بررسی تأثیرات اقتصادی شهرک‌های صنعتی بر مناطق پیرامونی (مطالعه موردی: شهرک صنعتی قرچک)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

3 پژوهشگر پسادکتری جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

10.22034/jget.2023.146143

چکیده

مقدمه:  صنعتی شدن و فعالیت­های صنعتی در یک کشور باعث رشد و شناسایی جهت انجام سرمایه­گذاری لازم برای بهبود و پیشرفت مناطق در کشور در زمینه­های اقتصادی و اجتماعی می­گردد. ایجاد شهرک­های صنعتی و صنعتی کردن مناطق توسعه­نیافته می­تواند نقش بسیار مهمی بر تحولات اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و زیست­محیطی در مناطق پیرامون صنایع داشته باشد و باعث افزایش تولیدات روستایی، بهره­وری، ایجاد فرصت­های شغلی، تأمین نیازهای اساسی و ایجاد پیوند با دیگر بخش­ها می­گردد.
هدف:  تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیرات اقتصادی شهرک صنعتی قرچک بر مناطق پیرامون  به انجام رسید.
روش شناسی:  در این پژوهش، روش تحقیق به صورت پیمایشی و توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه­ای و میدانی و از طریق طیف لیکرت بوده، همچنین از دیدگاه دو گروه متخصصان برنامه­ریز شهری و اقتصادانان و گروه شاغلین در شهرک با استفاده از سه شاخص توسعه سطح زندگی، کارای و ارائه انواع خدمات به اثرگذاری شهرک صنعتی قرچک بر نواحی پیرامون پرداخته شد. در این پژوهش با استفاده از نرم­افزار SPSS و Minitab و روش­های t تک نمونه­ای و آزمون ANOVA یافته­ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
قلمرو جغرافیایی پژوهش:  این مطالعه در شهرک صنعتی قرچک به انجام رسید.
یافته ­ها و بحث: دیدگاه متخصصان و شاغلین در شهرک نشان از تأثیرات اقتصادی شهرک صنعتی قرچک بر مناطق پیرامون می­باشد. نتایج حاصل از تحلیل واریانس نشان داد که از دیدگاه متخصصان تأثیرات اقتصادی شهرک صنعتی قرچک بر مناطق پیرامون در رابطه با سه شاخص توسعه سطح زندگی، ارائه خدمات و کارای متفاوت می­باشد. نتایج حاصل از آزمون توکی شفه نشان می­دهد که تأثیر اقتصادی شهرک صنعتی قرچک بر مناطق پیرامون در رابطه با سه شاخص مطرح شده، بر ارائه خدمات بیشترین اثرگذاری را داشته و توسعه سطح زندگی در این آزمون در رتبه دوم و کارای در رتبه آخر قرار گرفته است.
نتیجه ­گیری: شهرک صنعتی قرچک به دلیل فاصله اندکی که از مرکز شهرستان قرچک دارد و هم­چنین نوپا بودن صنایع این شهرک نقش مؤثری در جذب نیروی کار جوان داشته است. نتایج حاصل از سطح معناداری نشان می­دهد که از دید متخصصان و شاغلین اثر اقتصادی شهرک صنعتی قرچک در رابطه با سه شاخص توسعه سطح زندگی، کارای و ارائه انواع خدمات معنادار بوده­ و از دیدگاه متخصصان و شاغلین شهرک اثرگذاری شهرک بر نواحی پیرامون در رابطه با این سه شاخص متفاوت است. همچنین از دیدگاه دو گروه اثر اقتصادی شهرک صنعتی قرچک در رابطه با سه شاخص متفاوت است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluating the Economic Impacts of Industrial Township on Suburbs (Case Study: Qarchak Industrial Township)

نویسندگان [English]

  • Afshin Mottaghi 1
  • Mahtab Amraie 2
  • Arash Ghorbani sepehr 3
1 Associate Professor, Department of Political Geography, Faculty of Geography, Kharazmi University, Tehran Branch, Tehran, Iran
2 PhD student of Geography and Urban Planning, Faculty of Social Sciences, Zanjan University, Zanjan, Iran.
3 Postdoctoral Researcher of Political Geography, Faculty of Geographical Sciences, Khwarazmi University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Industrialization of a country leads to its growth and identifies it for investment and subsequently improvement of the country in social and economic fields. Construction of industrialized settlements and the industrialization of underdeveloped areas can play an important role in the socio-cultural, economic and environmental developments in the areas around industries and increase rural production, productivity, job opportunities, provides basic needs and links with other departments. In this study the research method is survey and descriptive- analytical. The method of data collection is through library, and field study through Likert scale. The three indicators of quality of life development, efficiency and service delivery impacted Qarchak Industrial Town on the surrounding areas. This study used SPSS software and t-test and ANOVA for analyzing data. Results of the study show that from experts and practitioners view the economic impact of Qarchak industrial town was significant in relation to the three indicators of quality of life development, efficiency and service provision. The results of analysis show that from experts and practitioner's point of view the impact of settlements on the surrounding areas is different with respect to these three indices. Also the output obtained by Tukey and Scheffer tests shows that from point of view of the two groups the economic impact of Qarchak Industrial Town is different with respect to three different indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • industry
  • industrial settlements
  • economic effects of industrial settlements
  • Qarchak Industrial Town

