پیامدهای سیاست های دولت در توسعه روستایی طی برنامه چهارم و پنجم توسعه اقتصادی و اجتماعی (مطالعه موردی : روستاهای شهرستان آستارا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.

2 دانشیارگروه جغرافیا، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی ،آستارا ، ایران

3 استادیارگروه جغرافیا، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی ،آستارا ، ایران

10.22034/jget.2023.149069

چکیده

مقدمه:  روستا واحدی طبیعی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حقوقی می‌باشد. محدودیت جمعیت و امکانات اقتصادی،  اجتماعی و ... روستا از گذشته دور، مدیریت روستا را به صورت یکپارچه مطرح کرده است. جهت نیل به توسعه اقتصادی باید سرمایه‌گذاری‌های لازم در هر سه بخش کشاورزی، صنعت و خدمات صورت پذیرد تا در روستا، روند توسعه  اقتصادی که یکی از ارکان‌های توسعه است، تحقق یابد.
هدف:  مقاله حاضر با هدف بررسی سیاست‌های دولت در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مناطق روستایی در شهرستان آستارا طی برنامه چهارم و پنجم به انجام رسیده است.
روش شناسی:  روش تحقیق توصیفی– تحلیلی بوده و جامعه آماری کلیه مناطق روستایی شهرستان آستارا را شامل می‌شود که بر طبق آمار سال ۱۳۹۵، جمعیت شهرستان آستارا ۹۱۲۵۷ نفر است. براساس فرمول کوکران تعداد 380 نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شد. تحلیل داده‌ها با استفده از نرم‌افزار SPSS و ترسیم نقشه با استفاده از نرم‌افزار  GISانجام گرفت.
قلمرو جغرافیایی پژوهش:  این مطالعه در مناطق روستایی شهرستان آستارا به انجام رسیده است.
یافته­ ها و بحث:  نتایج نشان داد می‌دهد که اغلب شاخص‌ها طی این دو دوره شاهد رشد قابل قبولی بوده‌اند. تغییرات اشتغال طی این دو دوره روند صعودی هرچند با شیب کند ولی قابل قبولی را داشته است. با توجه به مشکلات بیکاری در سطح استان، این تغییرات تقریباً پایدار طی برنامه‌های چهارم و پنجم ثبات نسبی در این زمینه را نشان می‌دهد. مراکز صنعتی تحت حمایت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با رشد 56/26 درصدی طی برنامه چهارم و رشد 7/155 درصدی در طی برنامه پنجم توسعه روبه رو بوده است.
نتیجه­ گیری: به دنبال روند مثبت تغییرات طی این دو برنامه، میزان اشتغال در این واحدها نیز افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است که یکی از دلایل آن، ثبات نرخ اشتغال در صنایع کوچک محلی هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Implications of Government Policies on Rural Development during the Fourth and Fifth Economic Development Plan (Case Study of Astara Villages)

نویسندگان [English]

  • Fereshteh Ebadolahian 1
  • Sedigheh Hassanimehr 2
  • Rafat Shahmari 3
  • Hossien Asghari 3
1 Ph.D. Candidate in Geography and Rural Planning, Astara Branch, Islamic Azad University, Astara, Iran
2 Associate Professor Department of Geography , Astara Branch ,Islamic Azad University, Astara ,Iran
3 assistant Professor Department of Geography , Astara Branch ,Islamic Azad University, Astara ,Iran
چکیده [English]

Rural areas have always had a management hierarchy and social system appropriate to the economic, social and political conditions of their time. Management is one of the most important human endeavors in the history of human society. Human society consists of a set of organizations with different goals, each of which performs its functions. Organizations are trying to achieve their organizational goals by performing their duties. The mission of the rural development program is to enhance the capacity of rural communities, grow and improve their quality of life, which is possible by purposefully allocating financial and technical resources to rural areas. The present study was conducted in Astara city, one of the northwestern cities of Guilan province.

Iran's first rural development program of the Islamic Republic of Iran were designed and implemented in 1316. After the Islamic Revolution, rural development programs were designed and implemented. Here are some researches related to the research topic.

Sepehrdoost (1388) in his study entitled "Government performance in socio-economic- development of rural areas of the province evaluated government performance; the results of this study indicate the positive effects of government policies on the distribution of rural infrastructure.

Seyed Taghavi (1392) with the title of evaluating rural economic policies from a regional perspective with a look at government policies in Iran, believes that government intervention in rural areas is in line with economic growth in the region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • village
  • government policies
  • economic development
  • Astara city

