تحلیل نقش آموزش و ترویج در تحول اقتصادی روستاها از طریق تغییرنوع کشت در روستاهای بخش کرگانرود تالش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی, ، واحد آستارا،دانشگاه آزاد اسلامی ،آستارا، ایران

2 استادیار گروه جغرافیا, دانشگاه پیام نور, تهران, ایران

3 استادیار گروه جغرافیا, واحد آستارا, دانشگاه ازاد اسلامی, آستارا, ایران

4 استادیار، گروه جغرافیا، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا ، ایران

10.22034/jget.2023.370574.1461

چکیده

مقدمه:  امروزه در کنار عوامل طبیعی, اقتصادی و سیاست های حاکم بر اقتصاد روستایی, آموزش و ترویج نیز  از مهمترین عوامل تحول در اقتصاد جوامع روستایی محسوب می شود  طی دو دهه اخیر, تغییر اراضی کشت برنج و دیگر محصولات زراعی و باغی به باغ های کیوی, مهمترین تحول در چشم انداز روستایی و اقتصاد خانوارهای روستایی شهرستان تالش  به شمار می رود.
هدف:  هدف این مقاله تحلیل عوامل موثر بر تغییر نوع کشت و تاثیر آن در تحولات اقتصادی روستاهای ناحیه, با تاکید بر آموزش و ترویج است.
روش شناسی:  روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نوع توسعه ای است و از نظر ماهیت و روش شناسی توصیفی– تحلیلی می باشد. برای تحلیل داده ها از روش همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. در جمع آوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز, نخست از داده های سرشماری های کشاورزی و همچنین گزارش های اداره جهادکشاورزی شهرستان تالش بهره برداری شده است و با روش میدانی به جمع آوری اطلاعات تکمیلی پرداخته شده است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو جغرافیایی این پژوهش 20روستای بخش گرکانرود شهرستان تالش است که در آنها فرایند تغییر کشت انجام پذیرفته است.
یافته ­ها و بحث:  مطابق یافته های تحقیق, فعالیت های آموزشی و ترویجی طی دو دهه اخیر در تشویق کشاورزان به تغییر اراضی زراعی کوچک و کم بازده به باغ های کیوی موثر بوده است. خانوارهای روستایی درجریان این فرایند, با تجارب باغداران پیشتاز آشنا می‌شوند و در­­­می یابند که با سرمایه گذاری بالنسبه اندکی با احداث باغ های کیوی از اراضی کوچک خود درآمد بیشتری بدست می آورند.
نتیجه­ گیری: موقعیت جغرافیایی مناسب منطقه در کنار جاده ترانزیت رشت- آستارا و برخورداری از منابع آب و خاک و اقلیم مساعد, نیز زمینه های مناسبی را برای توسعه کشت کیوی فراهم آورده است. البته تداوم آموزش و ترویج و سایر پشتیبانی های دولتی در آینده نیز ضروری است تا باغداران از روش های نوین توسعه کشت و تجهیز باغ های کیوی بهره مند شوند. برای توسعه بیشتر و تاثیرگذارتر کشت کیوی, در اقتصاد روستاهای ناحیه, باید بازاریابی بهتر و تضمین شده تری برای عرضه این محصول انجام پذیرد. همچنین صنایع تبدیلی مرتبط با کیوی و تاسیسات پشتیبانی مانند سردخانه ها برای ذخیره سازی محصول باید در ناحیه توسعه یابند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of the role of education and promotion in the economic transformation of villages through changing the type of cultivation in the villages of Kerganrood district in Talesh county

نویسندگان [English]

  • Akbar Kalantary 1
  • shahram AmirEntekhabi 2
  • rafat shahmari 3
  • Alireza Poursheykhian 4
1 PhD student in Geography and Rural Planning, Astara Branch Islamic Azad University,, Astara, Iran
2 Assistant Professor, Department of Geography, Payam Noor University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Geography, Astara Branch, Islamic Azad University, Astara, Iran
4 Assistant Professor, Department of Geography, Astara Branch, Islamic Azad University, Astara, Iran
چکیده [English]

Today, along with the natural and economic factors and the policies governing the rural economy, education and promotion are also one of the most important factors of transformation in the economy of rural communities. During the last two decades, changing agricultural and garden lands to kiwi gardens is the most important change in the economy of rural households. The purpose of this article is to analyze the factors affecting the change in the type of cultivation and its impact on the economic developments of the villages of the district, with an emphasis on education and promotion. The research method is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of its nature and methodology. The method of data collection is library and survey method. The geographical area of ​​this research is the villages of Gerkanroud sector of Talesh city, according to the research findings, educational activities and Promotion during the last two decades has been effective in encouraging farmers to change small and less productive agricultural lands to kiwi gardens. During this process, rural households earn more income by building kiwi gardens with a relatively small investment. Suitable geography and water and soil resources and favorable climate have also led to the development of kiwi cultivation. Of course, the continuation of education and promotion and government support is necessary to develop new methods of equipping kiwi gardens. Also, processing industries and supporting facilities such as cold storage facilities for product storage should be developed in the area

