%0 Journal Article %T تحلیل سینوپتیکی آلودگی هوای مناطق۲، ۵، ۹ و ۱۸ شهرداری تهران %J مهندسی جغرافیایی سرزمین %I انجمن جغرافیایی ایران %Z 2538-1490 %A افشاری آزاد, علی %A رمضانی, بهمن %A بیگ دلی, آتوسا %A افشاری آزاد, محمدرضا %D 2022 %\ 06/22/2022 %V 6 %N 2 %P 345-361 %! تحلیل سینوپتیکی آلودگی هوای مناطق۲، ۵، ۹ و ۱۸ شهرداری تهران %K سینوپتیک جو %K شدت ناپایداری %K وارونگی دما %K ژئوپتانسیل %K پارامترهای اقلیمی %R %X مقدمه: آلودگی هوا به‌ویژه در دو آلاینده ذرات معلق کمتر از ۵/۲ میکرون و دی‌اکسیدگوگرد از معضلات مهم شهرهای بزرگ و صنعتی ایران از جمله در تهران به‌ویژه در نیمه سرد سال است که بر سلامت و آسایش شهروندان مؤثر است. شدت و ضعف آلودگی هوا در تهران با الگوهای اقلیمی و تسلط توده‌های هوا بر روی شهر تهران در ارتباط است. هدف: این پژوهش با دنبال کردن آلودگی هوا در طول سال ۱۳۹۹ متغیرهای آلاینده را به صورت ماهانه، روزانه و ساعتی برای ۴ منطقه ۲، ۵، ۹ و ۱۸ شهر تهران در پنج ایستگاه آلودگی‌سنجی بررسی کرده و بر اساس سه سناریوی اقلیمی: اثر پایداری، ناپایداری و وارونگی، روزهای پاک و آلوده را جدا کرده و نقش توده‌های هوای مسلّط بر شهر را برای هر دو شرط بررسی نماید. روش‌شناسی: برای درک بهتر رابطه بین الگوهای هوای حاکم بر محدوده مطالعه، شرایط جو در ترازهای ۱۰۰۰ و ۵۰۰ میلی بار و همینطور نقشه سطح زمین مورد تحلیل قرار گرفته است. فشار هوا، دما، باران و باد عناصری هستند که مورد بررسی قرار گرفته‌اند. داده‌های آلاینده‌سنجی از ایستگاههای مستقر در مناطق چهارگانه شهرداری تهران و از شرکت کنترل کیفیت هوا وابسته به شهرداری تهران بدست آمده است و داده‌های هواشناسی از سازمان هواشناسی کشور گرفته شده و در نهایت از داده‌های رادیوسوند ایستگاه مهرآباد برای مطالعه وارونگی استفاده شده است. قلمرو جغرافیایی: این پژوهش برای شهر تهران و چهار منطقه شهرداری 2، ۵، ۹ و ۱۸ برای بازه زمانی سال ۱۳۹۹ انجام شده است. یافته‌ها: کیفیت هوای محدوده مطالعه وابستگی شدیدی به توسعه پشته ژئوپتانسیل در تروپوسفرمیانی،  فقدان وزش باد با سرعت قابل توجه در سطح زمین، پایداری شدید هوا و ایجاد لایه وارونگی از نوع دینامیک یا فرونشینی با ارتفاع زیاد دارد. به عبارت دیگر دوره‌های شدت آلودگی هوا با گرادیان فشار ضعیف، باد آرام، فرونشینی هوا و وارونگی دما در رابطه است. نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان می دهد که  در زمان آلودگی شدید و بحرانی هوا پرفشار بر سطح شهر حاکم است و هوا پایدار است و باد یا وجود ندارد و یا کمتر از ۳ متر بر ثانیه است که قدرت پالایندگی هوا ندارد. در سنازیوهای تعریف شده وجود باد پرقدرت ( بالای ۶ متر بر ثانیه) بهترین راه حل برای داشتن هوای پاک است و بارندگی تنها زمانی که با شدت و مدت طولانی ندام داشته باشد در زدودن آلودگی مؤثر است. %U https://www.jget.ir/article_138803_58f251cc25573407dbff7a6873cdb41c.pdf