بررسی اثرات اجتماعی هدفمند کردن یارانه‌ها در پایداری روستاهای جلگه‌ای و کوهستانی شهرستان رامسر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

2 استاد گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

3 دانشیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

نگاهی گذرا بر روستاهای کشور مؤید آن است که این مناطق طی دهه‌های اخیر، همواره با چالش‌های اساسی چون نابرابری، فقر، کمبود زیرساخت‌ها، کاهش شدید جمعیت در اثر مهاجرت و سایر مسائل اجتماعی مواجه بوده‌اند تا آنجا که حتی نتوانسته گاهی به بقای خود ادامه دهند. لذا از گذشته تاکنون سیاست‌های اقتصادی مختلفی از جمله پرداخت یارانه جهت بهبود وضعیت خصوصا در جوامع روستایی اتخاذ گردیده است. هدف از مطالعه حاضر آگاهی از اثرات اجتماعی هدفمندی یارانه‌ها در پایداری روستاهای جلگه‌ای و کوهستانی شهرستان رامسر واقع در غرب مازندران و مقایسه آن در این دو ناحیه بود. جامعه آماری، شامل 26 روستا به‌صورت تصادفی انتخاب شد. با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه 317 پرسش نامه تعیین گردید. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی بوده و جمع‌آوری اطلاعات به دو روش کتابخانه‌ای و میدانی انجام شد. در تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار‌های GIS، SPSS و Excel استفاده شد. نتایج ارزیابی شاخص‌های پایداری روستا از نظر اجتماعی و وضعیت مسکن در روستاهای مورد مطالعه قبل و بعد از هدفمندی یارانه‌ها تفاوت معنی‌داری نداشت. بعلاوه نتایج نشان داد که روستاییان با پرداخت یارانه بصورت نقدی موافق بودند. نتایج حاصل از جدول توافقی دو طرفه نشان داد که از نظر کلیه شاخص‌های اجتماعی و مسکن در این مطالعه، بعد از هدفمندی یارانه‌ها نیز بین نواحی جلگه‌ای و کوهستانی شهرستان رامسر تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. بنابراین نتیجه‌گیری می‌شود که اجرای هدفمندی یارانه‌ها تا این مرحله در پایداری روستاهای نواحی جلگه‌ای و کوهستانی شهرستان رامسر تاثیر نداشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

-

نویسندگان [English]