مراجع

بهرامی، بهرام؛ افراسیابی مهران؛ کردی معصومه؛ معلمی نوشین؛ (1383،. بررسی وضعیت عملکرد شهرک­های صنعتی در استان هرمزگان وارائه راهکارهای اجرایی جهت بهبود آن، گزارش نهایی طرح تحقیقاتی.
پوراحمد، نواب؛ احمدیان رضا؛ (1395)، تحلیل وارزیابی اهداف منطقه­ای ایجاد شهرک­های صنعتی از بعد کالبدی نمونه موردی: شهرک صنعتی بزرگ اصفهان، اولین کنفراس علمی - تخصصی، مهندسی عمران، معماری، شهرسازی و علوم جغرافیا در ایران باستان و معاصر.
پوراحمد، احمد؛ عمران­زاده بهزاد؛ علی مهدی؛ (1393)، ارزیابی و اولویت­بندی سیستم­های مختلف حمل و نقل عمومی سریع در کلان­شهر تهران با استفاده از مدل­های کارآمد، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، سال دوازدهم، شماره 23، 63-86.
پورطاهری، مهدی؛ رکن­الدین افتخاری عبدالرضا؛ نقوی محمدرضا؛ (1392)، نقش شهرک­های صنعتی در توسعه اقتصادی روستاهای پیرامون (مطالعه موردی: شهرک صنعتی بهشهر)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 28، شماره 3، 116- 103.
ریاحی، وحید؛ پاشازاده اصغر؛ (1393)، بررسی اثرات ایجاد شهرک صنعتی گرمی بر توسعه نواحی روستایی پیرامون، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال چهارم، شماره 33، 35-  7.
سایت فرمانداری شهرستان قرچک .http://garchak.ostan-  th.ir
عنابستانی، علی اکبر؛ (1387). نقش شهرک­های صنعتی در ایجاد آلاینده­های زیست­محیطی، «طرح جامع کاهش آلودگی آب شهرسبزوار»، اداره کل حفاظت محیط­زیست خراسان رضوی.
فلاح مدواری، حجت؛ (1382)، بررسی نظام شهری استان یزد و برنامه­ریزی بهینه آن، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا، دانشگاه یزد. 27-  24.
مطیعی لنگرودی، سید حسن؛ نجفی کانی علی اکبر؛ (1385)، بررسی و ارزیابی اثرات شهرک­ها و نواحی صنعتی در توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی نمونه موردی: شهرستان بابل، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیایی، شماره 85.
نصیری هنده­خاله، اسماعیل؛ گلوری رقیه؛ چیتگر سکینه؛ (1392)، تأثیر شهرک­های صنعتی برکیفیت زندگی و احسا س امنیت در آن­ها مطالعه موردی: شهرک صنعتی البرز (شهرالوند)، فصلنامه علمی -  تخصصی دانش انتظامی قزوین، سال دوم، شماره ششم.
نوبخت، رضا؛ فتحی سروش؛ کریمیان حبیب­اله؛ (1393)، تأثیر شهر­ک­های صنعتی بر توسعه اجتماعی - اقتصادی در ایران مطالعه موردی: منطقه عشایری مسجد سلیمان، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال هفتم، شماره اول.
Abraham, T. (1994). Rural Industries and Rural Industrialization in Developing Economy, India experience. Jurnal of Rural Recon Saturation, 8(2), 37-51.‏
 Antonio Diaz Andrade. (2009). Interpretive Research Aiming at Theory Business School.  Auckland. New Zealand. The Qualitative Report Volume. pp. 42 _ 60.
Cavana, R. Y., Delahaye, B. L., & Sekaran, U (2001). Applied business research: Qualitative and quantitative methods. John Wiley & Sons Australia. ‏
Duns.N. gones.C (2004). The spatial pattern of industrial rents and the role of distance.
Fernández, I., & Ruiz, M. C. (2009). Descriptive model and evaluation system to locate sustainable industrial areas. Journal of Cleaner Production, 17(1), 87-100.
Grandus.Y. Razin E., Krakover S (2006). Industrial Geograph.ppt134
Moseley, m. j (1996 b). Baseline studies for local rural development programmers: towards a method by, planning and Research, 11, 19-36.
Rogers, D. L., Pendleton, B. F., Goudy, W. J., & Richards, R. O (1978). Industrialization, income benefits, and the rural community. Rural Sociology, 43(2), 250. ‏
Szirmai, A., & Verspagen, B (2011). Manufacturing and economic growth in developing countries, 1950-2005.
 Shin, J. T (1985). Decentralized Industrialization and Rural Non- Farm Employment in Tawan, Assoction of Development Research and Training Institutes of Asia and the pacific. ‏
Sarkar, K. Gautam (1995). Agriculture and Rural Transformation in India, Oxford University Press, Delhi.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 بهمن 1398
  • تاریخ بازنگری: 18 آبان 1401
  • تاریخ پذیرش: 30 اردیبهشت 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار