ارائه راهبردهای ارتقاء تاب آوری شهری در شهرهای اقماری حوزه کلانشهر تهران (مطالعه موردی: شهر اسلامشهر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

2 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران

3 استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

10.22034/jget.2023.374317.1463

چکیده

مقدمه: یکی از موضوعاتی که بیشتر شهرهای جهان با آن دست به گریبان هستند، موضوع سوانح طبیعی می باشد. بر اساس آمار موجود 90 درصد از شهرهای ایران در برابر زلزله 5/5 ریشتری آسیب پذیر هستند. در حال حاضر دیدگاه غالب از تمرکز برروی صرفا کاهش آسیب پذیری به افزایش تاب آوری در مقابل حوادث تغییر پیدا کرده است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه راهبردهای ارتقاء تاب آوری شهری در شهرهای اقماری حوزه کلانشهر تهران (مورد مطالعه: شهر اسلامشهر) صورت پذیرفته است.

روش‌شناسی: با توجه به ماهیت موضوع و اهداف تحقیق، روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است و اطلاعات به صورت اسنادی، کتابخانه‌ای و پیمایشی و با ابزار پرسشنامه گردآوری شده‌اند. جامعه آماری پژوهش متشکل از شهروندان ساکن در مناطق 1 و 2 و 3 و 6 شهر اسلامشهر و کارشناسان و متخصصین مرتبط با موضوع تحقیق در این شهر می‌باشند. حجم نمونه مورد بررسی نیز با استفاده از فرمول کوکران برای شهروندان برابر 384 نفر و برای متخصصان برابر 50 نفر محاسبه گردیده است. همچنین به جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها ابتدا از آزمون های تی.تست و سپس از تحلیل سوات و ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی استفاده گردیده است.

قلمرو جغرافیایی: تحقیق حاضر به لحاظ جغرافیایی در شهر اسلامشهر واقع در شهرستان اسلامشهر و استان تهران انجام پذیرفته است.

یافته‌ها: یافته ها نشان می‌دهد از لحاظ تاب آوری شهر اسلامشهر فاصله معناداری از حدود نرمال دارد که در زمان پس از بحران می‌تواند تعادل در حوزه کلانشهری را تحت تأثیر قرار داده و جامعه را ناپایدار سازد.

نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از تحلیل سوات و برنامه ریزی استراتژیک کمی، «تدوین برنامه های بازآفرینی شهری در بافت های ناکارآمد و جلوگیری از ریزدانگی در توسعه شهر و تشویق به تجمیع پلاک های ریزدانه در سطح شهر» را به عنوان مهم ترین راهبرد ارتقاء تاب آوری شهر اسلامشهر معرفی نموده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Providing strategies to improve urban resilience in satellite cities of Tehran metropolitan area (case study: Islamshahr city)

نویسندگان [English]

  • samad alaei 1
  • ali tavakolan 2
  • Rahim Sarvar 3
1 PhD student, Department of Geography and Urban Planning, Islamic Azad University, Science and Research Unit, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Islamic Azad University, Research Sciences Unit, Tehran, Iran
3 Professor, Department of Geography and Urban Planning, Islamic Azad University, Science and Research Unit, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The present research was conducted with the aim of providing strategies for improving urban resilience in satellite cities of Tehran metropolitan area (case study: Islamshahr city). According to the nature of the topic and research objectives, the research method is descriptive-analytical, and the information is collected in the form of documents, library and survey and with the questionnaire tool. The statistical population of the research consists of citizens living in areas 1, 2, 3 and 6 of Islamshahr city and experts and specialists related to the subject of the research in this city. Using Cochran's formula, the sample size was calculated as 384 people for citizens and 50 people for professionals. Also, in order to analyze the data, t-test tests and then SWAT analysis and quantitative strategic planning matrix were used. The findings show that in terms of the resilience of the city of Islamshahr, it has a significant distance from the normal limits, which in the post-crisis period can affect the balance in the metropolitan area and make the society unstable. The results of SWAT analysis and quantitative strategic planning, "developing urban regeneration plans in inefficient contexts and preventing small-scale development in the city and encouraging the aggregation of small-scale plaques in the city" as the most important strategy to improve the resilience of the city of Islamshahr has introduced.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban resilience
  • metropolitan area
  • satellite cities of Tehran
  • Islamshahr