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kiwi gardens
  • rural economy
  • economic developments
  • education and promotion
  • Kerganrood section
آمار تیمور، 1399، بنیان­های محیطی اشتغال در نواحی روستایی با رویکرد امنیت پایدار، پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی ناجا، رشت.
آمار، تیمور، رضائی، پرویز،  ۱۳۸۶، بررسی عوامل مؤثر در تحولات نظام زراعی دهستان رحمت آباد شهرستان رودبار، فصلنامه پژوهش­های جغرافیایی 1386 شماره 61.
اکبری، مرتضی، 1395، توسعه کشاورزی و عمران روستایی، انتشارات مهندسی کشاورزی ترویج و آموزش.
اوکلی، پیتر، گارفوث، کریستوفر ، 1377 ، راهنمای آموزش ترویج، ترجمه محمدحسین عمادی، وزارت جهاد سازندگی، تهران.
پاپلی یزدی محمد ابراهیم ، سقایی، مهدی، 1381، نظریه­های توسعه روستایی، انتشارات سمت
  تقدیسی، احمد،  تقوایی، مسعود ، محمدرضا بسحاق،  1393تحلیلی بر توسعه روستایی با تأکید بر بخش کشاورزی شهرستان ازنا، مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه­ای » بهار 1393  شماره 20.
حسینی ابری، سید حسن، 1390، مدخلی بر برنامه­ریزی روستایی در ایران، انتشارات دانشگاه اصفهان.
رحمانی، بیژن، مجید سعیدی­راد  و مهسا، جلالی، 1394، تحولات ساختاری– کارکردی سکونتگاه­های پیرامون شهر اشتراین، فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دوره 8 ، شماره 28.
حسنی­مهر، سیده صدیقه، 1397، تبیین تجاری­سازی محصولات کشاورزی در اقتصاد روستایی کرگانرود تالش، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، علمی - پژوهشی، سال شانزدهم، شماره 61.
رضوانی محمدرضا، ولی الله نظری و محمدامین خراسانی، 1389، فرهنگ مفاهیم و اصطلاحات برنامه­ریزی و توسعه روستایی، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران.
رضوانی، محمدرضا، 1386، شهر گریزی و تغییرات  کارکردی در نواحی روستایی شمال تهران، فصلنامه  پژوهش­های جغرافیایی، شماره 59.
رعنایی کردشولی، حبیب الله، و مرتضوی، مهدی، 1395، اصلاحات ساختاری در نظام ترویج کشاورزی ایران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، معاونت ترویج، نشر آموزش کشاورزی.
زمانی پور، اسدالله، 1387، ترویج کشاورزی در فرآیند توسعه، ناشر تیهو، دانشگاه شهید بهشتی مشهد.
سادات باریکانی، سید حامد  و آذری، آرش، ۱۳۹۲، اثر سیاست­های حمایتی کشاورزی بر تولید برنج در ایران، تحقیقات اقتصاد کشاورزی- شماره 15.
سعیدی ،عباس،  1395، جغرافیای روستایی ایران، انتشارات سمت.
سوان سون، برتون، 2010، مرجع ترویج کشاورزی، ترجمه دکتر اسماعیل شهبازی و مهندس احمد حجاران، وزارت جهاد کشاورزی، معاونت ترویج ز نظام بهره برداری، دفتر مطالعات و تلفیق برنامه­ها.
شایان، حمید، و بوذرجمهری، خدیجه،۱۳۹۰، بررسی نقش کشاورزی در توسعه روستایی، جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، شماره 15.
شکویی حسین، 1368، جغرافیای کاربردی و مکتب­های جغرافیایی، موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد.
شهابی، سیامک، سیف الهی، محمود. قنبری، یوسف،  1391 ، ارزشیابی اثرات آموزش­های ترویجی برخانوارهای روستایی: مطالعه موردی دامداران شهرستان فریدن، استان اصفهان. فصلنامه روستا و توسعه، سال 15 ، شماره 4.
شهبازی، اسماعیل،  1392 ، ُستارهایی از ترویج در توسعه روستایی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
شهبازی.اسماعیل، 1381، توسعه و ترویج روستایی، انتشارات دانشگاه تهران.
شهبازی، اسماعیل ، 1384، توسعه و ترویج روستایی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
صافی،یحیی، 1383، تحلیل مقایسه­ای نقش سازمان­های ترویج دولتی و خصوصی بر پذیرش نوآوری های کشاورزی در شهرستان طارم، استان زنجان، پژوهش­های ترویج و آموزش کشاورزی.
صدیقی، صابر،  1395، تبیین عوامل تشدیدکننده تغییرات کاربری اراضی (مطالعه موردی: شهرستان محمودآباد )، پایانامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی روستایی گرایش مدیریت توسعه پایدار روستایی، استاد راهنما علیرضا دربان آستانه، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