مراجع

آبداری تفتی، مجتبی (1395). ارزیابی نقش دهیاری ها در فرایند توسعه روستایی( مطالعه موردی: دهستان شیرکوه، استان یزد). پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی روستایی، استاد راهنما: مهدی خادمی، دانشگاه پیام نور رضوانشهر
ازکیا، مصطفی (1386). جامعه شناسی توسعه و توسعه نیافتگی روستایی ایران. انتشارات اطلاعات تهران.
امانی، معصومه؛ طهماسبی، افراخته و دارابی (1399). تحلیلی بر سیاستهای توسعه روستایی در برنامه پنج ساله ششم توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایران، پژوهش های روستایی، شماره 41.
امیدی، رضا (1397). تحلیل برنامه های عمران و توسعه ایران از منظر مولفه های برنامه ریزی اجتماعی، فصلنامه علمی- پژوهشی برنامه ریزی و بودجه، شماره4
بابایی، علی (1392). ارزیابی سیاست های توسعة اقتصادی روستایی از دیدگاه منطقه ای، با نگاهی بر سیاست های دولت در ایران. پژوهش‌های روستایی، شماره ۳.
پورطاهری، مهدی؛ افتخاری، عبدالرضا و بدری، سید علی (1391). راهبردها و سیاست های توسعه کالبدی سکونتگاه های روستایی. انتشارات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، چاپ اول، تهران.
تقوی، فاطمه؛ مولایی هشجین، نصراله و باسط قرشی میناباد (1388). مطالعه تطبیقی رویکرد کالبدی – فضایی و سیاستهای مرتبط با آن در برنامه های توسعه روستایی طی دو دهه اخیر ( مورد شهرستان قائم شهر، مازندران).
جمعه پور، محمود (1395). رابطه دولت و جامعه روستایی در دوره نوگرایی، نقد سیاست گذاری های توسعه در ارتباط با جامعه روستایی، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 75.
جهانیان، منوچهر (1395). نقش دولت در توسعة اقتصاد گردشگری ایران با محوریت اقتصاد مقاومتی. گردشگری و توسعه، سال پنجم، شماره 9.
حسنی مهر، سیده صدیقه (1392). بررسی سطح بندی خدمات روستاهای شهرستان آستارا براساس مدل موریس به منظور ارائه راهکارهای توسعه، فصلنامه جغرافیای سرزمین، شماره 40.
سازمان برنامه و بودجه کشور (1393). برنامه پنجم توسعه  اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
سازمان برنامه و بودجه کشور( 1389). برنامه چهارم توسعه اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران.
سالنامه آماری استان گیلان (1385). دفتر آمار و اطلاعات، معاونت برنامه ریزی.
سالنامه آماری استان گیلان (1390). دفتر آمار و اطلاعات، معاونت برنامه ریزی.
سالنامه آماری استان گیلان (1395). دفتر آمار و اطلاعات، معاونت برنامه ریزی.
سپهردوست، حمید (1388). عنوان بررسی عملکرد دولت در توسعه اقتصادی- اجتماعی روستاهای استان همدان. فصلنامه روستا و توسعه، شماره 2،
سجاسی قیداری، حمدالله و نرگس حاجیان (1395). ارزیابی مدیریت محلی در مناطق روستایی با شاخص های حکم روایی مطلوب. نمونه موردی: روستاهای توابع شهرستان چناران، مجله آمایش جغرافیایی فضا، شماره 8
سعیدی، عباس (1385). مبانی جغرافیای روستایی. تهران: انتشارات سمت، چاپ هفتم.
سعیدی، عباس، رستگار، ابراهیم (1388). اثر بخشی طرح ها و پروژه های عمرانی، در توسعه اجتماعی– اقتصادی  سکونتگاه های روستایی مورد: روستاهای بخش وراوی( شهرستان مهر) نشریه علمی و پژوهشی انجمن جغرافیای ایران.
شکوئی، حسین (1380). دیدگاه های نو در برنامه ریزی شهری. تهران: انتشارات گیتاشناسی، چاپ هفتم.
شهاب، محمدرضا، عزیزپور و حاجی زاده ( 1393). بررسی نظری نقش سازمانهای مردم نهاد در روند توسعه پایدار: با تاکید بر توسعه روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فومن.
صیدائی، اسکندر (1388). برنامه ریزی روستایی در ایران : روشها و تکنیکهای تجزیه و تحلیل. انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان، چاپ دوم.
گنجی پور، محمود (1388). دولت و توسعه روستایی در ایران با تاکید بر نقش عمرانی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مورد مطالعه: روستاهای ناحیة آران و بید گل)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی دانشگاه زنجان.
مرکز آمار ایران، سرشماری نفوس و مسکن (1395-1385).
مرکز پژوهش های مجلس (1395). وضعیت توسعه در کشور و جایگاه آن در برنامه چهارم توسعه، مطالعات زیربنایی، حسین اسماعیل نیا گابینه.
معصومی اشکوری، حسن (1385). اصول برنامه ریزی منطقه‌ای، انتشارات پیام.
مهدوی، داوود و زیور کریمی پور (1391). تدوین الگوی مطلوب مدیریت نوین توسعه روستایی ایران، گاهنامه پژوهشی دانشگاه پیام نور استان چهارمحال و بختیاری، شماره6.
مولایی، محمد و زهره رحیمی راد (1395). بررسی وضعیت  فقر در خانوارهای روستایی ایران طی پنج برنامه توسعه اقتصادی ایران از 1392- 1368، فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی.
میرزایی، مختار (1387). نقش دولت در اشتغال زایی روستایی و اشاعه فرهنگ کار در راستای توسعه پایدار اقتصادی – اجتماعی روستا، دومین کنفرانس بین المللی مدیریت و حسابداری تهران- ایران.
نصیری، اسماعیل (1386). صنایع روستایی عاملی تاثیرگذار بر فرایند توسعه اقتصادی و اجتماعی (( نمونه : روستاهای بومهن))، فصلنامه چشم انداز جغرافیایی، شماره5.
هوشیار، قهرمان (1398). نقش حمایتی دولت در توسعه اقتصاد گردشگری با تاکید بر محوریت جاذبه های روستایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، با استاد راهنما، دکتر علی شجاعی فرد.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 آذر 1400
  • تاریخ بازنگری: 29 فروردین 1401
  • تاریخ پذیرش: 11 اردیبهشت 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار