تحلیل و بررسی تاثیر ایجاد اقامتگاه های بوم گردی ایران در توسعه نواحی روستایی در راستای توسعه پایدار منطقه ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار رشته مدیریت کارآفرینی دانشگاه پیام نور

2 استاد گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرودشت، مرودشت، ایران.

JGET-2011-1211(R1)

چکیده

اقامتگاه‏های بوم گردی چند سالی است در روستاهای اطراف شهرهای بزرگ و دارای آثار تاریخی و طبیعی شکل گرفتند و سازمان‏های متولی از آن‏ها حمایت می‏کنند. از طرفی مشکلات شهرنشینی و فطرت طبیعت دوست آدمی، عاملی است تا اسباب توسعة روستایی از طریق گردشگری و خدمات آن را فراهم آورد. این پژوهش کاربردی با هدف ایجاد اقامتگاه‏های بوم‏گردی و نقش آن بر توسعة سکونتگاه‏های روستایی در راستای توسعه پایدار منطقه‏ای، با بهره‏گیری از اطلاعات، توصیفی–پیمایشی و از طریق مصاحبه با کارشناسان اقدام به شناسایی مولفه‏ها و معیارهای موثر نموده و سپس عوامل شناسایی شده در غالب پرسشنامه دلفی فازی در اختیار نمونه آماری که 384 نفر از ساکنان نواحی روستایی چهاراستان، استان مازندران(شمالی)، استان فارس(جنوبی)، ایلام(غربی) و خراسان جنوبی(شرقی) می‏باشند، بصورت تصادفی توزیع گردید و داده‏ها با استفاده از نرم‏افزارspss در قالب روش تحلیل‏عاملی تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش از تقلیل37متغیر، بیان کننده 8 عامل استخراج شده بود که90/79درصد نشان از رضایت‏بخش بودن تحلیل‏عاملی و متغیرهای بررسی شده دارد، براین‏اساس عامل اشتغال‏زایی19/72درصد اثرگذاری اقامتگاه‏های بوم‏گردی را تبیین می‏کند که شامل ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم، گسترش فرصت‏های شغلی برای زنان و ایجاد فرصت‏های شغلی جدید می‏باشد؛ عامل افزایش تولید و درآمد با واریانس32/17و عامل تقویت هویت محلی با واریانس96/13، بیشترین درصد و عوامل کالبدی–معماری با واریانس9/3 و اجتماعی–فرهنگی با واریانس38/1کمترین درصد اثرگذاری اقامتگاه‏های بوم گردی را بر توسعه نواحی روستایی مناطق مورد مطالعه را تبیین می‏کنند، همچنین آزمونTتک نمونه‏ای، عامل چهارم(رونق بخش خدمات) با آماره 64/8و عامل اول(اشتغال‏زایی) با آماره51/7بیشترین نقش را در این زمینه داشته‏اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis and study of the impact of establishing eco-tourism resorts in Iran on the development of rural areas for sustainable regional development

نویسندگان [English]

  • Ali Shojaeifard 1
  • ali shakoor 2
1
2 Professor of Human Geography, Islamic Azad university of Marvdasht, Marvdasht, Iran.
چکیده [English]

