تحلیل فضایی اثرات جابجایی پایتخت در تعادل‌های منطقه ای ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد جغرافیاو برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران.

2 استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه ارو.میه، ارومیه، ایران.

3 استاد گروه جغرافیا، دانشگاه ارو.میه، ارومیه، ایران.

4 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

10.22034/jget.2023.152741

چکیده

مقدمه: با انتقال پایتخت دو تاثیر مهم خواهد داشت، تاثیر اول آن در راستای حل مشکلات تهران خواهد بود و تاثیر دوم در راستای ایجاد تعادل توسعه در فضای سرزمینی کشور خواهد بود. در این تحقیق تأثیر دوم جابجایی پایتخت مورد بررسی و تحلیل خواهد گرفت.
هدف:  این تحقیق دارای دو هدف می­باشد که هدف اول آن بررسی نقش تهران(پایتخت) ­در نظام شهری کشور ­و نابرابری­های توسعه فضای سرزمینی خواد بود و هدف دوم آن بررسی و تحلیل جابجایی پایتخت و تأثیر آن در ایجاد تعادل­های منطقه­ای ایران می­باشد.
روش شناسی: روش پژوهش توصیفی- تحلیلی می­باشد، ابزار جمع­آوری داده­ها به­صورت کتابخانه­ای (اسنادی) و پرسشنامه بوده است. جامعه آماری کارشناسان مسائل آمایش سرزمین و برنامه­ریزی منطقه­ای بوده است. حجم نمونه 100 نفر می­باشد که از طریق نمونه گیری هدفمند (قضاوتی) انتخاب شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده­ها از تاپسیس، ضریب پراکندگی ­تحلیل خوشه­ای و تحلیل رگرسیونی استفاده شده است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی‌ شامل مراکز استانی کل کشور می­باشد ‌که مطابق سرشماری نفوس و مسکن سال 1395 شامل 31 استان می باشد.
یافته ­ها و بحث: مسیر متعادل­سازی توسعه فضای سرزمینی کشور کاهش تمرکز قدرت و تصمیم­گیری در پایتخت و افزایش آن در سایر مناطق کشور می­باشد که برای این منظور باید ترکیبی از راهبردهای انتقال قدرت به مراکز منطقه­ای و محلی، اعطای امتیازات به سرمایه گذاری­ها در مناطق محروم و باز توزیع فعالیت و امکانات بر اساس مزیت­های نسبی مناطق استفاده شود.
نتیجه­ گیری: نتایج نشان می­دهد که تاثیر جابجایی پایتخت در گزینه­های مختلف از نظر کارشناسان نمی­تواند در توسعه متعادل کشور موثر باشد و مناسب­ترین راهبرد از نظر کارشناسان توزیع قدرت تصمیم­گیری در مناطق کشور(پایتخت­های منظومه­ای) می­باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Spatial analysis of the Relocation of capital in the regional balance of Iran

نویسندگان [English]

  • mehdi khodadad 1
  • a m 2
  • Mirnajaf Mousavi 3
  • h a 4
1 Golestan University
2 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری. دانشگاه ارومیه.
3 دانشگاه ارومیه
4 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری. دانشگاه خوارزمی تهران
چکیده [English]

With the transfer of the capital, there will be two important impacts, its first effect will be to solve the problems of Tehran, and the second effect will be to create a balance of development in the territorial space of the country. In this research, the second effect of the capital shift will be analyzed. This research has two goals. The first goal is to investigate the role of Tehran in the development of the country's unequal spatial development, and its second goal is to study and analyze the movement of the capital and its impact on regional equilibrium in Iran. The research method is descriptive-analytic. Data collection tools were library (documentary) and questionnaire. The statistical community has been experts in land administration and regional planning. The sample size is 100 people. Samples were selected through targeted sampling (judgments). To analyze the data, the coefficient of distribution, cluster analysis and regression analysis were used. The results show that the impact of capital shift in different options in experts' opinion can not be effective in balanced country development and the most appropriate strategy for experts in distributing decision power in the regions of the country (the capital of the system).

کلیدواژه‌ها [English]

  • spatial analysis
  • Relocation
  • capital
  • balance
  • Iran