت، همه کشورها از جمله ایران را در حوزه امنیت ملی با بحث تعیین‌کننده امنیت غذایی روبه رو می‌کند. سیاست‌های مذکور با روستا، کشاورزی و توسعه روستایی در ارتباط است. عدم توجه به کشاورزی علاوه بر تمام زیان‌های آن، ناپایداری نواحی روستایی را به دنبال خواهد داشت. بنابراین برای رسیدن به توسعه پایدار لزوم توجه به مکان‌های مستعد و سکونتگاه‌های روستایی کمتر توسعه‌یافته ضروری است. از این رو تحقیق حاضر باهدف تحلیل مکانی-فضایی توسعه کشاورزی در سکونتگاه‌های روستایی دهستان گیل دولاب شهرستان رضوانشهر تدوین شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش انجام، توصیفی- تحلیلی است. در این تحقیق جامعه آماری، روستاهای دهستان گیل دولاب (20 روستا) در شهرستان رضوانشهر است. در این مطالعه توسعه کشاورزی سکونتگاه‌های روستایی با 6 شاخص کلی در 20 شاخص جزیی با بهره‌گیری از مدل ویکور و تحلیل خوشه‌ای مورد تحلیل قرار گرفت. برای وزن دهی شاخص‌ها از روش آنتروپی شانون استفاده گردید. جهت تحلیل داده‌ها از Excel و SPSS استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که نخست، درجه پایداری توسعه کشاورزی در روستاهای مورد مطالعه متفاوت است به طوری که روستای گیل چالان (0.048) توسعه‌یافته ترین و روستای بالا محله سیاه بلاش (0.988) توسعه ‌نیافته­ترین روستای دهستان به لحاظ شاخص‌های توسعه کشاورزی محسوب شد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل خوشه‌ای نشان داد که 3 روستا (15درصد) در وضعیت توسعه‌یافته، 13 روستا (65 درصد) در وضعیت در حال توسعه و 4 روستا (20 درصد) در وضعیت توسعه‌نیافته از لحاظ شاخص‌های توسعه کشاورزی قرار دارند. بنابراین با توجه به وضعیت فعلی، مدیران و برنامه‌ریزان باید سیاست‌گذاری‌های خود را در راستای بهبود شاخص‌های توسعه کشاورزی منطقه، معطوف کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Analysis of the Local-Spatial Development of Agriculture in the Rural Settlements (Case Study: Gil Dulab Rural District of Rezvanshahr County)

نویسندگان [English]

  • vahid riahi 1
  • farhad javan 2
  • sirus hojat 3
چکیده [English]

All countries including Iran are faced with food security in the field of natural security caused by population growth. These policies are related to rural, agricultural and rural development. Lack of attention to agriculture besides all its losses, bring about instability in rural areas. Thus, to achieve sustainable development, it is essential to notice potential areas and less developed rural settlements. The current study aimed to analyze spatial pattern of agricultural development of rural settlements of Gil Dulab Village of Rezvanshahr City. This research is functional with a descriptive-analytic approach. The population in this study is chosen from rural villages in Gil Dulab (20 villages) in Rezvanshahr. In this study, the agricultural development of rural settlements is analyzed by 6 in 20 overall indicators using VIKOR model and cluster analysis. Shannon entropy method was used for indicators. To analyze the data, SPSS and Excel was used. The results of the study showed that the degree of sustainable agricultural development in the villages under study is different; in that Gil Chalan village (0.048) is considered as the most developed and Bala Mahaleh Siah Balash village (0.988) is known as the least developed village regarding agricultural development. The results obtained from cluster analysis indicated that 3 villages (15%) are developed, 13 villages (65%) are under development and 4 villages (20%) are undeveloped in terms of agricultural development. Considering the current situation, the managers and policy planners should aim at the improvement of agricultural development of the region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • spatial analysis
  • Sustainable agriculture
  • Rural Development
  • rural settlements
  • Rezvanshahr city