Ecotourism resorts have been established for several years in villages around large cities with historical and natural monuments and are supported by the responsible organizations.On the other hand,the problems of urbanization and nature-friendly nature of man is a factor to provide the means of rural development through tourism and its services. This applied research aims to create ecotourism resorts and its role on the development of rural settlements in the direction of sustainable regional development, using information,descriptive-survey and through interviews with experts to identify the component And then the identified factors in the form of fuzzy Delphi questionnaire at the disposal of a statistical sample of384residents of rural areas of Chaharestan,Mazandaran (North),Fars(South),Ilam(West)and South Khorasan(East)Were randomly distributed and the data were analyzed using SPSS software in the form of factor analysis. The results of the study were extracted from the reduction of37variables, expressing8factors,of which79.90%indicate the satisfactory factor analysis and the studied variables,therefore,the employment factor explains72.19%of the effectiveness of ecotourism resorts.Which includes creating direct and indirect employment, expanding job opportunities for women and creating new job opportunities;The factor of increasing production and income with a variance of17.32and the factor of strengthening local identity with a variance of13.96,the highest percentage and physical-architectural factors with a variance of3.9and socio-cultural factors with a variance of 1.38 have the lowest percentage of ecotourism resorts on rural development Explain the case study. Also, one-sample t-test, the fourth factor with a statistic of 8.64 and the first factor with a statistic of7.51had the most role in this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ecotourism resorts
  • Sustainable regional development
  • Factor analysis
  • Tourism
اسمعیلی، فضل اله، سارلی، رضا و خدادا، مهدی، )1397 ،)سنجش پارامترهای اقلیمی با رویکرد توسعه گردشگری در
مناطق روستایی و شهری موردمطالعه: شهرستان گنبدکاووس، فصلنامه اکوسیستم های طبیعی ایران، 9(2 ،)127-
 .144
حسام، مه دی، اروجی، حسن ، )1398 ،)شناسایی و ارزی ابی کانون های بوم گردی در استان گیالن، فصلنامه علمی پژوهشی
برنامه ریزی و توسعه گردشگری، 8(4 ،)97-114 .
خازنی، شیال و علی محمدی ، پر یسا، ) 1394 ،) معماری طبیعت گرا با روی کرد انسان و محیط، کنفرانس بی ن المللی عمران ،
معماری و زیرساخت های شهری، چاپ اول، تبریز، 26-38.
سادین، حسین و پورطاهری، مهدی، )1399 ،)ارزیابی چرخه ی عمر اقامتگاه های بوم گردی مورد مطالعه: منطقهی
ترکمنصحرای استان گلستان، برنامه ریزی و آمایش فضا، 24(2 ،)201-229.
سرایی ، محمد حسین و قاسمی ، نرگس ) 1393 ) بررسی وضعیت گردشگری و بوم گردشگری شاهر ورزنه ، اولین
همایش بین المللی علمی راهبردی توسعة گردشگری جمهوری اسالمی ایران ، چالش ها و چشم اندازها ، پژوهشگاه گردشگری جهاد
دانشگاهی ، چاپ اول ، ص 40 – 24 . 
478 مهندسی جغرافیایی سرزمین ، دوره چهارم ... ، شماره 7 ،1399
ربانی، راضیه. ) 1397 .) بررسی پتانسیل های اقامتگاه های بوم گردی در توسعه ی گردشگری نسل سوم،
موردپژوهی: اقامتگاه های بوم گردی استان اصفهان. پایان نامه ی کارشناسی ارشد دانشکده ی پژوهش های عالی هنر و
کارآفرینی . دانشگاه اصفهان.
رفاهی دهر، میترا و شمس، مجید، )1398 ،)ارزیابی توانمندی های بوم گردی شهرستان مالیر با تأکید بر روستای هدف
گردشگری مانیزان با استفاده از مدل SWOT ،فصلنامه فضای گردشگری، 8(32 ،)17-33 .
روشنعلی ، محمد و ریاحی ، وحید ) 1397 ) بررسی نقش بوم گردی در توسعه اقتصادی مناطق روستایی دهستان
پنجهزاره شهرستان بهشهر ، فصلنامه فضای گردشگری ، شماره 25 ، ص 65 – 51 .
زردان، میثم و منصوربهمنی، مسلم،1394،گردشگری روستای و اصول توسعه گردشگری پایدار،همایش ملی عمران و معماری
با رویکردی بر توسعه پایدار،فومن، صص 1-15.
عباسی ، عالم و رضوانی ، محمد ) 1396 ) بررسی بوم گردی روستایی و نقش آن در توسعه پایدار گردشگری ) مطالعه
موردی : شهرستان پاوه استان کرمانشاه ( ، کنفرانس بین المللی پژوهشهای نوین در عمران ، معماری ، مدیریت شهری و
محیط زیست ، کرج ، موسسه آموزش عالی شهریار .
عزیزی ، کاروان، رستگار، شفق، حی دری، قدرت اله، جعفریان، ز ینب، )1398 ،)اثرات اقتصادی-اجتماعی بومگردی بر توانمندی
جوامع محلی مورد: ناح یه بلده در استان مازندران، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 8(1 ،)79-96 .
علی یاری ، ویدا، شریف زاده ، مریم و احمدوند ، مصطفی ) 1398 ) ارزیابی اثرات گردشگری بر نواحی روستایی هدف
گردشگری بخش مرکزی شهرستان فیروزآباد با استفاده از مدل تحلیل عاملی ، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری ،
