روایی محتوایی مفهوم مشارکت در مدیریت روستایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 کارشناسی ارشد گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

3 استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

مقدمه: با گسترش مفهوم مشارکت در میان دست اندرکاران و صاحب­نظران توسعه، عده زیادی از فعالان این حوزه به ارائه راهکارهای علمی و منطقی در جهت ترغیب و تشویق به مشارکت با تأکید بر اهمیت آن پرداخته­اند. در مطالعات توسعه روستایی نیز به مفهوم مشارکت روستاییان توجه ویژه­ای است به طوری که با سنجش میزان مشارکت مردم در نواحی روستایی می­توان میزان پیشرفت مدیریت توسعه روستایی را در رسیدن به اهداف توسعه ارزیابی نمود.
هدف: برای بهره­گیری از این معیار و به منظور عملیاتی کردن مفهوم نظری مشارکت در فعالیت­های تحقیقاتی، نیاز به تعریف متغیرها و گویه­هایی در این ارتباط وجود دارد تا بتواند در قالب پرسشنامه و ابزاری معتبر قرار گیرد و برای سنجش مفهوم مشارکت مردمی در مناطق روستایی مورد استفاده پژوهشگران و محققان باشد. با وجود اینکه پژوهش­های بسیاری در نواحی روستایی در این زمینه شده است اما ابزاری واضح و روشن که مورد تأیید متخصصان و صاحب­نظران توسعه روستایی باشد و روایی آن به طور کامل بررسی شده باشد، در دسترس نیست.
روش‌شناسی: این تحقیق از حیث هدف، کاربردی است که هدف اصلی آن، اقدام به منظور دستیابی به ابزاری معتبر شامل پرسش­های هدف­دار، واضح و شفاف مطابق با میزان درک پاسخگویان است تا بتواند اطلاعات قابل اعتمادی را در حیطه مفهوم مشارکت در نواحی روستایی فراهم سازد.
یافته‌ها: راستا تعداد 20 گویه مربوط به مشارکت در معرض قضاوت و داوری 40 نفر از متخصصان دانشگاه در زمینه جغرافیا، علوم اجتماعی و علوم سیاسی قرار گرفت و از طریق محاسبه ضرایب CVI و CVR برای هریک از گویه­ها، تعیین شد که تا چه میزان این گویه­ها معرف مفهوم مشارکت روستایی هستند که در نهایت از میان 20 گویه طرح شده،  15 گویه معتبر شناخته شده است.
نتیجه‌گیری: گویه­ های تبیین کننده­ی مفهوم مشارکت در عرصه روستایی، دامنه­ی موضوعی متنوعی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Participation Concept Validity in Rural Management

نویسندگان [English]

  • mahmud falsolyman 1
  • Narges Khosravi 2
  • Mofid Shateri 1
  • Mohammad Hajipour 3
1 Department of Geography, Birjand University
2 Department of Geography, Birjand University
3 Assistant Professor of Geography and Rural Program, Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities, University of Birjand
چکیده [English]