  • Tahere Naderi 1
  • Nasrolah Molaei Hashjin 2
  • Teymur Amar 3
1
2
3
اسماعیلی فر، افشین. (1389). بررسی اثرات هدفمند کردن یارانه ها در بخش کشاورزی. قابل دسترسی در: http://www.ordc.ir/?p=491
ایروانی، س، (1387). بررسی عملکرد سیاست های حمایتی دولت در بخش کشاورزی ایران، قابل دسترسی در http://www.isna.ir
پاشازاده، اصغر. (1391). ارزیابی تبعات اقتصادی-اجتماعی پرداخت یارانه نقدی در یک جامعه روستایی. روزنامه دنیای اقتصاد، 27 و 29.
پاکزاد، علی. (1389). یارانه و مثبت تر شدن بودجه خانوارهای روستایی، سرویس خبرآنلاین، قابل دسترسی در: http://www.khabaronline.ir/detail/120691 
پیشرو، حمداله. (1386). بررسی تجارب کشورهای مختلف در خصوص پرداخت یارانه های صادراتی و ارائه راهکارهای لازم برای اقتصاد ایران. بررسی های بازرگانی، 25، 12-17.
جمعه پور، محمود. (1387). مقدمه ای بر برنامه ریزی توسعه روستایی دیدگاه ها و روش ها. تهران: سمت.
حسینی ابری، سیدحسن. (1383). مدخلی برجغرافیای روستایی ایران. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
حسینی، ش، و مالکی، ا. (1384) روش های پرداخت یارانه و معیارهای انتخاب آن؛ بررسی تجربه کشورهای منتخب و ایران. تهران: انتشارات معاونت برنامه ریزی و بررسی های اقتصادی دفتر مطالعات اقتصادی.
حیدری، خلیل، پرمه، زوار، چراغی، داود، غلامی، سعید، راستی، محمد. (1385). اصلاح نظام پرداخت یارانه کالای اساسی در ایران (با تاکید بر هدفمندی). تهران: انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی.
دباغ، رحیم. (1382). بررسی یارانه های پرداختی طی برنامه های توسعه کشور پس از انقلاب اسلامی و توصیه هایی برای برنامه چهارم توسعه (1381-1368). رفاه اجتماعی، 2(8): 153-169.
دفتر مطالعات اقتصادی. (1387). معاونت برنامه ریزی و امور اقتصادی، هدفمندی یارانه ها، بررسی مفهوم و تجربه کشورها.
دفتر مطالعات اقتصادی. (1387). هدف مندی یارانه ها، بررسی مفهوم و تجربه کشورها. تهران: معاونت برنامه ریزی و امور اقتصادی. قابل دسترسی در: http://tahavolateeghtesadi.ir
رجایی، عباس. (1387). افزایش هزینه بخش کشاورزی با حذف یارانه حامل انرژی، روزنامه صبح ایران، 30، 13.
رحمانی فضلی، عبدالرضا. (1391). هدفمندی یارانه ها بررسی مفهوم تجارب و آثار
رمضانی نامقی, محمد و مهدی خدیوی. (۱۳۹۱). اثرات و پیامد های طرح هدفمندی یارانه ها بر اقتصاد روستایی (نمونه موردی: بخش کوهسرخ ،شهرستان کاشمر)، همایش ملی توسعه روستایی، رشت، دانشگاه گیلان، https://www.civilica.com/Paper-NCRURALDEV01-NCRURALDEV01_217.html
رمضانی، محسن. (1388). هدفمندی یارانه ها و کشاورزی، اخبار و تازه های کشاورز، قابل دسترسی از: http://www.agri-jahad.ir
زمان زاده، حمید. (1390). هدفمندی یارانه ها: دستاوردها، هزینه ها و چالش ها. تازه های اقتصاد، 133، 108-116
سعیدی، عباس. (1377). توسعه پایدار و ناپایدار توسعه روستایی. فصلنامه تخصصی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، 82، 17-22
علی ملایری، فرزین. و یاوری، غلامرضا. (1385). بررسی سیاست های حمایتی از بخش کشاورزی در کشورهای منتخب و ایران. تهران: انتشارات دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.
علیزاده؛ مهدی. (1389). درآمدی بر تأثیرات اقتصادی هذفمند کردن یارانه ها (با نگرشی به طرح هدفمند کردن یارانه ها. اقتصاد شهر، 8 ، 96-107.
فرزین، .محمدرضا، حسینی، شمش الدین. و موحدنژاد، علی. (1391). مبانی طرح تحولات اقتصادی باتأکید بر هدفمند کردن یارانه ها. تهران: وزارت امور اقتصادی و دارایی.
قادری، سید فرید، رزمی، جعفر و صدیقی، عسگر. (1384). بررسی تاثیر پرداخت یارانه مستقیم انرژی بر شاخص های کلان اقتصادی با نگرش سیستمی. نشریه دانشکده فنی، 39 (4)، 527-537.
قلی­بگلو، محمدرضا. (1384). بررسی تاثیر سیاست­های حمایتی دولت در مزینت­های نسبی، مطالعه موردی بخش زراعت و باغبانی استان قزوین. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 50، 51-80.
مظهر، نیره ،دیدارپور، مجتبی. (1389). یارانه ها چیستی، چرایی، چونگی. قم: دبیرخانه ستاد هدفمندی یارانه ها، سازمان امور اقتصادی و دارایی.
معنوی، مهران. (1382). اثرات پرداخت یارانه کالای اساسی برفقر و شاخصهای فقر. مجله اقتصادی، 21 و 22، 21-38.
ملکی، طاهره، شاهمرادی، مهنا، چامجام، جیران، نجفی، الهام، ساسانی، فاطمه، صحرایی، مایه. (1391). بررسی تأثیر اجرای مرحله اول قانونهدفمندی یارانه ها بر زندگی مردم روستایی کرناچی (مطالعه موردی شهرستان کرمانشاه)، همایش ملی توسعه روستایی، رشت.
موذنی سعیده سادات، مهربانیان، الهه. (1387). بررسی یارانه های پرداختی توسط دولت به بخش کشاورزی در ایران و تجارب سایر کشورها. تهران: موسسه پژوهش های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی، گروه پژوهش های حمایتی.
نجفی، بهاء الدین، شوشتریان، آشان. (1383). هدفمندسازی یارانه ها و حذف ناامنی غذایی: مطالعه موردی ارسنجان. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، 31، 127-151.
یاری کامفیوزی، فیض اله. (1389). نقش هدفمندی یارانه ها در بخش کشاورزی. جهاد کشاورزی همدان. قابل دسترسی در: http://www.hamedanagree-jahad.ir