 .221 – 247 ، 45 شماره ، 14 سال
عنابستانی ، علی اکبر، گیاهی ، حسن و جوانشیری ، مهدی ) 1397 ) بررسی و تحلیل آثار ایجاد اقامتگاه های بوم گردی بر
توسعه سکونتگاه های روستایی ، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای ، سال هشتم ، شماره دوم ، ص 24 – 1 .
عنابستانی، علی اکبر، گیاهی، حسن و جوانشیری ، مهدی، )1397 ،)بررسی و تحلیل آثار ایجاد اقامتگاه های بوم گرد ی بر
توسعة سکونتگاه ها ی روستایی نمونه: روستای رادکان شهرستان چناران، فصلنامه علمی - پژوهشی برنامه ر یزی
.24-1 ،)2(8 ،)جغرافیا )فضایی
عنابستانی، علی اکبر، عنابستانی، زهرا و رومیانی، احمد، ) 1394 ،) گردشگری خانه های دوم روستایی تحولی در روابط. شهر
و روستا در ایران، نشر جهانی ، چاپ اول، بجنورد، 228.
فرجی راد، عبدالرضا، احسانی، افسانه ) 1390 ) بررسی تاثیر اقامتگاههای بوم گردی بر ارتقاء سطح زندگی جامعه محلی
روستاهای گرمه و شیب دراز ، فصلنامه جغرافیایی سرزمین ، شماره 30 ، ص 77 – 63 .
کرمی ، فریبا و شریفی ، رقیه ، ) 1392 ، ) ارزیابی گردشگری روستایی با استفاده از مدلSWOT ( مطالعه موردی :
روستاهای بخش مرکزی مراغه( ، نشریه جغرافیا و برنامه ریزی ، دوره 17 ، شماره 46 ، 199 – 221 .
گلکار، کوروش، )1384 ،)مناسبسازی تکنیک تحلیلی سوآ تSWOT ، مجله معماری و شهرسازی، 15(41 ،)44-65.
لطفی ، صدیقه، رمضان زادة لسبوئی ، مهدی، ابراهیمیان ، مهناز ) 1394 ) سنجش نگرش مردم نسبت به نقش آموزش در
تمایل به کارآفرینی بوم گردی ) منطقة کویری و بیابانی خوروبیابانک ( مجلة برنامه ریزی و توسعة گردشگری ، سال 6 ،
 . 54 – 76 ص ، 21 شماره
میرزاده کوهشاهی، مهدی و دهقانی ، امین ) 1395 ) بررسی نقش پتانسیل های بوم گردی بندرعباس در جذب
گردشگران ، پژوهش نامه فرهنگی هرمزگان ، شماره 11 ، ص 25 – 6.
موقرپاک، علی، قربانی، فاطمه، 1397 ،جایگاه گردشگری در امنیت ملی و روند توسعه کشورها )مطالعه موردی: کشور
ایران(، جغرافیایی فضای گردشگری، دوره 7 ،شماره 26 ،صص 1-25 .
 نیک نژاد ، مریم، مهدوی ، علی و کرمی ، امید ) 1392 ) آثار زیست محیطی گردشگری با تأکید بر اکوتوریسم ، کنفرانس
ملی مخاطرات محیط زیست زاگرس ، خرم آباد ، اداره کل مدیریت بحران استانداری لرستان ، انجمن مهندسی محیط زیست زاگرس .
 Anup, C. Kedar, R. Ramesh, S, 2015, Role of ecotourism in environmental conservation
and socioeconomic development in Annapurna conservation area, International Journal of
Sustainable Development and World Ecology, Vol 22, Issue 3, pp. 251-258.
 Ashley, C., D. Roe and H. Goodwin, 2001, Pre-poor Tourism Strategies: Making Tourism
Work for the Poor, A Review of Experience, Nottingham: The Russell Press.
تحلیل و برس ی تاثی ر ایجاد کمپ ها ی گردشگری ایران در توسعه نواح ی روستا یی در راستا ی توسعه پا ی دا ر....علی شجاعی فرد و همکار
479
Bhattacharya, D., Chowdhury, B. & Sarkar,R. (2011). Irresponsıble Ecotourısm practıces
flankıng the Best Natıonal Park In Indıa: A Multıvarıate Analysıs. 2nd Internatıonal
Conference on Busıness and Economıc Research (2nd Icber 2011) Proceedıng, 1901-1928.
 Buckley, R., (2009). Ecotourism: Principles and practices, CABI, Tourism Text, 1st Ed,
368, https://books.google.com/books?id=qRzHNJgEiBEC.
Chiang, L., (2008), "Tourism development and economic growth: A closer look at panels",
Tourism Management, 29:178-191.
Crosta, N., Davies, A., & Maguire, K. (2006). The new rural paradigm: Policies and
Governance. In: Paris: OECD Publishing,pp 1-168.
 Hawkins, D. E., (2004). A protected areas ecotourism competitive cluster approach to
catalyse biodiversity conservation and economic growth in Bulgaria, Journal of Sustainable
Tourism, Vol 12, No 3, Pp 219-244.
 Ketut, L., &Dewi, Y. 2014. Modeling the relationships between tourism sustainable factors
in the traditional village of Pancasari. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 135, pp.57-
63.
 Rebecca, Ch., Rose, B., & Bor, T., (2015). Eco-Lodges, a Future for Sustainable Tourism in
Kenya, Journal of Tourism, Hospitality and Sports, No 8, Pp 37-41.
 Vetsi, Wanjiko (2014), An evaluation of the use of eco labeling Within the Eco Tourism
Sector, University of East Anglia. http://www.irna.i
 Walpole, M.J. & Goodwin, H.J., 2000, Local Economic Impacts of Daragon in Indonisia,
Journal of Annals of Tourism Research, Vol. 27, No. 3. Pn.5.
 Wood., (2002). Megan Epler: Ecotourism, principles, practices & policies for
sustainability/UNEP, 1st Ed., University of Minnesota, United State of America, 61.
https://books.google.com/books?id=TaAsAQAAMAAJ.
Yüksel, İ., & Dagdeviren, M,. (2007), Using the analytic network process (ANP) in a
SWOT analysis–A case study for a textile firm, Information Sciences, 177(16), 3364-3382.