تحلیل اثرات تالاب انزلی در پایداری اقتصادی روستاهای حاشیه تالاب انزلی

مجیدی شیل سر, بهزاد; قرشی میناباد, محمدباسط; آمار, تیمور; مولائی هشجین, نصرالله; رضائی, پرویز

تحلیل اثرات تالاب انزلی در پایداری اقتصادی روستاهای حاشیه تالاب انزلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری تخصصی، گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

² استادیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

³ دانشیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

⁴ استاد گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

مقدمه: تالابها عمدتاً در مجاورت سکونتگاهها قرار دارند و بین تالابها و پایداری سکونتگاههای روستایی حاشیه رابطه دوسویای وجود دارد. به همان اندازه که پایداری جوامع روستایی به پایداری تالابها وابسته است. همچنین تالاب انزلی از مراکز مهم جذب گردشگر گیلان محسوب میشود و معیشت ساکنان حاشیه تالاب به لحاظ کشاورزی، صیادی و تامین مواد اولیه صنایع دستی به حیات آن بستگی دارد.
هدف: تحلیل پایداری اقتصادی در جوامع روستایی حاشیه تالاب بر اساس الگوی بوم روستا و هدف این پژوهش بوده و فرضیه تاثیرگذاری بازسازی تالاب انزلی در پایداری روستاهای حاشهای آن و فرضیه تاثیر تحولات محیطی تالاب بر تعلق خاطر بومیان به روستا مورد بررسی قرار گرفته است.
روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و بر مبنای روش از نوع توصیفی-تحلیلی میباشد و شاخصهایی جهت تعیین میزان پایداری روستاها تدوین شدند و در پایان، تجزیه و تحلیل دادهها به صورت تحلیلی و مقایسهای صورت پذیرفته است.
قلمرو جغرافیایی: حوزه آبریز تالاب دارای مساحتی حدود ۳۷۴ هزار هکتار است و حوزه مطالعاتی در این پژوهش 15 روستای (روستاهای بندر انزلی و صومعه سرا) حاشیه تالاب میباشد.
یافتهها: براساس مطالعات میدانی انجام شده در مورد روستاها مشخص شد که بخش عمدهای از جمعیت فعال این روستاها متاثر از زمینهای کشاورزی به فعالیتهای کشاورزی مشغول میباشند. با توجه به اینکه قسمت اعظم برنج کاری و کشاورزی و درختان غیرمثمر در قسمتی از جلگه گیلان قرار گرفته و اشتغالزایی را برای کشاوران فراهم آورده است و اولویتهای اول کشاورزان ناحیه، کشت برنج بوده و نیز به علت وجود آب مکفی برای رشد گیاه مذکور از محبوبیت ویژهای برخوردار میباشد. علاوه بر کشت و کار برنج، حاشیه تالاب به لحاظ داشتن محیطی متفاوت از لحاظ برنجکاری، دارای اثرات مثبت بر دامداری و دامپروری به علت دارا بودن زمینهای حاصلخیز برای رشد و تنوع پذیری و انبوهی در گونههای گیاهی میباشد. همچنین بررسیها حاضر نشان داد که تعداد گردشگران نسبت به 10 سال گذشته در 3/73 درصد از روستاها روند افزایشی داشته است.
نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که حدود 32 درصد خانوارها برای تامین معیشت خود به صیادی و حدود 16 درصد نیز به شکار میپردازند. علاوه بر شکارچیان و صیادان غیررسمی، بخش تعیین کننده درآمدهای حدود 500 خانوار از حاشیه نشینان بعنوان آب‌بندان‌دار در شش ماه از سال مستقیما از تالاب تامین میگردد. نتایج بدست آمده از وابستگی اشتغال بیش از 65 درصد روستاییان به تالاب بیانگر اهمیت وجود آن در زمینه پایداری اقتصادی مردم روستا میباشد.

کلیدواژه‌ها