بررسی تاثیر طرح کارل فریش بر نحوه گسترش و شکل گیری ساختار شهر نمونه مورد مطالعه : شهر همدان از سال 1300 خورشیدی تا کنون

اردلان, داریوش; ابراهیمی پور, مرضیه; وحید, آرش

doi:JGET-2010-1197(R2

بررسی تاثیر طرح کارل فریش بر نحوه گسترش و شکل گیری ساختار شهر نمونه مورد مطالعه : شهر همدان از سال 1300 خورشیدی تا کنون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

² دکترای شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین

³ استادیار، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

JGET-2010-1197(R2

چکیده

بررسی تاریخی یک شهر می‌تواند نکاتی را نمایان سازد که در بحث‌های نظری قابل‌شناسایی نمی‌باشند. در طی اجرای یک طرح ممکن است عواملی از قبل پیش‌بینی‌نشده یا مغفول مانده، بر اجرای یک طرح شهرسازی اثر نمایند در بین شهرهای ایران، شهر همدان به دلیل تلاش برای ایجاد شبکه شهری مدرن برنامه‌ریزی‌شده بر اساس اصول شهرسازی، کاملاً منحصر‌به‌فرد است. بافت ارگانیک شهر همدان در دوره قاجار با طرح کارل فریش در سال 1307 خورشیدی کاملاً تغییر کرد طرحی بر مبنای سیستم رینگی-شعاعی که با تمامی شهرهای ایران متفاوت بود. هدف اصلی در پژوهش حاضر، بررسی تأثیر اجرای این طرح منحصربه‌فرد در نحوه گسترش کالبدی این شهر در یک بازه زمانی حدوداً صدساله است. مقاله حاضر ازنظر نوع کاربردی و ازنظر روش تحقیق تحلیلی - توصیفی است. در مرحله نخست، عوامل مطرح در شکل‌دهی به ساختار شهر همدان طی صدسال گذشته استخراج و روایی آن‌ها ارزیابی گردید. سپس با کمک پرسش‌نامه از خبرگان شهری نظرسنجی به عمل آمد و با آزمون T.Student و فریدمن در محیط نرم‌افزار SPSS25به ترتیب میزان اثر‌پذیری هر عامل و رتبه آن‌ها در میزان تأثیرپذیری از طرح کارل فریش سنجیده شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده طرح جامع اول و دوم این شهر، سکونتگاه‌های خودرو (اسکان غیر‌رسمی)، رودخانه درون‌شهری، سوداگری و بورس‌بازی زمین تحت تأثیر طرح کارل فریش بوده‌اند. برخلاف موارد فوق، سه عامل توپوگرافی زمین در این شهر، طرح‌های شهرک‌سازی و محدوده‌های تاریخی داخل بافت شهری تحت تأثیر طرح کارل فریش نبوده و در برخی موارد، سبب تغییر در نحوه شکل‌گیری ساختار این شهر شده‌اند.

کلیدواژه‌ها