Introduction: The concept of participation has been explained and expanded among the researchers and scholars of development study, and many of  practitionars  suggest scientific and practical  solutions in order to encourage and promote participation. Rural development studies, has been applying the concept of rural participation by measuring people participation in rural areas, which can evalute the progress of rural development management.
Objectives: To use this concept and operationalize the theoretical concept of participation in the research, researchers need to define variables and items in valid questionnaires. These variables and items can be used to measure the concept of people participation in rural areas by researchers.  Although a lot of studies have been done in rural areas about the issue, researchers do not have a clear and acceptable tool which is approved and validated by development scholars.
Methodology: The research is an applied study with a qualitative methodology, which aims to achieve a valid research tool including targeted, clear and explicit questions according to the respondents’ opinion for the concept of rural participation.
Result and Discussion: 20 items related to participation have been evaluated by 40 academic experts in executive organizations.  Calculating CVI and CVR for each item determines in what extent these phrases identify the concept of rural participation. Finally, among 20 items 15 of them identified as valid ones.
Conclusion: The explanatory items of the concept of participation in the rural area have a thematic variety.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural participation
  • Content Validity Index CVI
  • Content Validity Ratio CVR
افتخاری، عبدالرضا؛ بدری، سیدعلی؛ و سجاسی، حمدا... . (1390). بنیان­های نظریه­ای برنامه ریزی کالبدی مناطق روستایی (چاپ اول). تهران: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
بدری، سیدعلی. (1388). برنامه­ریزی راهبردی توسعه اقتصادی با رویکرد مشارکتی مطالعه موردی بخش مرکزی شهرستان لنگه. پژوهش های جغرافیایی انسانی، 68، 83-69.
پاپلی یزدی، محمدحسین؛ و ابراهیمی، محمد امیر. (1384). نظریه های توسعه روستایی (چاپ دوم)، تهران: انتشارات سمت.
جاودان، مجتبی. (1383). ارزیابی پایداری فضایی در حوزه های روستایی، رساله ی دکتری رشته جغرافیا و برنامه ریزی دانشگاه تربیت مدرس. تهران.
حاجی زاده، ابراهیم؛ و اصغری، محمد. (1390). روش ها و تحلیل های آماری با نگاه به روش تحقیق در علوم زیستی و بهداشتی (چاپ اول). تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
شکوری، علی. (1390). مشارکت های اجتماعی و سازمان های حمایتی با تأکید بر ایران (چاپ اول). تهران: انتشارات قومس.
عظیمی آملی. جلال؛ و افتخاری. عبدالرضا رکن الدین. (1393). حکمروایی خوب روستایی (مدیریت توسعه پایدار)، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت).
عظیمی آملی. جلال؛ افتخاری. عبدالرضا رکن الدین؛ پورطاهری. مهدی؛ و احمدی پور. زهرا. (1391). ارائه الگوی مناسب حکمروایی خوب روستایی در ایران، فصلنامه بین المللی ژئوپلیتیک، 7 (26)، 1-28.
مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی. (1383). حکمرانی خوب، بنیان توسعه، مجلس شورای اسلامی، تهران.
مطیعی لنگرودی. سیدحسن؛ و سخایی. فاطمه. (1388). مشارکت مردمی و توسعه یافتگی روستایی در دهستان سلگی شهرستان نهاوند. پژوهش های جغرافیایی انسانی، 70، 126-111.
موسی کاظمی، سید مهدی. (1380). توسعه پایدار شهری، مفاهیم و دیدگاه ها، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 62، 94-113.
میسرا، آر. پی؛ و سوندارام کی. وی. (1371). گزینه های توسعه روستایی، سلسله انتشارات روستا و توسعه، تهران: مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی وزارت کشاورزی.
نجاتی حسینی، سید محمود. (1380). جامعه مدرن، شهروندی و مشارکت. فصلنامه مدیریت شهری، 2 (5)، 6-15.
بوسل. هارتموت. (1383). معرف­های توسعه پایدار، نظریه ها، روش ها و تجربیات (چاپ اول)، ترجمه عبدالرضا افتخاری و سید علی بدری، تهران: موسسه توسعه روستایی ایران.
حیدری مکرر، حمید؛ و سنجری، زهره. (1395). تحلیل مشارکت تعاملی روستاییان و مدیریت روستایی. دومین کنفرانس بین المللی علوم جغرافیا. اردبیل،https://civilica.com/doc/596718
ظاهری، محمد؛ کریم زاده، حسین؛ و علی پور، خالد. (1398). برنامه‌ریزی مشارکتی توسعه روستاها با تاکید بر بازارچه‌های مرزی (مطالعه موردی: شهرستان سردشت). مجله­ی برنامه ریزی منطقه ای، 35، 105 -120.
اسدی، زینب؛ پوررمضان، عیسی؛ و  مولایی هشجین، نصرالله. (1395). نقش مشارکت در توسعه روستایی بخش خشکبیجار شهرستان رشت. مجله­ی اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 15، 61 - 83 .
شریفی­نیا، زهرا. (1399). تحلیل موانع مشارکت مردم محلی در توسعه روستایی (مطالعه موردی: دهستان بیشه ‌سر بخش مرکزی شهرستان قائم‌شهر). مجله­ پژوهش های جغرافیای انسانی، 52، 1131 - 1151.
یاسوری، مجید؛ و  امامی، سیده فاطمه. (1400). تحلیل ارتباط مشارکت روستایی و فقر سیاسی (مطالعه موردی: روستاهای دهستان سراوان شهرستان رشت). فصلنامه علمی مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی. 16 (1)، 5-28.