طالب ،مهدی ،1394، مدیریت روستای در ایران، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران.
عزمی، آئیژ و هادی الماسی،1390، آسیب­شناسی کارکرد مغازه­های خرده­فروشی در توسعه روستایی مطالعه موردی دهستان حومه شهرستان هرسین، شماره 6۸.
کردوانی، پرویز، 1391، میزان توسعه یافتگی در دهستان­های شهرستان مریوان  مطالعه موردی بخش مرکزی، روستا و توسعه، دوره  15 شماره  3.
کوچکی، ع. ، حسینی، م . و خزائی، ح. ر،1386، نظام­های کشاورزی پایدار، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد..
گریک, دیوید, 1382, مقدمه ای بر جغرافیای کشاورزی، ترجمه علیرضا کوچکی، سیاوش دهقانیان و علی کلاهی اهری، انتشاران دانشگاه فردوسی مشهد.
لشگرآرا، ف. و حسینی، س.م. ،1387 تحلیل، عوامل تبیین کننده نگرش کارشناسان ترویج وزارت جهاد کشاورزی نسبت به خصوصی سازی ترویج کشاورزی در ایران. علوم کشاورزی ایران
جهاد کشاورزی، 1397، بخش آمار
محمدی، حسین، 1392، آب و هواشناسی کاربردی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
محمودی، ع و پیرمرادی، ه.ش،1393، بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش بیمه در استان مازندران مطالعه موردی بابل، فصلنامه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 22
مشیری، سید رحیم، مهدوی، مسعود، آمار، تیمور، 1382، ضرورت تحول در کارکرد اقتصادی نواحی روستاییبخش خورگام رودبار، پژوهش­های جغرافیایی، شماره 50.
مطیعی­لنگرودی، حسن، شمسایی، ابراهیم ،1394، توسعه وکشاورزی پایدار از دیدگاه اقتصاد روستایی، دانشگاه تهران، تهران.
ملاشاهی، غلامعباس، حسینعلی ملاشاهی، 1398، نقش آموزش­های فنی و حرفه­ای در توسعه روستایی، ماهنامه اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه - شماره 159.
ملک­محمدی، 1387، ترویج کشاورزی در کشورهای در حال توسعه، آموزش کشاورزی وابسته به دفتر خدمات تکنولوژی آموزشی وزارت جهاد کشاورزی.
مهدوی مسعود،  1393، جغرافیای روستایی ایران، انتشارات سمت.
مهربانی، وحید، 1396، اهمیت آموزش رسمی در ارتقای بهره وری نیروی کار در بخش کشاورزی شواهدی از ایران، منطقه منا و جهان. مجله راهبرد توسعه، شماره 52 .
نوروزی، عباس، 1389، نقش ترویج در توسعه کشاورزی ارگانیک در روستاهای کشور، فصلنامه توسعه روستایی، دوره دوم شماره 2.
یاسوری مجید 1394، مقدمه­ای بر اقتصاد روستایی، انتشارات دانشگاه گیلان، رشت.
Kammeier, D. H. (2003), “Rural- urban and subregional linkages in the Mekong region”,ADB. Bankok, pp. 9-22. http://www.adb.org/projects/37156-012/main
Rivera, K. and Mwandmere,H (2005), An Analytical and Comparative Review of Country Studies onKnowledge andInformation Systems for Rural Development.Rome:FAO.
Sezgin, A. Erem Kaya, T. Atsan, T. & Kumbasaroglu, H. (2010), Factor influencing agricultural extension staff effectiveness in public stitutions in Erzurum turkey. African Journal of Business Management, 4(18), 4106
Swanson, B. and Rajalahti,R.(2010),"Strengthening agricultural extension and advisory systems".Agriculture and Rural Development Discussion Paprr 44,The International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank,Washington.
Swanson, B. E. Bentz, R. & Sofranko, A. (1997), Improving agricultural extension. Room: Food and Agricultural Organization.Takoli (2003
Vanclay, f. (2004), "Social principles for agricultural extension to assist in the promotion"
Weir, Sh. (1999), The Effects of Education on Farmer Productivity in Rural Ethiopia. Centre for the Study of African Economies Department of Economics. University of Oxford. PP 46-51. The online version of this article can be found at: www.csae. ox. ac. uk/ workingpapers /pdfs.